Yevropa Ittifoqi davlatlari Vengriyaga to‘lovlarni to‘xtatishga rozi bo‘ldi

Vengriya bilan demokratik me’yorlarga rioya qilish bo‘yicha mojaroda YeI mamlakatlari elchilari YeI kengashiga bu mamlakatga Yevropa budjetidan 6,3 milliard yevro to‘lashni to‘xtatib qo‘yishni tavsiya qildi. Bu tavsiyanoma Yevropa Ittifoqi mamlakatlari doimiy vakillari qo‘mitasi zarur choralarni ko‘rish uchun zarur ko‘pchilik ovozni olganligini anglatadi, deb xabar berdi YeI kengashi 13 dekabr, seshanbaga o‘tar kechasi.

Shunday qilib, Yevropa davlatlari Yevropa komissiyasi ilgari taklif qilganidek, unchalik katta bo‘lmagan to‘lovlarni muzlatish tarafdori bo‘ldi. Politico’ning qayd etishicha, Yevropa Ittifoqi elchilari Vengriyadagi muzlatilgan mablag‘lar miqdorini kamaytirish evaziga mamlakatning bir qator muhim masalalar, jumladan, Ukrainaga 18 milliard yevrolik moliyaviy yordam paketini tasdiqlash bo‘yicha vetosini olib tashlash evaziga kelishib olgan. Vengriya bosh vaziri Viktor Orbanning taktik vetosi Yevropa Ittifoqi mamlakatlarini moliyalashtirishni qisqartirish taklifini yumshatishiga olib keldi, bu esa Orbanning g‘alabasini anglatadi.

Noyabr oyi oxirida Bryussel idorasi Vengriyaga 13 milliard yevrodan ortiq miqdorda yordam to‘lanishiga qarshi chiqdi. Regulyator Budapeshtning pandemiya iqtisodiy oqibatlarini bartaraf etish uchun YeI yordamidan foydalanish rejalarini ma’qulladi, ammo barcha shartlar bajarilmaguncha buning uchun ajratilgan 5,8 milliard yevro miqdoridagi mablag‘ni to‘lamaslikni tavsiya qildi. Shu bilan birga, Yevrokomissiya barcha Yevropa Ittifoqi davlatlarini YeI mamlakatlarida turmush darajasini tenglashtirishni maqsad qilgan dastur doirasida Vengriyaga 7,5 milliard yevro miqdoridagi to‘lovni muzlatishga chaqirdi. 

Bryussel bir necha bor Orban hukumatini inson huquqlari, demokratik standartlar va korrupsiyaga qarshi kurash sohasidagi Yevropa Ittifoqi tamoyillarini buzganlikda ayblagan. Shu bilan birga, Yevrokomissiya birinchi marta Yevropa Ittifoqi budjetidan mamlakatga to‘lovlarni kamaytirish imkonini beruvchi Yevropa Ittifoqining qonun ustuvorligi mexanizmini qo‘llash imkoniyati haqida ogohlantirdi. 

Yevropa Ittifoqining qarori Budapesht uchun og‘ir zarba bo‘ladi, chunki unga va’da qilingan to‘lovlar Vengriyaning bu yilgi yalpi ichki mahsuloti bir necha foizini tashkil qiladi. Mutaxassislar, shuningdek, YeI va Vengriya o‘rtasidagi Budapeshtning bir ovozdan Yevropa Ittifoqi qarorlarini, xususan, Rossiyaga qarshi sanksiyalar yoki Ukrainaga yordam ko‘rsatishni talab qiluvchi qarorlarini bloklash imkoni tufayli yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlarning jiddiyligini ta’kidlamoqda. 

6 dekabr kuni Vengriya Yevropa Ittifoqining Ukrainaga 2023 yilga mo‘ljallangan 18 milliard yevrolik yordam paketini blokladi. Yevropa Ittifoqi kengashi oldida 26 ta a’zo davlat Yevropa komissiyasi bilan kelishib olgan - Ukrainaga yordam berish uchun zarur mablag‘lardan foydalana olish bo‘yicha imkon qadar tezroq kelishuvga erishish vazifasi turibdi.