«Chegara bilmas muxbirlar» Turkmanistonda jurnalist ayolni zaharlashga urinish haqida ma’lum qildi

Turkmaniston xavfsizlik xizmatlari 2024 yil oxirida 75 yoshli mustaqil jurnalist Soltan Ochilovaning xorijga chiqishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun uni zaharlashga uringan. «Chegara bilmas muxbirlar» inson huquqlari tashkiloti 22 yanvar, chorshanba kuni xabar berishicha, zaharlashga muvaffaqiyatsiz urinishidan so‘ng Ochilovani Ashxoboddagi kvartirasidan o‘z xohishiga qarshi holda kasalxonaga olib ketishgan va bu uning Jyenevaga uchishiga uchinchi marta imkon bermagan. 

Jurnalist Jyenevada mukofotni ololmadi

Shveytsariyada jurnalist Martin Ennals xalqaro inson huquqlari mukofotini olishi kerak edi. Mukofot unga 2021 yilda Turkmanistondagi inson huquqlari buzilishi haqidagi jurnalistik faoliyati uchun berilgan.

«Soltan Ochilovani zaharlashga urinish va uni majburiy kasalxonaga yotqizish Turkmaniston uchun ham haddan tashqari choradir», dedi RSF Germaniya bo‘limi ijrochi direktoriAnya Osterxaus. Mustaqil jurnalistikani bostirish uchun diktatura hech narsadan to‘xtamaydi, deydi u. «Buni mutlaqo qabul qilib bo‘lmaydi. Rasmiylar endi Soltan Ochilovaning ishiga to‘sqinlik qilmasligi yoki uning safariga xalaqit bermasligi kerak», — deya qo‘shimcha qildi huquq himoyachisi.

Zaharlashga urinish va kasalxonaga yotqizish

Oldinroq Ochilova Niderlandiyada joylashgan «Xronika Turmenistana» nashri uchun videoda rejalashtirilgan safardan bir kun oldin uning uyiga bir kishi uch marta kelib, yordam so‘ragani haqida xabar bergan edi. O‘zini Ovez Perdayev deb tanishtirgan noma’lum shaxs poraxo‘r huquq-tartibot xodimlari bilan mojaro haqida gapirib bergan, shundan so‘ng Ochilova uning voqeasini videoga olishga rozi bo‘lgan.

Oxirgi tashrifi paytida unga somsa olib kelgan. Suhbat chog‘ida bo‘lgan qo‘shnisi somsalardan birini yeb, ko‘p o‘tmay hushini yo‘qotib, reanimatsiyaga yotqizilgan. Jurnalistning fikricha, gap soxta odam yordamida uni zaharlamoqchi bo‘lgan maxsus xizmatlarning harakatlari haqida ketmoqda.

Parvoz kuni Ochilovaning kvartirasiga oq tibbiy xalat va niqob kiygan to‘rt kishi kelgan. Ular yuqumli kasallikka gumon qilinayotganini bahona qilib, ayolni ko‘rikdan o‘tkazish uchun «shoshilinch ravishda» shifoxonaga yetkazish zarurligini aytgan. Hech qanday alomat yo‘qligiga qaramay, u majburan yuqumli kasalliklar profilaktikasi va davolash markaziga olib borilgan va u yerda olti kun davomida aloqa vositalarisiz ushlab turilgan.