Xitoy dunyodagi «eng ilg‘or» yadro reaktorini ishga tushirdi 

Xitoy suvdan foydalanadigan an’anaviy elektr stansiyalaridan farqli ravishda sovutish uchun gazdan foydalanadigan dunyodagi birinchi to‘rtinchi avlod yadro reaktorini ishga tushirdi. 

Shandun provinsiyasida qurilgan elektr stansiyasi suv emas, gaz bilan sovutiladigan ikkita yuqori haroratli reaktordan quvvat ishlab chiqaradi. 

Hozirgi vaqtda suv bilan sovutiladigan reaktorlar butun dunyo bo‘ylab ishlaydigan reaktorlarining 95 foizdan ortig‘ini, gaz bilan sovutilgan reaktorlar esa taxminan uch foizni tashkil qiladi. 

Gaz bilan sovutilgan reaktorlarga qiziqish global miqyosda ortib bormoqda, chunki ular samarali va tejamkor elektr energiyasini ta’minlaydi. 

Xalqaro atom energiyasi agentligi (XAEA) ma’lumotlariga ko‘ra, bunday kichik modulli reaktorlar vodorod ishlab chiqarish, dengiz suvini sho‘rsizlantirish va tumanlarni isitish kabi sanoat dasturlari uchun yuqori haroratli texnologik issiqlikni ham ishlab chiqishi mumkin. 

Xitoyning Shidao ko‘rfazidagi reaktor tijorat maqsadlarida qurilgan dunyodagi birinchi gaz bilan sovutilgan atom elektr stansiyasidir. U geliy bilan sovutiladi va 750 darajagacha yuqori haroratga erisha oladi. 

Stansiya qurilishi 2012 yilda boshlangan va uning birinchi reaktori 2021 yilda mamlakat elektr tarmog‘iga ulangan. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, bunday reaktorlar ixcham arxitekturasi va modulli dizayni tufayli qurilish vaqtini va xarajatlarini kamaytiradigan energiya o‘tish davrida mamlakatlarga yordam berishda ham muhim rol o‘ynashi mumkin. 

Xitoy allaqachon atom energiyasini ishlab chiqarish bo‘yicha jahon yetakchisi bo‘lishga intilmoqda va 2035 yilga borib ushbu turdagi elektr stansiyalarida elektr energiyasi ishlab chiqarish ulushini 10 foizga yetkazishni ko‘zlamoqda.