Оддий оператордан рақамли экотизимгача – UZTELECOM Янги Ўзбекистон сари

Бугунги кунда UZTELECOM бу – шунчаки алоқа оператори эмас. Бу – мамлакатимиздаги муҳим инфратузилма ва технологик салоҳиятни ўзида мужассам этган миллий рақамли экотизимдир. Унинг тарихи – фақатгина бир компаниянинг эмас, бутун Ўзбекистоннинг тараққиёт ва трансформация йўлини акс эттиради.

Ушбу кўрсатувда бошқа мамлакатлар ва йирик халқаро компанияларга узоқ вақт талаб қилган босқичларни UZTELECOM қисқа муддат ичида муваффақиятли босиб ўтгани ҳақида сўз юритамиз.

Компания 2017 йилдан ўз тармоғи билан республиканинг барча ҳудудларини қамраб олган етакчи телекоммуникация оператори сифатида, давлат раҳбари томонидан бошланган кенг кўламли ислоҳотларга ҳамоҳанг тарзда ўсиб борди.

Мамлакатимизнинг шонли тарихида янги саҳифа очилган кундан эътиборан, яъни Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт йўлини белгилаш мақсадида ишлаб чиқилган стратегиялар ва уларда белгиланган чора-тадбирлар компания фаолиятига ҳам ўзининг ижобий таъсирини ўтказди. Ўтган етти йил мобайнида президент илгари сурган ташаббуслари самараси ўлароқ, “Ўзбектелеком” АК томонидан ҳам салмоқли ишлар амалга оширилди.

Маълумки, ривожланган жамиятнинг ҳукумат тизими, банк, саноат, тиббиёт, таълим, хавфсизлик соҳалари, шунингдек, иқтисодиётнинг бошқа тармоқларини оламизми, уларнинг фаолиятини ахборот-коммуникация технологияларисиз тасаввур қилиб бўлмайди. Шу боис бу борадаги дастлабки фаолиятлар президентимизнинг 2017 йил 7 февралда қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги қарори ҳамда 2020 йил 5 октябрда имзоланган “Рақамли Ўзбекистон–2030” стратегиясини тасдиқлаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони билан янада мустаҳкамлаб берилган вазифалар ижросини таъминлашдан бошланди.

Шу мақсадда компания ўз олдига телекоммуникация тармоқларини модернизация қилиш, алоқа хизматларидан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш, фаолиятга илғор технологияларни жорий этиш ва халқаро стандартларга мос рақамли экотизимни шакллантириш каби тизимли вазифаларни белгилаб олди. Табиийки, бу мақсадлар ўз-ўзидан амалга ошмас эди, шу боис энг аввало давлат раҳбари томонидан илгари сурилган ғоялар асосида ислоҳотлар режаси ишлаб чиқилди.

Тизим янгиланиши: телекоммуникация соҳасида бурилиш даври

Стратегияда соҳага оид белгиланган асосий вазифалардан бири – мамлакатимизда мавжуд телекоммуникация инфратузилмасини модернизациялаш ва бутун республика ҳудудини замонавий оптик толали алоқа линиялари билан қамраб олиш эди.

Айтиш жоизки, 2016 йилдан бери компания чуқур трансформация йўлини босиб ўтди. Яъни бу даврга келиб Ўзбекистон телекоммуникация соҳаси жиддий янгиланишга муҳтож эди. Эскирган технологиялар тармоқларнинг ўтказувчанлик қобилиятини чеклаб, кўплаб ҳудудларда интернет тезлиги ва сифати талабга жавоб бермас эди. Шунга кўра ўтган йиллар давомида юртимизнинг энг олис, ҳатто кириб бориш мураккаб бўлган манзиллари ҳам тармоқ билан қамраб олинди. Мамлакат бўйлаб қарийб 300 000 км оптик толали линиялар ётқизилди. Бунинг натижасида 2023 йил охирига келиб нафақат йирик таълим ва тиббиёт муассасаларини, балки барча ҳудудлардаги кундалик ижтимоий инфратузилма объектларини ҳам кенг полосали интернет билан тўлиқ таъминлашга эришилди.

2018-2020 йиллар компания фаолиятида янги босқич – технологик янгиланишлардан сўнг, рақамли хизмат ва ечимларни кенгайтириш, бошқарув тизимини замонавийлаштириш ва инфратузилмани мустаҳкамлаш даври бўлди. Бу даврда компания асосий уч йўналиш – булутли хизматлар ва дата-марказларни ривожлантириш, интернет тезлиги ва сифатини ошириш билан бирга, нархларни арзонлаштириш, бошқарув тизими ва мижозларга хизмат кўрсатишни яхшилашга эътибор қаратди. Амалга оширилган ислоҳотлар натижасида UZTELECOM оддий алоқа операторидан миллий инфратузилма платформасига, замонавий рақамли хизматлар провайдерига айланди.

Яратилган технологик, тариф ва бошқарув базаси – электрон ҳукумат, дата-марказлар, булутли ечимлар, рақамли соғлиқни сақлаш ва билимлар иқтисодиёти учун мустаҳкам пойдевор бўлиб хизмат қилди.

Бу вақтга келиб интернетдан фойдаланиш кўрсаткичлари кескин ошди, аҳолининг рақамли кўникмалари ўсди, мессенжерлар, видео платформалар, онлайн хизматлар, масофавий таълим ва электрон савдо кундалик ҳаётнинг ажралмас қисмига айланди.

Пандемия шароитида: алоқа – ҳаётий таъминот сифатида

Кечагидек ёдимизда, 2020 йилда бутун дунёни қамраб олган пандемия ҳаётимизни кескин ўзгартирди. Масофавий таълим йўлга қўйилди, шифохоналар доимий иш режимига ўтказилди, давлат хизматлари эса фуқаролар билан мулоқотнинг масофавий шаклига ўтди. Бундай шароитда алоқа шунчаки қулайлик эмас, ҳаётни таъминлашда муҳим заруратга айланди. Шу боис, компания рақамли инфратузилманинг узлуксиз ишлаши ва аҳолига барқарор алоқа хизматларини таъминлаб бериш учун фавқулодда режим жорий этди. 300 дан ортиқ тун-у кун фаолият юритувчи мобил бригадалар ташкил қилинди. Улар носозликларни тезда бартараф этиб, ижтимоий муассасаларни улаш орқали локдаун шароитида алоқа узлуксизлигини таъминлади. Бу тиббиёт, таълим ва давлат идоралари иш фаолиятининг тўхтамаслиги учун ҳал қилувчи омил бўлди.

Қисқа муддат ичида минглаб муассасалар замонавий алоқа инфратузилмаси билан таъминланди. Хусусан, мамлакатда карантин эълон қилинган бир пайтда умумий вазиятни ўнглаш учун 1 401 та тиббиёт масканига 3 625 км, 9 471 та таълим муассасасига 2 213 км, шунингдек, талаб этилган бошқа ҳудудлар билан бирга умумий ҳисобда 11 625 км янги оптик толали алоқа линияси қурилди.

Мазкур фаолиятлар нафақат йирик шаҳарлардаги объектларни, балки чекка ҳудудлардаги қишлоқ мактаблари, юқумли касалликлар шифохоналари ва поликлиникаларни ҳам қамраб олди. Илгари алоқа мавжуд бўлмаган ёки сифати паст бўлган ҳудудларда ҳам барқарор алоқа яратилди.

Бундан ташқари, компания пандемия даврида ижтимоий инфратузилмани қўллаб-қувватлашга жами 5 миллиард сўмдан ортиқ маблағ йўналтирди. Бу алоқа хизматларини яхшилаш ва муассасалар инфратузилмасининг янги шароитларга тайёрлигини таъминлашга ёрдам берди. Энг муҳими, карантин ва изоляция шароитида аҳолининг долзарб ва ишончли маълумотларга тезкор киришини таъминлаш мақсадида компания томонидан 6 мингдан ортиқ интернет-ресурсларга бепул кириш имконияти яратилди. Пандемия даврида www.UZTELECOM.uz сайти аҳолининг асосий ахборот манбаларидан бирига айланди.

Пандемия бутун мамлакат инфратузилмаси учун жиддий синов бўлди. Тезкор йўлга қўйилган зарурий чора-тадбирлар натижасида компания ушбу мураккаб даврда ишончли ва узлуксиз алоқа, инфратузилма, техник ёрдам ҳамда замонавий ечимлар орқали мамлакатнинг рақамли салоҳияти барқарорлигини таъминлашга муваффақ бўлди.

Рақамли ҳаётнинг янги босқичи: имкониятлар тенглашуви, замонавий қулайлик ва юқори технологик даража

Рақамли Ўзбекистоннинг пойдевори айни шундай яратилди. Бунинг учун мамлакатимиз аҳолисининг алоқа хизматларидан фойдаланиши телекоммуникация нуқтайи назаридан “кўринмас” бўлган чекка ҳудудларда ҳам юқори тезликдаги интернетга уланиш имконияти яратилди. Ўтган йиллар давомида инфратузилма жадал ривожлантирилди, таянч база станциялар сони 8 баробарга оширилди, мобил тармоқ мамлакат ҳудудининг 96 фоизини қамраб олди. Республика бўйича барча вилоят марказларида МДҲ орасида биринчи бўлиб 5G тизими ишга туширилди.

Бошқача айтганда, рекорд даражадаги қисқа вақт ичида биз кўлами бўйича дунёнинг етакчи мамлакатлари инфратузилмасидаги ютуқлардан қолишмайдиган лойиҳаларни амалга оширишга муваффақ бўлдик.

Сўнгги 8 йилда амалга оширилган ўзгаришлар одамлар учун ҳам сезиларли бўлди. Энг аввало, интернетнинг оммавий ва арзон бўлиб қолгани. Мисол учун, 2017 йилда 150 минг сўмга фақат 1 мегабит тезлик тўғри келиши мумкин эди. Бугун фойдаланувчилар шу маблағга 200 мегабитгача олиш мумкин, фарқ беқиёс. Бундан ташқари, жорий йилнинг 21 августидан симли интернетни замонавий GPON ва FTTx оптик технологияларига оммавий ўтказиш ишлари бошланди. Бу ҳар бир абонент учун камида 100 Мбит/с тезлик, барқарор алоқа ва юқори юкламаларга тайёр инфратузилмадан фойдаланиш имконини беради.

Бундан ташқари, халқаро интернет каналининг нархи сезиларли даражада пасайтирилди. Сўнгги тўрт йил ичида бир мегабит/с нархи 244 958 сўмдан 30 038 сўмгача, яъни 8 баробарга камайди.

Компания томонидан ишга туширилган миллий видеоконференцалоқа ҳамда 120 дан ортиқ телеканални кузатиш имконини берувчи TelecomTV media платформаси жамият ва оилаларнинг рақамли ёрдамчисига айланди.

Ўз ичига бир қанча қулайликларни жамлаган MyUZTELECOM иловаси ҳақида ҳам шундай дейишимиз мумкин. Хусусан, яқинда илова орқали жамоат транспортлари – автобус ва метро учун йўлкира тўловини амалга ошириш имконияти ҳам қўшилди. Бунда, йўлкирани абонентлик ҳисобидаги маблағдан тўлаган мижозларга ҳар бир сафари учун 500 МБ интернет-бонус (кунигача 5 мартгача олиш мумкин) тақдим этилмоқда.

Шунингдек, компаниянинг транспорт соҳасида фаол фаолият олиб бораётганининг яна бир мисоли – UZTELECOM томонидан “Афросиёб” тезюрар поездларига Wi-Fi тизимининг ўрнатилишидир. Қолаверса, бугун Тошкент метрополитенининг барча ерости бекатларида, аэропорт, туристик масканлар, тоғли ҳудудлар, яъни алоқа муҳим бўлган ҳар бир жойда мобил алоқа ва интернет хизмати барқарорлиги таъминланган.

UZTELECOM ўз фаолияти натижасида 2023-2024 йилларда технологик ривожланиш, мижозларга хизмат кўрсатиш ва стратегик бошқарувнинг юқори даражасини кўрсатадиган бир қатор халқаро мукофотларга сазовор бўлди. Жумладан, компания фаолияти ҳозирга қадар “МДҲ давлатлари орасида энг яхши ривожланаётган минтақавий оператор”, “2023 йил МДҲ мамлакатларининг минтақавий оператoри” ва “Энг яхши 5G таъминоти учун” нуфузли халқаро мукофотларга сазовор бўлди.

Юқорида таъкидлаганимиздек, бундай ўзгаришларга ўз-ўзидан эришилгани йўқ, албатта. Буларнинг барчасига давлат раҳбари томонидан юритилаётган оқилона сиёсат, минглаб мутахассисларнинг фидокорлиги ва телекоммуникация соҳасини ривожлантириш йўлида масъулият билан амалга оширилган самарали меҳнат туфайли эришилди.