Орбан «перезагрузка» учун Оқ уйга борди, Жўланий энди террорчи эмас — ҳафта дайжести

Ассалому алайкум, азизлар. Бугун 9 ноябр, якшанба. Ортда қолаётган ҳафтада Трамп Судандаги урушни тинчитишга киришди, Жўланий ниҳоят террорчилар рўйхатидан чиқарилди, Россия Покровскни олишга яқинлашди. Қуйида ҳафтанинг баъзи муҳим воқеаларини эсга оламиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Суданда нима гап?

Ўтган ҳафта Суданда даҳшатли қирғин содир этилганди. Бу ҳафта ниҳоят дунё бу давлатдаги сиёсий, ҳуманитар инқирозни ҳал қилиш борасида бош қотиришга киришди. АҚШ сулҳ таклиф қилди, урушаётган томонлардан бири — генерал Дагало бошчилигидаги «Тезкор ҳаракат кучлари» Вашингтоннинг таклифини қабул қилди. Иккинчи томон — генерал Бурхон бошчилик ҳукумат кучлари Трампга раҳмат айтиш баробарида «исёнчиларга қарши урушга тайёрланишга ҳақли эканини» билдирди. Бу баёнот нимани англатиши тушунарсиз.

Тармоқда генерал Дагалонинг «Тезкор ҳаракат кучлари» одамларни қийнаб ўлдираётгани акс этган видеолар тарқалмоқда, кадрлар шунчаки даҳшатли. Шунингдек, интернетда исёнчилар Россиянинг Ил-76 ҳарбий самолётини уриб туширгани айтилган видеолар пайдо бўлди.

Трамп ва Орбан учрашуви

Ҳафта давомида Россиянинг Европа Иттифоқидаги содиқ дўсти Можаристон бош вазири Виктор Орбан АҚШ президенти Трамп билан кўришиш учун Вашингтонга борди. Бу сафардан Орбан иккита мақсад кўзлаганди. Биринчидан, Россия нефтини сотиб олишда давом этиш учун Трампдан рухсат сўраш. АҚШ Россия нефтига санкция жорий қилганидан кейин можарлар қийин аҳволда қолишди, чунки бу давлат денгизга чиқа олмайди.

Орбаннинг айтишича, бошқа давлатдан нефт сотиб олиш имконсиз. Тўғри, Орбан Трамп билан учрашувда қўшни Хорватия улардан нефт сотиб олишни таклиф қилгани ҳақида индагани йўқ, фақат «Россия нефтисиз мамлакат оғир ҳолатда қолишини» айтди. Орбан Трампдан Россия нефтини сотиб олишда Можаристон учун истисно сўради. Яъни санкция ҳужжатларида «Ҳеч кимга Россия нефтини сотиб олиш мумкинмас, фақат дўстим Орбан бошчилик Можаристонга мумкин», деган банд киритилишини сўради.

Орбан буни тан олмайди, албатта, лекин унинг Оқ уйга ташрифидан асосий мақсад Доналд Трамп ҳамда Владимир Путин ўртасидаги Будапештда ўтиши керак бўлган, лекин ҳозирча бекор қилинган учрашувни тиклаш бўлди. Виктор Орбан уруш бошланганидан буён халқаро майдонда Можаристон манфаати даъвоси билан аслида Россия манфаатларини ҳимоя қилаётгани, Москванинг нуқтаи назарини ифода этаётганини ҳамма кўриб турибди. Трамп Будапештдаги саммит ҳалиям ўтказилиши мумкинлигини айтди, лекин бу борада конкрет гапирмади.

Виктор Орбан Трамп билан учрашувда ўзини қандай тутгани алоҳида мавзу. Орбан журналистлар билан мулоқот вақтида бир неча марта Трампнинг гапларини тўлдирди, бир неча марта унга берилган саволга жавоб берди, Трампни туртиб қўйиб, ҳатто ким савол беришини ҳам белгилади. Агар бу ишни Зеленский қилганида, Жей Ди Венс деган АҚШ вице-президенти нималар қилган бўлишини тахмин ҳам қилиш қийин.

Дарвоқе

Айтганча, Путин ва Трамп учрашувининг бекор қилингани ҳақида икки оғиз. Россиядаги ҳукуматга мухолиф каналларда бу учрашув бекор қилингани учун Путин Лавровни айблаётгани, шу сабаб G-20 йиғилишига ҳам делегация бошлиғи Лавров эмас, Орешкин бўлиши ҳақида хабарлар чиқди. Чиндан Путин ва Трамп ўртасидаги учрашув айнан Лавровнинг Рубио билан телефон суҳбатидан кейин бекор бўлди. Юқоридаги хабарларда айтилишича, Лавров бу дипломатик муваффақиятсизлик учун Кремл томонидан шу тариқа жазоланган. Лавров охирги Хавфсизлик кенгаши доимий аъзолари йиғилишида ҳам иштирок этмади, бунақаси доим ҳам бўлавермайди.

Покровскда нима гап?

Украинанинг Покровск шаҳри руслар томонидан эгаллаб олиниши эҳтимоли ошяпти. Бироқ шаҳар ҳамон қулагани йўқ. Охирги ойларда Покровск фронтнинг асосий нуқтасига айланди. Россия бу шаҳарни олиш учун 170 минг ҳарбий ташлагани айтилмоқда. Тинчлик замонида 300 минг атрофида одам яшаган шаҳар учун шунча аскар ташлагани шаҳар руслар учун қанчалик муҳимлигини кўрсатади. Москва Покровскни Донбассни тўлиқ эгаллаш йўлидаги муҳим нуқта деб ҳисобламоқда.

Ҳарбий нашрларга кўра, Украина аллақачон эҳтиётини қилиб қўйган. Аввал Покровск Донбасс мудофаасидаги энг муҳим стретегик транзит бўлган, энди бундай эмас. Экспертлар бу шаҳарни олиш русларга кутилганидек бутун Донбассни осонгина олиш имконини бермаслигини айтмоқда.

ОАВ: Мадуро истеъфога чиқиши мумкин

АҚШ ва Венесуэла ўртасидаги эскалацияда ҳамон ҳарорат пасаймади. Вашингтон Каракас яқинига ҳарбий юборишни тўхтатди, лекин яқин ўртадаги ҳарбий базани қайта тиклаш ҳақида ўйламоқда. Бу эса Венесуэла соҳилига ҳарбий юборишдан ҳам хавфлироқ.

Бу орада The Atlantic нашри Венесуэла президенти Николас Мадуро унга амнистия эълон қилишса, истеъфога чиқишга тайёрлиги ҳақида ёзиб чиқди. Билмадим-у, мен негадир шу хабарга ишондим.

Кепқолинг, арзон нефт бор

АҚШ Россия нефтига санкция эълон қилганидан кейин дунёдаги энг йирик икки истеъмолчи — Хитой ва Ҳиндистон «қора олтин»ни қаердан олиши савол бўлиб қолди. Чунки улар ҳам иккиламчи санкцияларга тушишни истамайди.

Бу ҳафта қизиқ иш бўлди, Россия билан алоқалари ёмон бўлмаган Саудия кутилмаганда Хитой ва Ҳиндистон учун нефтга чегирма эълон қилиб қолди. Баррели учун 1.2, 1.4 доллар чегирмалар аримасдек туюлиши мумкин, лекин катта миқдорда сотиб олганда, бу нарх яхшигина фарқ қилади. Ва энг асосийси Саудия бу иши орқали Ҳиндистон ва Хитойга «Россия нефти ўрнини бизнинг нефт билан тўлдиринг» қабилида сигнал берганидир.

Айтганча, Россиянинг «Роснефт» ва «Лукойл» компанияларига киритилган санкциялар 21 ноябрдан амалга киради. Шу кундан бошлаб бу ширкатлардан нефт олганлар санкцияга тушади. Балки ўшандан кейин Трампнинг санкциялари таъсир қилишни бошлар, лекин ҳозирча Россия иқтисодиёти бу тақиқларга жиддий реакция кўрсатмади.

Грин карта кечикмоқда

Ўзбекистонда ҳам кўпчиликни ўйлантираётган масалалардан бири АҚШда ишлаш ва яшаш ҳуқуқини берадиган грин карта лотереяси ҳозирча бошланмагани бўлса керак. Кейинги йил учун аризаларни қабул қилиш одатда октябрда бошланиб, ноябрда тугарди. Бироқ Давлат департаменти ҳамон лотерея учун ариза топширишга старт бермади.

Олдинроқ Трампнинг буйруғи билан лотереяни ўйнаш пулли бўлган, ҳар бир аризачи 1 доллардан тўлаши белгиланганди. Одамлар орасида «грин карта бекор бўлибди» деган гаплар чиқа бошлади. Лекин Давлат департаменти лотерея бекор қилинмагани, ариза топшириш муддати ҳақида маълумот берилишини билдирди.

Анжелина Жоли фронт чизиғида

Ҳолливуд юлдузи Анжелина Жоли фақат киноларида эмас, ҳаётда ҳам қўрқмас аёл. Масалан, бу ҳафта дунёдаги энг гўзал актрисаларидан бири ҳеч кимга айтмай ҳуманитар миссия доирасида Украинанинг Херсон областига борди. Бу амалда фронт чизиғи ҳисобланади. Агар Жоли хоним айтиб қўйганида у учун махсус кортежлар қилиб беришарди. Лекин америкаликлар бошқача жамиятда улғайган, улар бунақа такаллуфбозликка одатланмаган.

Анжелина Жоли бемалол чегарадан машинада ўтган, бензин қуйган. Лекин Украинага кирганидан кейин унда муаммо кузатилган. Актрисанинг украиналик ҳамроҳини ТЦК, яъни украин эркакларни армияга мажбуран олиб борувчи ташкилот ходимлари ушлаб рўйхатдан ўтказган. Бироқ бу ҳам Ҳолливуд юлдузини тўхтата олмади, у ўзи олиб келган ёрдам маҳсулотларини украин болаларга улашди. Бу Жолининг уруш бошидан буён Украинага иккинчи ташрифи бўлди. Актриса 2022 йил апрел ойида ҳам Украинага борганди.

Жўланий террорчилар рўйхатидан чиқарилди

Сурия ўтиш даври президенти Аҳмад аш Шаръа, биз уни Абу Муҳаммад Жўланий дейишга одатланганмиз, АҚШда террорчилар рўйхатидан чиқарилди. Бу ҳақда АҚШ давлат департаменти 7 ноябр куни хабар берди. Хабарда Жўланий роса мақталган, «унинг инклюзив ҳукумат тузиш йўлидаги ишлари» эътироф этилган. 6 ноябр куни БМТ Хавфсизлик кенгаши ҳам Жўланийни ИШИД ва «Ал Қоида»га алоқадор санкциялардан чиқарганди.

Шу ўринда бир савол пайдо бўлади: агар Жўланий 7 ноябргача Вашингтон террорчилар рўйхатида турган бўлса, демак Доналд Трамп расман террор рўйхатидаги одам билан кўришганми? Ню Йоркдаги БМТ минбарида ҳам террор рўйхатидаги одам нутқ сўзлаганми?

Билмаганлар учун айтиб қўяй, Жўланий «Ал Қоида»да бутун бошли қўмондон эди, америкаликлар унинг калласи учун мукофот ваъда қилишган, «дунёдаги энг хавфли террорчилардан бири» деб эълон қилинган. Бироқ исёнчи кучлар ёрдамида Башар Асадни ағдаргач, Суриянинг легитим раҳбарига айланди. Шу ерда бир ҳақиқат ўз исботини топади: тарихни ғолиблар ёзади. Омон бўлинг.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади

Тасвирчи ва монтаж устаси — Фахриддин Ҳотамов