Navoiyda 60 ta oilaning haqini kim yeb ketayapti: «Xalq banki»mi yoki noshud quruvchi?

Navoiy viloyati Karmana tumanining Navoiy shahriga tutash hududida barpo etilayotgan 5 qavatli, 60 xonadonli uy egalaridan Kun.uz tahririyatiga murojaat kelib tushdi.

Ko‘p sonli fuqarolar murojaatining qisqacha mazmuni shunday: ular peshona teri evaziga topilgan pullarini to‘lab, «Navoiy quruvchi yoshlari» MChJ (rahbari — Feruz To‘xtayev) bilan shartnoma imzolab, hali qurilmagan uyni xarid qilishadi.

facebookda ko‘rish

«Navoiy quruvchi yoshlari» MChJning «Xalq banki» Karmana tuman bo‘limidan olingan kreditini o‘z vaqtida so‘ndirmagani uchun, garovga olingan uyni elektron auksion orqali sotuvga qo‘yadi. Uyni kim oshdi savdosida sotib olgan yangi egasi (Bomuratova Matluba) uy uchun pul to‘lagan xaridorlarni tan olmayapti.

Masala o‘ta jiddiy. Uni ijobiy hal qilinishi uchun ochig‘i, Navoiy viloyatida hech kim bosh qotirmayapti. Hammasi Feruz To‘xtayevning firibgarlik uchun qamalishi va 60 nafar oila boshpanasiz chirqillab qolishiga qarab ketmoqda.

Endi bir boshidan hikoya qilamiz.

Uy uchun pul to‘lagan xaridorlar ichida yoshi ulug‘, ko‘pni ko‘rgan O‘tab Normamatov bunday vaziyat yuzaga kelishi uchun ayb kimda ekanligini aniqlab, fuqarolarga uylari qaytarilishini talab qildi. U.Normamatovning fikricha, auksion savdolari uyushtirilishida ham qo‘pol qonun buzilishlariga yo‘l qo‘yilgan.

Tahririyatimizga kelib shaxsan murojaat qilganlar ichida Zilola Bobonorova ham bor edi. U va boshqa xaridorlar o‘zining e'tirozlarini shunday izhor etishdi:

— Axir shuncha oila kuyib qolayapti. Shu yerdagi janjallarni deb oilasi buzilish arafasida turganlar bor! Odamlar yashab turgan uyini sotib, o‘zi ijarada turib pul to‘lashgan. Mana, biz olmoqchi bo‘lgan uydan keyin qurilgan uylar qurilib bitib, odamlar ko‘chib kirdi. Lekin bu yerda xalq ikki yildan buyon sarson! Kim javob beradi bunga?!

Qayd etib o‘tish kerak, F.To‘xtayev fuqarolarning barchasi bilan ikki tomonlama shartnoma imzolagan, notarius tomonidan tasdiqlangan kafolat xati ham bergan, keyin ularning ko‘pchiligidan pulni o‘zi qabul qilib olgan va kvitansiya bergan. Fuqarolarning ayrimlarigina bank orqali to‘lov qilishgan.

Albatta bu o‘rinda fuqarolardan pul qabul qilib, uni bankka kirim qilmagan F.To‘xtayevning xatti-harakatlarida jinoyat alomatlari bor. Fuqarolardan ayrimlari Navoiy viloyat prokuraturasiga bu borada murojaat qilishgan. Viloyat prokuraturasining 2 oktabr kuni murojaatga javobida JKning 189-moddasi asosida jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari olib borilayotgani aytib o‘tilgan.

Uy uchun pul to‘lagan odamlarda «Xalq banki» bizning pulimizga qurilayotgan uyini arzimagan kredit uchun auksionga chiqarib yuborib, bizni xonavayron qildi, degan fikr ham bor ekan. Chunki 2016 yilda turar joy binosi garov uchun olinganida uning podval qismigina tiklangan bo‘lgan. Keyinchalik quruvchi xalqdan yig‘ib olgan pullari evaziga binoning turar joy uchun mo‘ljallangan to‘rtta qavatini tiklagan.

Biz vaziyatga oydinlik kiritish uchun «Xalq banki» Karmana tumani amaliyot filialiga yo‘l oldik.

Bu yerga Karmana tumani hokimi Faxriddin Umarov ham kelib, vaziyatdan xabardor ekanligini, tuman hokimligi faqat yer ajratish to‘g‘risida qaror chiqarib bergani, ayni paytda ushbu hudud bosh reja asosida Navoiy shahri hududiga qo‘shib yuborilganini aytib o‘tdi.

«Xalq banki» Navoiy viloyat bo‘limi yuristi Shuhrat Amonov va Karmana tumani amaliyot filiali yuristi Bekzod To‘qboyevning tushuntirishicha, «Xalq banki» Karmana filiali va «Navoiy Quruvchi yoshlar» MChJ o‘rtasida 2016 yil 27 dekabrda 227-sonli kredit shartnomasi tuziladi va Feruz To‘xtayev rahbarlik qilayotgan tashkilot aylanma mablag‘larni to‘ldirish va qurilish materiallarini sotib olish uchun 1,5 yil muddatga 16 foiz yillik ustama bilan 410 million so‘m kredit oladi.

Qayd etish joiz, Feruz To‘xtayev o‘sha paytga kelib fuqarolardan uy qurilishi uchun shartnoma imzolab, kafolat xati berib pul yig‘ib olgan bo‘lsa-da, bankka kredit uzilmagunga qadar hech kimga uyni sotmasligi haqida ham kafolat xati beradi.

So‘ngra kredit garovi sifatida Feruz To‘xtayev Kamoliddin Safayevga tegishli «Lasetti» avtomashinasi, Karmana tumani, Narpay MFY, «Yoshlik» mahallasi hududida joylashgan qurilishi tugallanmagan 5 qavatli binoni qo‘yadi.

Biroq 2017 yil 13 iyun holatiga kelib «Navoiy Quruvchi yoshlari» MChJ kreditning asosiy qarzi va hisoblangan foizlarni to‘lashni kechiktiradi.

2017 yil 14 sentabrda Fuqarolik ishlari bo‘yicha Navbahor tumanlararo sudi qarori bilan 227-sonli kredit shartnomasi muddatidan avval bekor qilinadi. To‘lanmagan qolgan jami 383,5 million so‘mni undirish uchun garovdagi mulklarga e'tibor qaratiladi.

F.To‘xtayevning Fuqarolik ishlari bo‘yicha Navoiy viloyat kassatsiya sudlov hay'atiga bergan arizasi 2018 yil 5 may kuni qanoatlantirilmasdan qoldiriladi va garovdagi mulklar MIB tomonidan elektron auksionga chiqariladi.

Biz bilan suhbatda F.To‘xtayev bu masalada bankni aybladi. Uni xabardor qilmasdan sud majlislari o‘tkazishgani, barchasi yashirin tarzda sirli bo‘lganini ta'kidladi. (Bank xodimlari F.To‘xtayev chindan ham faqat bir marta dastlabki sudga kelganini, biroq keyingi jarayonlarning barchasidan xabardor bo‘lganini ta'kidlab o‘tishgan edi).

«O‘zingiz o‘ylang, 200 millioncha qarzim qolgan edi, hali kreditni yopish uchun 1 yil muddat bor edi. Uni zudlik bilan bekor qilish uchun qanday asos bor edi?! 1 yil kutishsa ham bo‘lar edi-ku? Garovlarim naqd-ku?! Mening boshqa mol-mulklarim bor — plita ishlab chiqaradigan zavodim ham bor. Hech bo‘lmasa o‘shani sotib to‘lar edim o‘sha kreditni! Axir uyni odamlardan pul yig‘ib, birga qurayotgan edik. Shuncha odamning oldida mening yuzimni shuvut qilib, firibgarga chiqarishmoqchi.

Aslida, men emas bankdagilar firibgar! Axir 5 qavatli uyning 4 ta qavatini tiklab qo‘ygan edim. 200 million so‘m qarz uchun qariyb 7 milliard qiymatdagi uyni auksionda 1 milliardga sotib olishyapti. Oradagi farq — 6 milliard. Kim 6 milliardlik uyni 1 milliardga sotib olinishiga yo‘l qo‘yib beradi? Bu hech narsadan darak berayaptimi?! — dedi Feruz To‘xtayev.

Xullas, auksionda 1 milliard so‘mga chala qurilgan uyni xarid qilgan yangi egasi ayni paytda uning 5-qavatini qurish bilan band: uni bitkazib, umuman boshqa insonlarga sotib, kamida 8 milliard so‘m foyda ko‘rish ilinjida.

Barchaning manfaatdor tomonlarning fikri bilan tanishdingiz. Xullas kalom, 60 ta oila puliga kuyib qolmoqda. Aslida, huquq-tartibot idoralari uchun quruvchini olib borib, qamab qo‘yishdan osoni yo‘q. Lekin uy uchun pul to‘lagan, ta'bir joiz bo‘lsa aytish kerakki, ularning puliga qurilgan uyni besh-begona odam sotib olib, birovlarni chirqillataveradimi?

Fuqarolarning huquqiy savodsizligi, quruvchining barcha gap-so‘zlariga ishonishi ularga qimmatga tushmoqda. Quruvchi nega kreditni o‘z vaqtida to‘lamagan? Nega odamlardan yig‘ilgan pulni bankka kirim qilib kreditni so‘ndirmagan?

Bu — shu kunlarda kuppa-kunduzi, Navoiy viloyatida bo‘layotgan voqea... O‘ylaymizki viloyatdagi huquq-tartibot organlari, ATB «Xalq banki» masalani jiddiy o‘rganib chiqib, masalaga ijobiy yechim topishadi. Bu vaziyatda ijobiy yechim esa bitta — uy uchun pul to‘lagan insonlarning kuyib qolmasligi.

Shuhrat Shokirjonov,
Kun.uz maxsus muxbiri