Yelena Zelenskaya: «1984» romani bugungi Rossiyani tasvirlaydi

Ukrainaning birinchi xonimi Yelena Zelenskaya 22 oktyabr, shanba kuni Frankfurt kitob ko‘rgazmasida bo‘lib o‘tgan jamoatchilik muhokamasi chog‘ida bugungi Rossiyada Jorj Oruellning «1984» romanidagi o‘ylab topilgan mamlakat bilan ko‘plab o‘xshashliklar mavjudligini ma’lum qildi.

Zelenskayaning so‘zlariga ko‘ra, romanda tasvirlangan voqealar «bugungi kunda Rossiyada sodir bo‘layotgan voqealarga misoldir». Asarda total diktatura rejimi hukmronlik qilayotgan va amalda to‘xtamaydigan davlat targ‘iboti yuksak darajada rivojlangan, siyosiy rahbariyatning harakatlariga nisbatan norozilik va shubhalar maxsus xizmatlar tomonidan qattiq jazolanadigan davlat tasvirlangan. Shu bilan birga, mamlakat boshqa davlatlar bilan urushlar olib boradi, ammo fuqarolar bu voqealar haqidagi barcha ma’lumotlarni faqat o‘ziga ma’qul tarzda ma’lumot beruvchi tashviqot manbalaridan oladi.

Frankfurt-Maynda bo‘lib o‘tgan kitob yarmarkasida so‘zga chiqqan Zelenskaya Ukrainadagi bugungi hayot haqidagi tasavvurlari haqida gapirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, u odatda kitob o‘qishni yaxshi ko‘radi, lekin ular ham hatto «vahshiylik va dahshatlardan» chalg‘itolmaydi.

Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushida hech qanday «yashirin ma’no» yo‘q, dedi Yelena Zelenskaya. U Rossiyaning harakatlarini «hayvoniy tajovuz» deb atadi. «Bu urushda faqat oq va qora bor, yarmi yo‘q. Biz kurashyapmiz, o‘z hayotimiz uchun kurashyapmiz», deb ta’kidladi Volodimir Zelenskiyning rafiqasi.

Yarmarkada u Germaniya prezidenti Frank-Valter Shtaynmayyerning rafiqasi Elke Byudenbender bilan birgalikda ikkita loyihani taqdim etdi. «Chegara bilmas kitoblar» tashabbusi xorijda ichki ko‘chirilganlarning farzandlarini ukrain tilidagi kitoblar bilan ta’minlashga qaratilgan. «Biz ukrainalik bola onasidan uxlashdan oldin ertak o‘qishni so‘rasa, u o‘z ona tilida kitob o‘qib berishini xohlaymiz», deb tushuntirdi Ukraina birinchi xonimi. «Ukraina kitob javoni» loyihasi kutubxonalarda ukrain tilidagi kitoblarning paydo bo‘lishini o‘z ichiga oladi. Ushbu tashabbus 20 ta davlatda amal qiladi. «Kim ukraincha kitob mavjud bo‘lmasligini xohlaydi? Xo‘p, u mavjud bo‘lmaydi. U dunyodagi eng yaxshi kutubxonalarda paydo bo‘ladi», - dedi Zelenskaya.

Frankfurt kitob yarmarkasi har yili butun dunyodan minglab noshirlar, kitob sotuvchilari va adabiy agentlar uchun eng kutilgan tadbirdir – 2022 yilda u 85 mamlakatdan 4000 ga yaqin eksponatlarga mezbonlik qildi. Biroq, Rossiya ular orasida yo‘q - mamlakat Ukrainadagi urush tufayli ishtirokchilar ro‘yxatidan chiqarildi.

Shuningdek, yarmarkada Eron stendlari taqdim etilmagan – dastlab mamlakat ishtirok etish uchun ariza bergan, biroq tadbir boshlanishiga bir necha kun qolganda tashkilotchilarni «Eronning ichki ishlariga ochiq aralashish»da ayblab, uni qaytarib olgan va shu bilan birga, Eron delegatsiyasiga xavfsizlik kafolatlari taqdim etilmaganini bildirgan. Yarmarka rahbariyati bu da’volarni rad etdi.

Ko‘rgazma boshlanishidan bir necha kun oldin Yevropa Ittifoqi bir qator davlatlarining vazirlari Eronning Rossiyaning Ukrainaga qarshi harbiy harakatlariga aloqadorligi, xususan, Ukraina nishonlariga zarba berish uchun Eron kamikadze-dronlaridan foydalangani tasdiqlansa, unga qarshi sanksiyalarni kengaytirishga chaqirishdi. Tehron bu ayblovlarni rad etdi, biroq Germaniya, Fransiya va Buyuk Britaniyaning BMTni Rossiyaning Eron uchuvchisiz uchoqlaridan foydalanganini tekshirishga chaqirishini qoraladi. Bu kabi ayblovlar, shuningdek, Eronda davom etayotgan norozilik namoyishlari fonida Yevropa Ittifoqining qator davlatlari fuqarolarni Islom Respublikasiga sayohat qilishdan tiyilishga chaqirdi.