Dehqonchilik va chorva xavf ostida – mikrobiolog olim

Mikrobiolog olim Baxtiyor Abdug‘afur o‘zining Facebook sahifasida O‘zbekistonda dehqonchilik va chorva yetishtirish bilan bog‘liq vaziyat yomonlashib borayotgani haqida yozdi.

«Ishim sabab ko‘p viloyatlarga boraman. Sohamga oid vaziyatlarni tahlil qilishga harakat qilaman. Ushbu postdagi fikrlarim o‘ta shaxsiy.

Dehqonchilik bilan shug‘ullanayotganlar kamayib bormoqda.

Birinchidan, ikkinchi ekin yetishtirishdagi suv muammosi bo‘lsa, ikkinchidan, narxlarning arzonligi va xarajatlarning qoplanmasligi. Xalq uchun dehqonchilikning iqtisodiy jozibasi – manfaati kamaydi. Bozorlarimizda ayrim sabzavotlarning xorijdan keltirilayotgani shu bilan izohlanadi. Sababi, ayni vaqtda aksariyat sabzavot mahsulotlari xalq tomonidan yetishtiriladi.

Aytaylik, bozorda bir kilo sabzining narxi qancha? Nega narxi ko‘tarilganiga hech qiziqib ko‘rdingizmi? 2-3 yil oldin suv tekin bo‘lgani, hatto uydagi mol-qo‘ylarga berilgani esingizdadir.

Bu o‘ta xavotirli jihatdir. Shu ketish bo‘lsa, oddiy kundalik ehtiyoj mahsulotlariga bo‘lgan talab ham import hisobiga qondirilishi ehtimol. Yaqin kelajakda asta oshib boradigan bunday talab iqtisodga katta yuklama beradi.

Ikkinchi xavotirli jihat – chorva! Yildan yilga chorva miqdor jihatdan kamayishni boshlagan. Birinchidan, yaylovlar sifati tushib, qisqarayotgani, ikkinchidan, kasalliklar keng hududlarga tarqalayotgani.

Hozirgi holatda yaylovlarni rivojlantirish emas, balki borini saqlab qolish o‘ta dolzarb vazifadir. Ayniqsa, o‘simlik turlari, populyatsiyalari va areallarini saqlash muhim tadbirga aylanishi vaziyat taqozosi. Yaqin-yaqingacha yovvoyi – o‘z holicha yashab ko‘payadigan o‘simliklar haqida qayg‘urishni xayolimga ham keltirmasdim. Qarangki, vaziyat jiddiylashib, tasavvurlarni o‘zgartirishni talab etmoqda. Masalan, yantoq! Shu beozor o‘simlik ham qirilishga tushgan, endi uning urug‘chiligi haqida bosh qotirish kerakka o‘xshaydi.

Har qanday rasmiy bayonotlar berilgani bilan haqiqiy ahvolni bozor – iqtisod ko‘rsatib beradi. Bugun bir kilo go‘shtning narxi qancha? Eslab oldingiz-a?

Bu masalalarning yechimlari bor. Biz necha yillardan beri ilmiy asoslarini yaratish bilan shug‘ullanamiz. Olimlar, mutaxassislar bilan doimiy muloqotni yo‘lga qo‘yish lozim. Bizga besh yillik, o‘n yillik... yigirma besh yillik... rejalar kerak! Iqlim jiddiy sur’atlarda o‘zgaryapti. Yomg‘irlarning tortilgani, haroratning yuqoriligi dengizdan tomchi. Yomon tomonlarini – yomon ssenariylarni yozmadim. Ish ungacha bormasligini Xudodan so‘rab qolaman. Birinchi jumlani qayta yozib qo‘yaman: bu shaxsiy fikrim», deya ta’kidlagan Baxtiyor Abdug‘afur.