O‘zbekiston iqtisodiy kengashining birinchi majlisi bo‘lib o‘tdi. Batafsil reportaj

18 iyul kuni Toshkent shahridagi Hyatt Regency mehmonxonasida 2019-2021 yillarga mo‘ljallangan O‘zbekiston Respublikasida tarkibiy islohotlarning asosiy yo‘nalishlarini amalga oshirilishini ta'minlash bo‘yicha Iqtisodiy kengashning birinchi majlisi bo‘lib o‘tdi. 

Majlis Prezidentning 2019 yil 8 yanvardagi «Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va iqtisodiy siyosat samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»​gi farmoniga asosan tashkil etildi.

Iqtisodiy kengashning asosiy vazifasi - Xalqaro ekspertlar guruhi ishtirokida iqtisodiy sohadagi «Islohotlar yo‘l xaritasi»ning muayyan yo‘nalishlari bo‘yicha strategiyalar, tushunchalar, dasturlar, yondashuvlar va boshqa hujjatlarni ishlab chiqish.

Shuningdek, Iqtisodiy Kengashning vazifalariga quyidagilar ham kiradi: 

—​ ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishga to‘sqinlik qiluvchi muammolar va xavflarni tahlil qilish va aniqlash, shu asosda takliflarni tayyorlash ijtimoiy-iqtisodiy sohadagi kelajakdagi o‘zgarishlar haqida, idoraviy darajada va keng jamoatchilik ishtirokida batafsil muhokamalar o‘tkazish, 

—​ islohotlarning yo‘l xaritasini amalga oshirish davomida ishlab chiqilgan me'yoriy-huquqiy hujjatlar loyihalarini, xalqaro moliya institutlari, ekspertlar guruhlari va ommaviy axborot vositalari bilan islohotlarni amalga oshirish bo‘yicha samarali hamkorlikni tashkil etish, shu maqsaddagi seminar va uchrashuvlar o‘tkazish.

Kengashga O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri Abdulla Aripov raislik qildi, uning tarkibiga Bosh vazir o‘rinbosari —​ Moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov, Prezident maslahatchisining birinchi o‘rinbosari Begzod Mavlonov, Prezident maslahatchisi o‘rinbosari Galina Saidova, Markaziy bank rahbari Mamarizo Nurmurodov va Savdo-sanoat palatasi rahbari Adham Ikromov hamda boshqalar kirgan.

Tadbirda Xalqaro ekspertlar guruhi a'zolari ham ishtirok etishdi. Ular orasida Jorj Vashington universitetida Xalqaro biznes va xalqaro aloqalar bo‘yicha professor, Growth Dialogue (AQSh) boshqaruvchi direktori, ilgari Jahon Bankining vitse-prezidenti lavozimida ishlagan​ Danni Leipziger,  Adolfo Ibanez universiteti professori va Korporatsiya Innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash instituti vakili, Chili Jamoat ishlari sobiq vaziri, Chili Hukumatining milliy innovatsiyalar bo‘yicha Raqobatdorlik kengashi raisi​ Eduardo Bitran, shuningdek, Chili Milliy neft kompaniyasi (Chili) bosh direktori va ushbu mamlakatning sobiq energetika vaziri​ bo‘lgan Marcelo Tokman bo‘ldi. 

Tadbir ikki qismda bo‘lib, yopiq eshiklar ortida 2019-2021 yillarda amalga oshirilishi uchun islohotlarning eng ustuvor yo‘nalishlarini aniqlab olindi va muhokama qiligan. Bu haqda OAV vakilliragi brifingda ma'lum qilindi.

· Makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash. U soliq islohotlarini, davlat moliyasini boshqarishni takomillashtirishni, qarzdorlik va budjetlararo munosabatlarni, shuningdek statistikani xalqaro standartlarga to‘liq moslashtirishni o‘z ichiga oladi. Ushbu maqsadlarga erishishda Jahon bankining 500 million dollarga baholangan «Iqtisodiy islohotlarni qo‘llab-quvvatlash»​ loyihasi ishtirok etadi.

· Energetik sektorini mustahkamlash. Bular orasida raqobat tamoyillarini joriy qilish, elektr va gaz sektorini rivojlantirish bo‘yicha kompleks strategiya, korxonalarni moliyaviy sog‘lomlashtirish, toza energiya ishlab chiqarishga o‘tish, xizmatlar sifatini yaxshilash va yangi bozor ishtirokchilari salohiyatini oshirish kiradi. Xalqaro sheriklar yordamida Buxoro, Jizzax va Samarqand viloyatlarida 

150 million dollarga teng elektr energiyasi iste'molini hisobga olish va o‘lchash uchun avtomatlashtirilgan tizimni joriy etish uchun qariyb barcha viloyatlarda deyarli 1,9 milliard. dollarlik issiqlik elektr stansiyalari, gidroelektrostansiyalar va elektr tarmoqlarini qurish va modernizatsiya qilish bo‘yicha 16 ta loyihani amalga oshirish rejalashtirilgan.

· Inson kapitali taraqqiyoti va ijtimoiy himoya. Buning uchun ta'lim tizimining barcha bosqichlarini xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish, oliy ta'lim qamrovini kengaytirish, sohani rivojlantirish bo‘yicha uzoq muddatli strategiyani ishlab chiqish, uni moliyalashtirish va sifatni ta'minlashning yangi modellarini ishlab chiqish, Boloniya jarayoniga qo‘shilish, ishlab chiqarish va bozor bilan integratsiyani mustahkamlash, o‘rta maxsus, kasbiy darajadagi islohotlarni davom ettirish. Boshqa sohalar ijtimoiy reyestrni joriy qilish va imtiyozlar to‘lash tizimini qayta ko‘rib chiqish, mehnat bozorini faollashtirish va iqtisodiyotning norasmiy sektorini qonunlashtirishdir. Ushbu loyiha Jahon banki va Islom taraqqiyot banki bilan umumiy qiymati 139,7 million dollarga teng bo‘lgan loyihalarga qaratilgan.

· Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksportini ko‘paytirish. Bu yerda qiymat zanjirini shakllantirish vositalari, uskuna komponentlarini tahlil qilish va tovarlar sifati va xavfsizligini takomillashtirish vositalarini ishlab chiqish haqida so‘z yuritilmoqda. Qishloq xo‘jaligi sohasini, shu jumladan chorvachilik, bog‘dorchilik, sut ishlab chiqarish va suv xo‘jaligini modernizatsiya qilish uchun umumiy qiymati 2,5 milliard dollardan ziyod bo‘lgan 15ta loyiha taqdim etildi.

· Xususiy sektorni rivojlantirish uchun moliyalashtirish imkoniyatlarini kengaytirish. Bu alohida banklarning xususiylashtirilishi, ularning davlat moliyasiga bog‘liqligini qisqartirish va sohani tartibga solishni takomillashtirish, bozor munosabatlarini kreditlashni bosqichma-bosqich o‘tkazish bo‘ladi. Bu Jahon banki tomonidan, 33 million dollarlik «Institutsional salohiyatni oshirish»​ loyihasi doirasida qo‘llab-quvvatlanmoqda.

· Raqobat va tadbirkorlikni rivojlantirish. Bu davlat korxonalarining fiskal shaffofligini kuchaytirish, ularni maqsadli kreditlashni qisqartirish va narxlarni nazorat qilishni qisqartirish strategiyasini ishlab chiqish, asosiy tarmoqlardagi cheklangan bozorni tartibga solish, xususiylashtirish va investitsiyalar to‘g‘risidagi qonunchilikni qayta ko‘rib chiqish, xususiy sektorning o‘sishini rag‘batlantirish, raqobat muhiti to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar, infratuzilmani takomillashtirish va ma'lumotlar yig‘ish tizimlari aniqlashni ko‘rsatib beradi. Xalqaro moliya institutlarining bunga tegishli loyihalari 770 million dollarni tashkil etadi.

· Tashqi va ichki savdo hamda transportni rivojlantirish. Bu import va eksport vaqtida tovarlarni chiqarish va bojxona rasmiylashtiruvi rejimini tanqidiy tahlil qilish, ushbu sohadagi siyosatning oshkoraligi va prognozini ta'minlash uchun Bojxona kodeksini qayta ko‘rib chiqish, Milliy Savdo Tashabbus Komissiyasini tashkil etish va o‘rta muddatli strategiyani yaratish, tashqi savdoni amalga oshirish va Jahon savdo tashkilotiga qo‘shilish uchun yangi tashqi savdo to‘g‘risidagi memorandumni tuzish. Bundan tashqari, milliy strategiyani qabul qilish, logistika ko‘rsatkichlarini ko‘paytirish, «O‘zbekiston havo yo‘llari»​ning ajratilishi bilan havo transportini erkinlashtirish va qo‘shib olib, «O‘zbekiston temir yo‘llari»​ni mijozlarga yo‘naltirilgan bozor korxonasiga aylantirish bilan transport sohasini isloh qilish muhim masalalardan hisoblanadi. Avto yo‘llar, temir yo‘llar va metrolarni rivojlantirish, samolyot parkini va boshqa obektlarni modernizatsiya qilish uchun qiymati $ 1,8 milliarddan ortiq bo‘lgan 10ta loyiha amalga oshirilmoqda.

· Barqaror urbanizatsiya va shaharlar rivojlanishini tezlashtirish. U manfaatdor tomonlarning sa'y-harakatlari va investitsiyalarga investitsiyalarni muvofiqlashtirish bilan yanada mosroq, yashil va energiyani tejaydigan hayot sharoitlarini, mavjud rejalashtirish amaliyotlarini qayta ko‘rib chiqish va milliy shahar strategiyasini ishlab chiqishni o‘z ichiga oladi. Viloyatlarda infratuzilmani, suv ta'minotini, kanalizatsiya va chiqindilarni boshqarishni yaxshilash uchun qariyb 807 million dollarlik 10 ta loyihani amalga oshirish rejalashtirilgan.

Ma'lumot uchun, joriy yilning 14 iyunida Jahon Bankining Direktorlar Kengashi «Rivojlanish siyosatini qo‘llab-quvvatlash»​ doirasida 500 mln. AQSh dollari miqdoridagi kreditni ma'qulladi. (DPO-2, bu ikkinchi transh), O‘zbekistonda xususiy sektorni rivojlantirish va ish joylarini yaratishga yo‘naltirilgan iqtisodiy islohotlarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan.

O‘zbekistonning 2017-2021 yillarga mo‘ljallangan Harakatlar strategiyasida belgilab qo‘yilgan ustuvor yo‘nalishlarga muvofiq, tashkilot hukumatga ikki muhim yo‘nalishdagi islohotlarni amalga oshirishda yordam beradi: 

1) bozor iqtisodiyotini va xususiy sektorni rivojlantirish; 

2) aholining tez o‘zgaruvchan iqtisodiyotiga ijtimoiy integratsiyasi.

Malumot uchun: 1999 yildan buyon 29ta Yevropa mamlakatlari ta'lim vazirlari tomonidan Bolonya deklaratsiyasini imzolashdan boshlab Bolonya jarayoni nazarda tutiladi. Bu harakatni ta'lim tizimi, birinchi navbatda, oliy ma'lumotni muvofiqlashtirishdir. Bolonya islohotlari «natijalarga e'tibor»​ va «talabalarga yo‘naltirilgan ta'lim»​ tushunchalari bilan tavsiflanadi. 

Yig‘ilish yakunida Iqtisodiy kengashning birinchi majlisi bayonnomasi qabul qilindi.