Iqlim reytingida yirik sanoat davlatlarining pozitsiyasi pasaymoqda

18 noyabr kuni e’lon qilingan indeksga muvofiq, Germaniya 64 davlat orasida 22-o‘ringa tushdi, ya’ni o‘tgan yilga nisbatan olti pog‘ona pastladi. Hisobot Braziliyaning Belen shahrida o‘tayotgan BMTning iqlim o‘zgarishiga bag‘ishlangan COP30 anjumani doirasida taqdim etildi.

Indeks Germanwatch va Climate Action Network nodavlat tashkilotlari hamda NewClimate Institute tadqiqot markazi tomonidan tayyorlangan. Unda dunyoda karbon tashlamalarini eng ko‘p ishlab chiqaruvchi 63 davlat va Yevroittifoqning o‘zi alohida sub’yekt sifatida baholangan. Ushbu mamlakatlar jahondagi zararli chiqindilarning 90 foizdan ko‘prog‘i uchun javobgar hisoblanadi.

Baholash quyidagi mezonlar asosida amalga oshirilgan: parnik gazlar tashlamalari, qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish, umumiy energiya iste’moli, milliy va xalqaro iqlim siyosati.

Yirik sanoat mamlakati bo‘lishiga qaramay, Germaniya iqlim himoyasi bo‘yicha sa’y-harakatlarda YeIning kamida 10 davlati – jumladan Daniya, Niderlandiya va Fransiya ortida qoldi.

Germanwatch vakili Yan Burkning ta’kidlashicha, ayniqsa Germaniyaning iqlim siyosati bo‘yicha reytingi pasaygani tashvishli: umumiy "iqlim siyosati" bo‘yicha bahosi "o‘rtacha", "milliy iqlim siyosati" bo‘yicha esa hatto "yomon" deb baholangan.

U buni gaz iste’molining yuqori darajada qolayotgani va transport hamda qurilish tarmoqlarida tashlamalarni kamaytirish bo‘yicha samarali choralar ko‘rilmayotgani bilan izohladi.

COP30 oldidan Yevroittifoq mamlakatlari atrof-muhit bo‘yicha vazirlari 2040 yilgacha bo‘lgan yangi iqlim maqsadlarini kelishib oldi. Unga ko‘ra 2040 yilga borib SO₂ tashlamalarini 1990 yil darajasiga nisbatan 90 foizga qisqartirish ko‘zda tutilgan.

Shu bilan birga, xalqaro bozorda sotiladigan uglerod birliklarini xarid qilish orqali ushbu maqsadning 5 foizigacha bo‘lgan qismini boshqa mamlakatlarda amalga oshirilgan qisqartirishlar hisobidan "yopish" mumkin bo‘ladi.

Bu, amalda, YeIdagi yirik sanoat korxonalari uchun haqiqiy majburiy qisqartirishni 85 foiz atrofida qoldirishi va "Yevropa nomidan" boshqa davlatlarga to‘lov evaziga tashlamalarni kamaytirish imkonini berishi ta’kidlanmoqda.

Shu tarzda, iqlimni himoya qilish bo‘yicha global raqobat sharoitida ayrim yirik sanoat iqtisodiyotlari, jumladan Yevropa mamlakatlari, o‘z siyosatini yanada qat’iy isloh qilish zarurati bilan yuzma-yuz qolmoqda.