Ҳиндистон ва Хитой Трампнинг таҳдиди сабаб Венесуэладан нефт сотиб олишни тўхтатди

Доналд Трамп ташқи сиёсатда янги восита — иккиламчи божларни ўйлаб топди, деб ёзади The Moscow Times. У Венесуэла нефтини харид қилувчи давлатлардан импорт қилинадиган маҳсулотларга 25 фоиз тариф жорий қилиш билан таҳдид қилди. Бу эса Хитой ва Ҳиндистоннинг нефтни қайта ишловчи компанияларини ҳеч бўлмаганда вақтинча ушбу нефтни сотиб олишни тўхтатишга мажбур қилди.

24 март куни Трамп Венесуэладан нефт харид қиладиган давлатларга нисбатан 25 фоизли бож жорий этиш тўғрисидаги фармонни имзолади. У 2 апрелдан кучга киради. Венесуэла мухолифатга қарши репрессиялари ва Николас Мадуронинг узурпацияси сабаб анчадан бери Америка санкциялари остида.

Шу билан бирга, АҚШнинг ўзи ҳам Венесуэла нефтига харидор ҳисобланади: мамлакатда ишлаш ва қазиб олинган нефтни эскпорт қилиш лицензиясини Вашингтон олдинроқ Американинг Chevron, Испаниянинг Repsol ва Ҳиндистоннинг Reliance Industries компанияларига берган. Қора бозорда эса Хитой устунликка эга, у Венесуэла нефтининг тахминан ярмига (кунига 500 минг баррел) бевосита ва чекловларни четлаб ўтиб харидорлик қилади. Ушбу нефт кўпинча етказиб бериш жараёнида Малайзия нефти сифатида қайд этилади. «Хитой – мазкур чоралар қаратилган асосий нишон, чунки аслида у Венесуэла нефтининг қора бозори ҳисобланади», – дейди Райс университети қошидаги Бейкер давлат сиёсати институтининг Лотин Америкаси бўйича энергетика сиёсати директори Франсиско Моналди.

Таъкидланишича, агар Хитой бўлмаганида Оқ уй Моналди айтганидек «иккиламчи божларни» жорий этмаган бўларди.

Bloombergʼга кўра, Трампнинг таҳдидлари ўз натижасини бермоқда. Ҳиндистоннинг нефтни қайта ишлаш бўйича энг йирик хусусий компанияларидан бири ҳисобланувчи Reliance Industries Венесуэладан янги харидларни бекор қилган.

Ўтган йил давомида Reliance Вашингтондан Венесуэла билан ишлаш учун рухсат олган ва жорий йил бошидан бери 6,5 миллион баррель нефт харид қилган.

Трамп Chevron компаниясига эса Венесуэла билан ишлашни 3 апрелдан тўхтатишни буюрган.

Хитойнинг мустақил нефтни қайта ишлаш заводлари ва нефт трейдерлари ҳам Венесуэла нефти харидини тўхтатган. Хитойдаги трейдинг компанияларнинг топ-менежерларини сўзларига кўра, улар апрель ойидан бошлаб хомашё харид қилмайди.

Трейдерлар ва таҳлилчиларнинг фикрича, агар Пекин Венесуэла нефтини сотиб олишни тўхтатишни буюрмаса, мустақил нефтни қайта ишлаш заводлари вақт ўтиши билан унинг импортини давом эттириш йўлларини излай бошлайди.

Трампнинг чораларининг Хитойнинг нефть харидларига таъсири минимал бўлади, дейди шу каби заводлардан бирининг менежери. «Нефтни қайта ишловчиларни 25 фоизли божлар безовта қилмайди. Ҳаммаси Хитой раҳбариятининг позициясига боғлиқ. АҚШнинг бу ҳаракатлари эркин савдо қоидаларини бузмоқда ва Хитой бунга қатъий қарши чиқади», — дейди у.