Yevropa ittifoqi sanksiyalarni uzaytirdi: urushning 203-kunidagi asosiy voqealar

Rossiyaning Ukrainaga keng ko‘lamli harbiy bosqini 203-kunida, 14 sentabr, chorshanba kuni rus qo‘shinlari qo‘shni davlatning bosib olingan aholi punktlarini hamon nazorat ostida ushlab turishga harakat qildi, Ukraina Qurolli kuchlari (UQK) va uning hududiy mudofaa bo‘linmalari tajovuzga qarshilik ko‘rsatdi. Mamlakat sharqi va janubida Ukraina bo‘linmalarining qarshi hujumi davom etmoqda. Urishayotgan tomonlar vakillarining bayonotlarini mustaqil manbalardan tekshirishning iloji yo‘q.

Ukraina Qurolli kuchlari Bosh shtabi ma’lumotlariga ko‘ra, RF Qurolli kuchlarining havo va raketa zarbalaridan 15 dan ortiq aholi punktlari, jumladan Bilogorivka, Sporniy, Verxnokamyanske, Stepove, Suxiy Stavok, Bilogirka, Bezimennoye va Mala Seydeminuxa infratuzilmasi zarar ko‘rgan. Kecha kechqurun rossiyaliklar Mikolaiv va Kramatorsk fuqarolik infratuzilmalariga raketa hujumlarini uyushtirdi, o‘tgan kun davomida jami 8 ta raketa, 4 ta aviatsiya zarbasi va yalpi o‘t ochish reaktiv tizimlaridan 15 ta hujum qayd etildi, deyiladi Facebook’da e’lon qilingan kechki tezkor hisobotda.

Ukraina Bosh shtabi, shuningdek, Rossiya qo‘shinlari harbiy texnikaning alohida namunalarini saqlab qolish uchun havo hujumidan mudofaa tizimlarini o‘zlari nazorat qilgan hududlarga va Rossiya hududiga evakuatsiya qilishga urinayotgani haqida ham xabar berdi. «11 sentabrdan 12 sentabrga o‘tar kechasi Lugansk oblastida Lutugine aholi punktidan Rossiya-Ukraina chegarasi yo‘nalishida S-300 va «Buk» komplekslari o‘rnatilgan karvonlar kuzatildi», — deyiladi xabarda. 

14 sentabr kuni kechqurun Rossiya kuchlari Ukrainaning muhim infratuzilmasiga, bu safar Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyning ona shahri Kriviy Rigga navbatdagi zarba berdi. Oqibatda gidrotexnik inshootlar shikastlandi va Ukraina OAV yozishicha, Ingulets daryosida suv sathi 2-3 metrga ko‘tarilgan. Prezident devoni rahbari o‘rinbosari Kirill Timoshenkoning dastlabki ma’lumotlariga ko‘ra, Kriviy Rigga Rossiyaning 8 ta qanotli raketalari yetib kelgan. U bu harakatlarini ukrainaliklarga qarshi «terrorchilik harakati» deb atadi. 

Shahar harbiy ma’muriyati rahbari Aleksandr Vilkulning aytishicha, vaziyat nazorat ostida, suv ta’minoti allaqachon boshlangan. U batafsil ma’lumot berishdan bosh tortdi, chunki u Rossiya tomoniga yetib borishi xavfi bor. «Rossiyaliklar strategik aviatsiya samolyotlaridan yettita X-22 qanotli raketalari bilan zarba berdi. Ular muhim va transport infratuzilmasi obektlariga tegdi. Gidrotexnika inshootlariga jiddiy zarar yetkazildi. Qurbonlar yo‘q. Kriviy Rigning bir qancha tumanlari suvsiz qolgan», - deydi Dnipropetrovska rahbari Valentin Reznichenko Telegram’da.

O‘z navbatida, Zelenskiy Rossiya qo‘shinlarini Kriviy Rigni suv ostida qoldirishga urinishda aybladi. «Terrorchi mamlakat tinch aholiga qarshi kurashni davom ettirmoqda. Bu safar gidrotexnik inshootlarga raketa zarbalari va Kriviy Rigni suv bosishiga urinish. Bosqinchilar faqat vahima uyg‘otish, favqulodda vaziyat yaratish, odamlarni yorug‘lik, issiqlik, suv va oziq-ovqatsiz qoldirishga urinishni biladi», deb yozdi u Telegram’da. 

Ayni paytda, Ukraina mudofaa vaziri o‘rinbosari Anna Malyar 6 sentabrdan buyon Ukraina qo‘shinlari Xarkiv oblastida 8500 kvadrat metrga yaqin hudud, 388 aholi punkti va 150 ming kishini ozod qilganini aytdi. «Biz bu muvaffaqiyatni anchadan beri kutgan edik, lekin hali ham kurashishimiz kerak. To‘liq g‘alabadan oldin hali ko‘p xalqimiz va yerlarimizni ozod qilishimiz lozim. Bizga hali ko‘p vaqt, kuch va sabr kerak», dedi u Facebook’da. 

O‘z navbatida, Xarkiv rahbari Oleg Sinegubov Zelenskiy bilan uchrashuvda Xarkiv oblastining qariyb 6 foizi Rossiya kuchlari nazorati ostida qolganini ta’kidladi. 16 ta aholi hududi to‘liq, yana yettitasi qisman ozod qilingan. Ukraina Qurolli kuchlarining qarshi hujumidan oldin rus qo‘shinlari Xarkiv oblasti 32 foizini nazorat qilgan, deyiladi ma’lumotda.

Shu kuni Volodimir Zelenskiy Xarkiv oblastining ozod qilingan asosiy shaharlaridan biri – Izyumga tashrif buyurdi. U, shuningdek, Anna Malyar, Ukraina Qurolli kuchlari va bir necha kun oldin shaharni ozod qilgan boshqa xavfsizlik kuchlari vakillari shahar ustidan Ukraina bayrog‘ini ko‘tarish marosimida ishtirok etdilar, deb yozdi Ukraina qurolli kuchlari 25-alohida Secheslav havo-desant brigadasi Facebook’da.

Rossiyaning qo‘shni Belgorod oblastida, xuddi shu kuni yana Ukrainadan o‘qqa tutilganini e’lon qilishdi. «Ukraina Qurolli kuchlari Krasniy Xutor qishlog‘i hududini o‘qqa tutishda davom etmoqda. U yerga jo‘nab ketyapman. Jabrlanganlar yo‘q. Uchta xonadon vayron bo‘lgan. Ayrim aholi o‘zlari qarindoshlari va do‘stlarining yoniga yo‘l olmoqda», deb yozdi Belgorod gubernatori Vyacheslav Gladkov Telegram’da. 

Yevropa ittifoqi Kengashi Ukraina hududiy yaxlitligi, suvereniteti va mustaqilligiga putur yetkazish yoki tahdid qilishda aybdor shaxslarga nisbatan sanksiyalarni olti oyga, 2023 yil 15 martgacha uzaytirdi. 1206 nafar jismoniy va 108 nafar yuridik shaxsga nisbatan jazo choralari qo‘llanildi. «Yevropa ittifoqi Rossiyaning tinch aholiga va fuqarolik infratuzilmasiga pala-partish hujumlarini keskin qoralaydi va uni Ukrainaning barcha hududlaridan xalqaro tan olingan chegaralar doirasida barcha qo‘shinlari va harbiy texnikalarini zudlik bilan, so‘zsiz olib chiqib ketishga chaqiradi», deyiladi bayonotda. Yevropa ittifoqi, shuningdek, xalqaro gumanitar qonunlarga rioya qilishga chaqirdi va urush jinoyatlarini sodir etgan barcha aybdorlar javobgarlikka tortilishiga ishonch bildirdi.

Ukraina bosh vaziri Denis Shmigalning aytishicha, Kiyev sentabr oxirigacha Yevropa ittifoqidan 5 milliard yevro, oktyabr-noyabr oxirigacha yana 3 milliard yevro olishni kutmoqda. «Makromoliyaviy yordam Yevropa ittifoqidan ikki transhda keladi. Ulardan 5 milliard yevro - imtiyozli kreditlar, 3 milliard yevro - grant ko‘rinishida», - dedi u. Ayni paytda Ukraina kreditorlari Kiyevning tashqi qarzi bo‘yicha to‘lovlarni 2023 yil oxirigacha muzlatib qo‘yish bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumi haqida kelishib oldi. Bu haqda AQSh Moliya vazirligi xabar berdi.

Ukraina Kiyev oblastini bosib olish chog‘ida harbiy jinoyatlar sodir etganlikda gumon qilingan 5 mingdan ortiq rossiyalik harbiylarning shaxsi aniqlanganini e’lon qildi. Oblast politsiya xizmati rahbari Andrey Nebitov Xalqaro jinoiy sud va Ukraina adliya tizimi «ularni albatta javobgarlikka tortishiga» umid bildirdi. Nebitov qo‘shimcha qilishicha, gumon qilinayotgan askarlarning bir qismi allaqachon frontning boshqa qismlariga o‘tkazilgan.

Germaniya kansleri Olaf Shols Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan bir kun avval bo‘lib o‘tgan va 1,5 soat davom etgan telefon suhbatiga izoh berdi. Sholsning so‘zlariga ko‘ra, u Putinning Ukrainaga qarshi urush bo‘yicha pozitsiyasida hech qanday o‘zgarish ko‘rmagan. «Afsuski, unda bu urushni boshlash xato bo‘lganini anglash kuchayib boryapti, deb ayta olmayman», dedi Germaniya hukumati rahbari. «Kremlda yangi qarashlarning paydo bo‘lishi alomatlari yo‘q», deya qo‘shimcha qildi Shols. 

Ukraina bosh vazirining Yevropa va Yevroatlantika integratsiyasi bo‘yicha o‘rinbosari Olga Stefanishina aytishicha, Rossiya rasmiylari so‘nggi kunlarda Ukrainaga muzokaralarni qayta boshlashni bir necha bor taklif qilgan. «Ukraina hech qachon muzokaralardan chekinmagan. Lekin Rossiya har oy sodir etgan va sodir etayotgan jinoyatlarning og‘irligini hisobga olsak, muzokaralar uchun ta’sir kuchi fevraldagidan farq qiladi», dedi u France 24 telekanalida. 

BMT bosh kotibi Antoniu Guterrish Rossiya prezidenti bilan telefon orqali muloqot qildi. Guterrish Putin bilan Qora dengiz g‘alla tashabbusini uzaytirish imkoniyatlari, Rossiya tomonidan bosib olingan Zaporijjya atom elektr stansiyasidagi vaziyat va Rossiyadan o‘g‘itlar eksportini muhokama qildi. Bundan tashqari, tomonlar iyul oyi oxirida sobiq 120-sonli axloq tuzatish koloniyasining o‘qqa tutilishi natijasida 50 dan ortiq kishi halok bo‘lgan Olenivkadagi fojia faktlarini aniqlash bo‘yicha missiya bilan hamkorlik qilish masalasini ko‘tardi.

Kreml bir kun avval Kiyev taklif qilgan Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlari loyihasiga izoh berdi. Ushbu hujjat Rossiya olib borayotgan urush maqsadlarining dolzarbligini tasdiqlaydi, dedi Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov. «Umuman olganda, biz ma’lum bir hujjat haqida gapiryapmiz va hech kim Ukraina NATOga a’zo bo‘lishidan oldin bu hujjatni nazarda tutayotganini yashirmayapti», dedi Peskov. Uning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya uchun asosiy tahdid yanada sezilarli bo‘lib bormoqda va bu «maxsus harbiy operatsiya» o‘tkazish zaruratini keltirib chiqardi. 

Reuters agentligi Moskvadagi manbalariga tayanib, Putin urush boshidayoq Kiyev bilan kelishishdan bosh tortgani haqida yozdi. Unga ko‘ra, Rossiya prezidenti ma’muriyati rahbari o‘rinbosari Dmitriy Kozak Kiyev bilan Moskvaning Ukraina NATO tarkibiga kirmasligi haqidagi talabini qondiradigan dastlabki kelishuvni tayyorlagan, Putin unga rozi bo‘lmagan va harbiy kampaniyani davom ettirgan.