Antarktidada hajmi Londondan katta bo‘lgan ulkan aysberg parchalanib ketdi

Britaniya Antarktida tadqiqoti (BAS) ma’lumotlariga ko‘ra, Brunt muz shelfidan hajmi Londondan kattaroq muz bo‘lagi “bolalash” deb ataladigan jarayonda ajralib chiqqan.

BAS Halley tadqiqot stansiyasi glatsiologlari mazkur ajralish xavfsiz ekanini aytmoqda. Olimlar muzlik maydonida sezilarli yoriqlarni birinchi marta o‘n yil oldin aniqlashgan, biroq so‘nggi ikki yil ichida ikkita katta yorilish sodir bo‘lgan.

Aysbergning maydoni taxminan 1550 kvadrat kilometrni tashkil qiladi. Tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, bu hodisa iqlim o‘zgarishi natijasi emas.

BAS ma’lumotlariga ko‘ra, olimlar yillar davomida 150 metr qalinlikdagi suzib yuruvchi muz shelfida hosil bo‘lgan keng yoriqlar tufayli katta aysberg parchalanishini kutgan.

“Bu iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq emas. Ilmiy va operatsion guruhlarimiz uning xavfsizligini ta’minlash va Halleyda olib borayotgan ilmiy tadqiqotlarimizni qo‘llab-quvvatlash uchun muz shelfini real vaqt rejimida kuzatishda davom etmoqda”, – dedi BAS glatsiologi professor Dominik Xojson.

“Bolalash” Antarktidada dengiz muzining rekord darajada pastligida sodir bo‘ladi, u yerda hozir yoz.

Ma’lumotlar markazi tadqiqotchilarining ta’kidlashicha, dengiz muzi pastligi qisman noyabr va dekabr oylarida Ross dengizi ustidan o‘rtacha 2 darajaga ko‘tarilgan havo haroratining odatdagidan ko‘ra issiqroq bo‘lishi bilan bog‘liq. Ularning xabar berishicha, kuchli shamol ham dengiz muzi qisqarishini tezlashtirgan.

Oxirgi ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, o‘shandan beri dengiz muzlari tiklanmagan, bu qit’aning yozni ketma-ket ikkinchi yil yangi rekord bilan yakunlashi mumkinligini ko‘rsatmoqda.

So‘nggi bir necha o‘n yilliklar davomida Antarktida rekord darajadagi balandlikdan rekord darajagacha keskin o‘zgarib turadigan dengiz muzining balandligini boshdan kechirdi. Olimlar iqlim o‘zgarishi o‘z ta’sirini kuchaytirayotganini ta’kidlagan Arktikadan farqli o‘laroq, Antarktidadagi dengiz muzining darajasi juda farq qiladi.

“Antarktidada sodir bo‘layotgan voqealar va dunyoning qolgan qismidagi umumiy isish tendensiyasi o‘rtasida bog‘liqlik bor, ammo bu biz tog‘ muzliklari va Arktikada ko‘rganimizdan farq qiladi”, – deydi Kolorado Boulder universitetining glatsiologi Ted Skambos.

1978 yildagi sun’iy yo‘ldosh ma’lumotlari shuni ko‘rsatadiki, 2014 va 2015 yillarda mintaqada hali ham rekord darajadagi dengiz muzlari mavjud edi. Keyin, 2016 yilda keskin pasayib ketdi va shu vaqtdan beri o‘rtacha ko‘rsatkichdan past bo‘lib qoldi.