Йўқотилган вақт, синган умид ва ҳақини сўраганларга жарима - «Imarat Development» мижозлари нимадан норози?

«Imarat Devlopment» номи остида уйларни қуриб сотувчи Марат Хайруллаевичдан харидорлар норози. Тадбиркорнинг қатор лойиҳалари арзон нарх ва қулай тўлов шартлари билан жозибали кўрсатилгани боис юзлаб одамлар тўлов қилган. Аммо орадан кўп ўтмай мижозлар ва компания ўртасида низо чиқа бошлаган. Бунга ҳали битмаган уй учун тузилган шартномани бекор қилмоқчи бўлган фуқаролардан хонадон умумий қийматидан 10 фоиздан 12 фоизгача жарима ушлаб қолиш амалиёти асосий сабаб сифатида келтириляпти.  

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Kun.uz яна бир «новостройка» можаросини ўрганишга қарор қилди. Таҳририятга йўлланаётган шикоятлар орасидан «Imarat Devlopment» номи остида кўп қаватли турар жой мажмуаларини реклама қилувчи ва сотувчи Марат Ҳамдамов ҳақидагилари эътиборимизни тортди.

Харидорлар айрим сабабларга кўра ушбу компания билан тузган шартномасини бекор қилган ёки энди бекор қилишмоқчи. Аммо бу уларга каттагина харажатга тушмоқда. Чунки шартномада қурувчи ташкилот ҳали фойдаланишга топширмаган уй умумий суммасининг 10 фоизидан 12 фоизгача қисми олиб қолинишига оид банд мавжуд.

Масалан, сиз 400 млн сўмлик шартнома қилиб, маълум муддат давомида 120 млн сўм пул тўлагансиз. «Imarat Devlopment»нинг шартларига кўра, улар билан тузилган келишувни бекор қилмоқчи бўлсангиз, сиздан 40 млндан 48 млн сўмгача пул олиб қолинади. Бунда 10 ёки 12 фоизлик жарима тўланган 120 млндан эмас, балки 400 млн сўмдан ҳисобланади.

Мурожаатчи Умаралиева сўзларига кўра, у 2024 йилда Sergeli City лойиҳасидан 350 млн сўм қийматдаги хонадонни харид қилиб, умумий ҳисобда 166 млн сўм тўловларни амалга оширган. Аммо қурилиш инспекциясининг текширувидан кейин шартномани бекор қилади. Ундан умумий шартнома қийматининг 10 фоизи миқдорида жарима ушлаб қолинган.

«Ўтган йил шартнома тузганимдан уни бекор қилишга ариза ёзганимга қадар 166 млн сўм пул тўладим. Мен пул тўлаган А10 блокнинг ҳужжати ҳам жойида эмас экан. Локация ҳам узоқ эди, унга ҳам кўндик. Қурилиш жуда суст кетаётганди. Пулимизни қайтариб бера қолгин десак, сиз томонингиздан шартнома бузиляпти деб тўланган маблағлардан эмас, уйнинг умумий қийматидан 35 млн сўм олиб қоляпти. 2 йил пулимизни айлантириб, жарима ушлаб қоляпти. Яна айтяпти, фоиздан воз кечсангиз пул бор, бўлмаса йўқ. Қурилиш вазирлиги бориб текширганда, дренаж ва бетон ишлари яхши эмаслиги, мен уй олган блокнинг ҳужжатида ҳам камчилик борлиги маълум бўлди», дейди мурожаатчи. 

Бошқа бир мурожаатчи Зиёда Очилованинг сўзларига кўра, у Tuzel Park лойиҳасидан 20 квадрат метрли 1 хонали хонадонга қарийб 134 млн сўм пул тўлаган. Маълум вақт ўтса-да, қурилиш бошланавермагач шартномани бекор қилишга ариза ёзиш учун компания офисига борган, аммо “Imarat Devlopment”юристи унинг аризасини қабул қилмаган. 

«2025 йилнинг 21 апрел куни Tuzel лойиҳасидан 1 хонали хонадонга дастлаб 130 млн 170 минг сўм, кейин эса 3 млн 591 минг тўлов қилдим. Сентябр ойининг тўловларини ҳам ёпганман. Шартнома тузишга борганимда, метродан 500 метр узоқликда экани, қурилиш бирданига бошланиши айтилди. Aслида уй метродан 4,5 км узоқликда жойлашган. Қурилиш бўлмаётгани ҳақида гаплар чиқа бошлаганидан кейин суриштира бошладик. Пулимни қайтариб олишга ариза бераман деб борган куним 7 июл эди, уларнинг юристи Шуҳрат ака деган одам ҳеч қанақа ариза қабул қилинмаслигини айтди. Шартномада жарима миқдори уйнинг умумий суммасидан 12 фоиз деб кўрсатилган. Яъни 224 млн сўмдан. Пулимни 100 фоиз қайтариб олмоқчиман, чунки улар қурилиш ишларини ҳали амалга оширишмаган», дейди Зиёда Очилова.

Мурожаатчи Далибоеванинг таъкидлашича, у ҳам Sergeli City лойиҳасидан олган шартномасини шу йилнинг май ойида бекор қилган. Шартнома шартларига кўра, маблағ 1 ой муддатда қайтарилиши керак бўлган, аммо орадан 4 ой ўтган бўлса-да, унга пули берилмаган.

«2024 йил 28 февралда «Imarat Devlopment» компанияси билан уй олиш мақсадида шартнома тузганмиз. Ойма ой тўловлар қилиб юрдим. Кейин мен уй олган блок Қурилиш инспекциясидан рўйхатдан ўтмагани ҳақидаги хабарларни эшитдим ва шу йилнинг 19 май куни шартномани бекор қилдим. Булар мендан шартноманинг умумий суммасидан 10 фоиз пул ушлаб қолган ҳолда, қолган суммани 1 ой ичида қайтариб беришлари керак эди. 4 ой бўлди, ҳали 1 сўм ҳам олганим йўқ», дейди Далибоева. 

Малика Эшимовага кўра, «Imarat Devlopment» нинг Bristol лойиҳасидан турмуш ўртоғининг номига уй олишган. Қурилиш объектига боришганида унга нисбатан қўпол муносабатда бўлингани, қурилиш ҳақида тўлиқ маълумот берилмаётгани ортидан тўлаган 245 млн сўм пулини тўлиқ қайтариб олишни хоҳлаяпти. 

«Bristol лойиҳасидан турмуш ўртоғимнинг номига уй олганмиз, менда ишончнома бор. Бизга қурилиш объекти Янги Ўзбекистон боғидан 1 км узоқликда деб айтилганди, лекин 15 км экан. 23 август куни қурилишга экскурция ташкил этилди, ўша пайти турмуш ўртоғим учун видео оламан деганимда мени ўша ерда изза қилиб, видео олишимга рухсат беришмади. Кейин ижтимоий тармоқларидаги саҳифаларида менинг расмимни қўйиб, пост жойлади. Шу сабабли пулимни 100 фоиз қайтиб олмоқчиман. Шу пайтгача 245 млн сўм пул тўлаганман. Бу пулларни шунча ишлатиб, яна мендан фоиз олиб қоламан деяпти. Жаримани уйнинг баҳоланган қийматидан олиб қолмоқчи. Битта уйи бўлсаки, ишонса одам», дейди Малика Эшимова.

Мурожаатчи Матёқубов ҳам Sergeli City лойиҳасидан 3 хонали уйга пул тўлаган. Хонадоннинг умумий суммаси 602 млн сўмни ташкил этиб, Матёқубов томонидан 210 млн сўмдан кўпроқ тўловлар амалга оширилган. Аммо у уй харид қилган А12-блок қурилиш инспекциясининг рухсатномасисиз қурилаётгани боисидан пулини қайтариб олиш бўйича ариза ёзган. 

Sergeli City лойиҳасидан уй олган Мирзабек Хўжаёров ҳам 2025 йил май ойигача тўловларни амалга ошириб келган, аммо у ҳам айнан қурилиш инспекцияси текширувидан кейин пул ўтказишни тўхтатади.

Kun.uz вазиятга ойдинлик киритиш мақсадида «Imarat Devlopment» ташкилоти раҳбари Марат Ҳамдамов билан суҳбатлашди. Интервю давомида у қурилиш соҳасига кириб келиши ва шу пайтгача қилган ишлари, шартномалардаги 10 фоиздан 12 фоизгача жарималар ҳақида изоҳ берди.

«2005 йиллар, 15-16 ёшларимда Москвага бориб, ўқиб оддий ишчиликдан тадбиркорликкача бўлган 14 йилни ўтказганман. 2019 йилда Ўзбекистонга бизнес бошлаш учун қайтганман. Темир-бетон маҳсулотлари ишлаб чиқарадиган заводга асос солдим. Кейинчалик аста-секинлик билан қурилиш бозорига кириб келганмиз, лекин мустақил қурувчи бўлиб эмас, балки инвестор сифатида. Биз қатнашган лойиҳалардан ҳозиргача 2000 тага яқин инсон уй олган. Лойиҳаларнинг аниқ номи бўлмаган, чунки бир неча компаниялар билан ҳамкорликда ишлаганмиз. Брендимизни шакллантиришни охирги 2 йил ичида бошладик», деди Марат Ҳамдамов.

Тадбиркорнинг иддао қилишича, қурилиш ишлари якунланиш босқичида бўлган харидорлардангина пул ушлаб қолинган ва бундай мижозлар сони 10 нафар атрофида. Шартномани бекор қилиш учун ариза ёзган қолган мижозларга босқичма босқич маблағи қайтариляпти.

«Ҳаммага ҳам жарима қўлланмаган. Мендаги маълумотларга кўра шу пайтгача 8 ёки 10 кишидан жарима ушлаб қолинган. Бунинг сабаби бор. Айнан ўша инсонларнинг уйи 90 фоизга битган, харидор нотўғри важ келтиряпти. Бизда биринчи кунимиздан бошлаб CRM тизими ишлайди ва мижоз ҳақидаги барча маълумотлар сақланади. Ўша 10 нафар инсон биздан 10 ойдан ортиқ муддатдаги тўловлардан қарздорлиги бўлган. Шартнома тўловларини тўхтатиб туришни сўраб ариза ёзиб кетган, биз буни қаноатлантирганмиз. Кейинчалик ёлғон хабарлар тарқалганидан кейин шартномани бекор қилмоқчи бўлди. Мижозларда ҳозир пулимни қайтариб берасан деган қараш бўлади. Шартномада қурувчига нисбатан ҳам жарима қўллаш бандлари бор. Яъни иккала тарафда ҳам ричаглар мавжуд. Мана шу ҳолатда биз улар билан келиша олмаганмиз. Айнан шунинг учун жарима қўлланган. Sergeli City лойиҳасининг биринчи босқичидаги уйларга биз томонимиздан 80 фоиз инвестиция киритилиб, қурилиш қилинган. Шартномани бекор қилмоқчи бўлган инсонда бизга ишонмаслик учун ҳеч қанақа асослар бўлмаган. Агар биз билан шартнома қилган инсоннинг уйи 100 фоиз ёки 70 фоиздан ортиқ қисми қуриб битказилган бўлса, бунақа ҳолатларда жарима қўллашга мажбурмиз. Қурувчи ҳам маълум маблағ йўқотади. Пулни қайтариш масаласига келсак, кимдадир 1 ой, кимдадир 6 ой кўрсатилган. Лекин 1 ойда 200 га яқин инсон шартномани бекор қилгани учун навбат шаклланди. 200 та инсонга бирданига пул қайтариб бера олмаймиз. Биринчидан, бу бизнинг режамизда бўлмаган. Иккинчидан, шартнома шартларида 1 ойдан 6 ойгача муддат белгиланган. Шу пайтга қадар 10 млрдга яқин пул маблағлари қайтариб берилди. Кимдадир 1 ойдан ўтиб кетган бўлса, ўрганиб чиқиш керак. Балким мижоз билан шартнома бекор бўлмаган бўлиши мумкин. Масалан, кимдир шартномани онасининг номига олган. Ҳужжатдаги мижоз Россияда, бошқа одам келиб шартномани бекор қилишни сўрайди. Бу ҳолатда ҳеч қанақасига бекор қилиб бера олмаймиз», дейди у.

Шунингдек Марат Ҳамдамов рухсатнома билан боғлиқ муаммолар ҳақида ҳам ўз фикрини билдирди.

«Sergeli City лойиҳаси кичик объект эмас. Бу ўша пайтда ҳажми жиҳатдан Тошкентда ягона эди. Ҳозирда балким унақа бўлмаслиги мумкин. Мана шу объектимизда қурилиш ишлари босқичма босқич амалга оширилиши режалаштирилган. Экспертиза хулосаларини олаётганингизда сиз лойиҳани босқичларга бўла оласиз. Ўша босқичлар кесимида кадастр ҳужжатлари ҳам бўлади. Айнан Sergeli Cityʼнинг қайсидир қисмида маълум рухсатнома бўлмаслиги мумкин, лекин умумий ҳолатда компания гувоҳномаси, кадастр, кенгаш хулосаси, экспертиза хулосаси ва барча керакли рухсатномалар бор. Фақат қурилиш ишлари кетмаётгани учун уни Қурилиш назорат инспекциясидан рўйхатдан ўтказмаганмиз. Бу учун ҳар ой тўлаш керак. Ҳали қурилмаётган бино ёки унинг қисми учун 1 йил ёки 2 йил олдин пул тўлаб қўйишимиз нотўғри. У қисмда ҳеч кимга уй сотмаганмиз, сотишни ҳам режа қилмаганмиз. Сотилган уйларнинг барчасида тегишли рухсатномалар мавжуд», деди Марат Ҳамдамов.

Kun.uzʼга мурожаат қилган Матёқубовга оид ишни Рақобат қўмитасининг Тошкент вилоят бошқармаси ўрганиб чиққан. 31 июл куни тақдим этилган ҳужжатда «Imarat Devlopment»  томонидан харидорга пуллари тўлиқ қайтарилиши бўйича кўрсатма берилган.

PS: Кўрсатув 19-25 сентябр кунлари тайёрланди. 27 сентябр куни компаниядан норози фуқаролар таҳририятга келиб, кўрсатувни эълон қилмасликни сўради. Бунга сабаб сифатида Марат Ҳамдамов улар билан учрашгани ва бекор қилинган шартнома бўйича пул маблағлари қайтарилишини айтгани таъкидланди. Маълум бўлишича, ҳиссадорлар томонидан корхона обрўсига путур етказувчи холатлар юзага келтирилмаслиги, юзага келган тақдирда эса белгиланган тартибда жавобгарлик масаласи юзага келишини назарда тутувчи  далолатнома ҳам тузилган.