Putinning «katta rejalari», yangi aviatashuvchi qurishni boshlagan Fransiya va G‘arbiy sohilda yana noqonuniy posyolkalar – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Isroil G‘arbiy sohilda yana 19 ta posyolka qurmoqchi

Isroil hukumati bosib olingan G‘arbiy sohilda 19 ta yangi yahudiy posyolkalarini qurish taklifini ma’qulladi.

Xavfsizlik kabinetining ushbu qarori amaldagi hukumat davrida G‘arbiy sohildagi aholi punktlari sonini qariyb 50 foizga oshirdi. «Peace Now» nodavlat tashkilotiga ko‘ra, ayni vaqtda ularning soni 210 taga yetdi. Ushbu yahudiy posyolkalari xalqaro huquqqa ko‘ra noqonuniy hisoblanadi.

Mazkur qaror G‘azo bo‘yicha sulhning ikkinchi bosqichiga o‘tishga harakat boshlangan bir paytda qabul qilindi. AQSh vositachiligidagi reja Falastin davlatiga olib boruvchi ehtimoliy «yo‘l xaritasi»ni nazarda tutadi. Isroil qurayotgan noqonuniy aholi punktlari esa Falastin davlatini tuzish imkoniyatini yo‘qqa chiqarishga qaratilgan.

Isroil hukumati tarkibida aholi punktlari harakatining ashaddiy tarafdorlari radikal vazirlar – Bezalel Smotrich va Itamar Ben-Gvir hisoblanadi.

Isroil 1967 yilgi urushda — falastinliklar kelajakdagi davlat uchun da’vo qilayotgan hududlarni egallab olgan. Bugungi kunda Isroil G‘arbiy sohilda 500 mingdan ortiq, bahsli Sharqiy Quddusda esa 200 mingdan ortiq kishini joylashtirgan.

AQSh yana bir neft tankerini quvib bormoqda

21 dekabr, yakshanba kuni AQSh Sohil qo‘riqlash xizmati Venesuela yaqinidagi xalqaro suvlarda bir neft tankerini quvib borishni boshlagan. Bu haqda AQSh rasmiylari Reutersʼga ma’lum qilgan.

«U soxta bayroq ostida suzmoqda va sud tomonidan musodara qilish to‘g‘risidagi qaror mavjud», dedi AQSh rasmiylaridan biri. Uning aytishicha, to‘xtatib qolish turli shakllarda bo‘lishi mumkin — jumladan, shubhali kemalarga yaqin masofada suzish yoki uning ustidan uchib o‘tish orqali ham.

AQSh dengiz xavfsizligi manbasiga ko‘ra, gap Bella 1 kemasi haqida bormoqda. Bu juda yirik neft tashuvchi tanker bo‘lib, u Eron bilan aloqador ekani bildirilgan.

AQSh 20 dekabr kuni ham xalqaro suvlarda bo‘lgan Centuries kemasi sahniga kirib borib, uni musodara qilgan edi. OAVga ko‘ra, shanba kuni qo‘lga olingan Centuries kemasi AQSh sanksiyalari ostida bo‘lmagan, Trampning blokada haqidagi buyrug‘i esa sanksiya ostidagi tankerlarga tegishli hisoblanadi.

10 dekabrda esa AQSh tomonidan ilk marta Venesuelaga aloqador juda yirik neft tashuvchi Skipper'ni musodara qilgandi.

Shundan so‘ng AQSh prezidenti Donald Tramp prezident Nikolas Maduroga qarshi bosimni kuchaytirish maqsadida Venesuelaga kirib-chiqayotgan, sanksiyalar ostidagi barcha neft tankerlariga «blokada» e’lon qilgan.

Prezident Maduro chorshanba kuni Venesuelaning neft savdosi davom etishini aytdi. Biroq tahlilchilarga ko‘ra, AQShning neft tankerlariga hujumi uning neftdan tushadigan daromadiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Fransiya yangi aviatashuvchi kema quradi

21 dekabr kuni Fransiya prezidenti Emmanuel Makron mamlakat armiyasi uchun kattaroq hamda zamonaviy yangi aviatashuvchi kema qurish rejalarini tasdiqladi. «Porte-Avions Nouvelle Génération» (PANG) deb nomlangan dastur qiymati taxminan 12 milliard dollarga baholanmoqda.

«Ushbu keng ko‘lamli dasturni ishga tushirish bo‘yicha qaror aynan shu hafta qabul qilindi», — dedi Makron Abu-Dabidagi fransuz harbiy bazasida askarlarga murojaat qilib.

Fransiya hukumati yangi kema 2038 yilga borib jangovar xizmatga kirishini bildirdi. Yadro dvigateli bilan bog‘liq qismlar ustidagi ishlar o‘tgan yili boshlangan, yakuniy buyurtma esa 2025 yil budjeti doirasida berilishi lozim.

Aynan 2038 yilga borib, Fransiya eskirib borayotgan «Charles de Gaulle» aviatashuvchisini xizmatdan chiqaradi.

Yevropada eng yirik harbiy kema bo‘lishi kutilayotgan PANG – Fransiyaning yadroviy tiyib turish strategiyasida muhim o‘rin tutadi. Ayniqsa Rossiyaning ortib borayotgan tahdidlari va Donald Tramp Yevropa xavfsizligini qo‘llab-quvvatlashni xohlamayotgan bir paytda.

Fransiya — Yevropa Ittifoqida yadroviy qurolga ega yagona davlat hisoblanadi. Ittifoqdan chiqib ketgan Buyuk Britaniyada ham yadroviy qurol va aviatashuvchi kema bor.

Biroq AQShning 11 ta aviatashuvchidan iborat floti va Xitoyning uchta aviatashuvchisiga nisbatan Yevropaning imkoniyatlari hanuz cheklangan.

AQSh razvedkasi: Putinning rejalari «katta»

AQSh razvedka hisobotlariga ko‘ra, Rossiya prezidenti Vladimir Putin Ukrainaning barcha hududini egallash hamda SSSRga tegishli bo‘lgan Yevropaning ayrim hududlarini qayta qo‘lga kiritish maqsadlaridan voz kechmagan. Bu haqda AQSh razvedkasi ma’lumotlari bilan tanish olti nafar manba Reutersʼga ma’lum qildi.

Manbalardan biriga ko‘ra, hisobotlarning eng so‘nggisi sentabr oyiga taalluqli. Mazkur razvedka baholari AQSh prezidenti Donald Tramp va uning tinchlik muzokarachilari aytayotgan manzaradan keskin farq qiladi. Ular Putinning mojaroni tugatishni istayotganini aytib kelmoqda.

«Razvedkaning bahosi doimo shunday bo‘lgan: Putin ko‘proq narsani xohlaydi. Yevropaliklar va polyaklar bunga mutlaqo ishongan. Boltiqbo‘yi davlatlari esa navbat bizdan boshlanadi deb hisoblaydi», deydi Kongress Vakillar palatasining Razvedka qo‘mitasi a’zosi Mayk Kuigli.

Trampning muzokarachilari bir necha haftadan buyon Ukraina, Rossiya va Yevropa rasmiylari bilan tinchlik rejasini muhokama qilib kelmoqda. AQSh rasmiylari ma’lum taraqqiyot borligini aytishsa-da, hududlar masalasida jiddiy tafovutlar saqlanib qolmoqda.

Rossiya hozir Ukrainadagi hududlarning qariyb 20 foizini nazorat qilmoqda. Putin Qrim va to‘rtta viloyatning barchasini Rossiya hududi deb da’vo qiladi. Ikki nafar manbaga ko‘ra, Tramp tinchlik kelishuvi doirasida Kiyevni Donetsk viloyatining kichik qismidan qo‘shinlarini olib chiqishga majburlamoqda. Biroq Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy va ukrainaliklarning aksariyati bu talabni rad etmoqda.

Nigeriyada 100 dan ortiq o‘g‘irlangan o‘quvchilar ozod etildi

Joriy yil noyabr oyida Nigeriyadagi katolik maktabidan o‘g‘irlab ketilgan maktab o‘quvchilarining qolgan 130 nafari ozod etildi. Bu haqda yakshanba kuni mamlakat prezidenti Bola Tinubuning matbuot kotibi ma’lum qildi.

«Terrorchilar tomonidan o‘g‘irlab ketilgan qolgan 130 nafar maktab o‘quvchisi hozir ozod etildi. Ular dushanba kuni Minna shahriga yetib kelishi kutilmoqda», — deyiladi rasmiy xabarda.

Bolalarning ozod etilishi harbiy va razvedka operatsiyalari natijasida amalga oshirilgan.

Mazkur o‘quvchilar 21 noyabr kuni qurollangan shaxslar Avliyo Mariya maktabidan o‘g‘irlab ketgan 300 dan ortiq o‘quvchi va xodimlar orasida bo‘lgan. O‘sha paytda bolalarning 50 nafari qochishga muvaffaq bo‘lgan. Nigeriya hukumati 8 dekabr kuni o‘g‘irlanganlarning 100 nafari qutqarilganini bildirgandi.

Rasmiylarga ko‘ra, hozirga kelib ozod etilgan o‘quvchilarning umumiy soni 230 nafarga yetgan. Nigeriya shimolida qurollangan guruhlar to‘lov puli talab qilish maqsadida maktablarni tez-tez nishonga oladi.