Тадбиркор 227-1-модда бўйича солиқ органи устидан судда ютиб чиқди

2023 йил март ойида Солиқ кодексига ўзгартиришлар киритилиб, 227 прим 1-моддаси қўшилган эди. Унга кўра, тадбиркор маркировка қоидаларини бузса, махсус ҳисоблаш дастурларини солиқ органи базасига интеграция қилмаса, бир чоракдаги (3 ой) соф тушум миқдорида жаримага тортилади. Бу жариманинг юқорилиги тадбиркорларнинг эътирозларига сабаб бўлиб келяпти.

Kun.uz солиқ маслаҳатчиси Мурод Муҳаммаджоновдан олган маълумотга кўра, куни кеча Тошкент шаҳар маъмурий суди 227-1-модда бўйича тадбиркор фойдасига ҳал қилув қарорини чиқарган.

“Бу кейсда Солиқ кодексининг 227-1 моддаси бўйича тадбиркорга 100 млн сўм жарима қўлланган эди. Бизнинг ҳолатимизда корхона R_keeper дастуридан фойдаланган, лекин харидорга чек бермаган. Шу сабабдан 5 млн сўм жарима ва 227-1-модда бўйича R_keeper дастури интеграция қилинмаган деган масала билан ўтган чоракдаги 3 ойлик тушуми миқдорида жарима қўлланган, бу жарима жами 100 млн сўмни ташкил қилади. Биз судда солиқ органи томонидан 227-1-модда нотўғри талқин қилинаётганини кўрсатиб бердик”, – дейди солиқ маслаҳатчиси.

Cолиқ органининг позициясига кўра, бу ҳолатда тадбиркор фискал белгиларни акс эттириш ёхуд автоматлаштирилган ҳисобга олиш ўлчов воситалари билан жиҳозлаш ёки солиқ органларининг ахборот тизимлари билан интеграция қилинишини таъминлаш бўйича қонунчиликда белгиланган тартибни бузган.

“Бундай ҳолатлар, асосан, умумий овқатланиш хизматларини кўрсатувчи корхоналар билан кузатиляпти. Улар, асосан ўзининг фаолиятида R_keeper, Jovi, Arka деган программалардан фойдаланади. Шу программаларни тадбиркор солиқ органларига интеграция қилиши керак эди, лекин қилмаган деб жарима қўллашяпти”, – дейди Мурод Муҳаммаджонов.

Мутахассиснинг айтишича, солиқ органлари 277-1-моддани нотўғри талқин қилаётгани судда қуйидаги ҳуқуқий асослар билан исботлаб берилган.

Вазирлар Маҳкамасининг 23.11.2019 йилдаги 943-сонли қарори билан тасдиқланган “Аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда онлайн назорат-касса машиналари ва виртуал касса тизимини қўллаш тартиби тўғрисида”ги низомнинг 4-банди, иккинчи хатбошига кўра, чакана савдо ва умумий овқатланиш хизматларини кўрсатувчи тадбиркорлик субъектлари томонидан фойдаланилаётган автоматлаштирилган ҳисобга олиш ўлчов воситаларининг (ахборот тизимлари, дастурий маҳсулотлари) мажбурий равишда солиқ органларининг ахборот тизимлари билан интеграция қилиниши ва давлат реестрига киритиши лозим экани кўрсатиб ўтилган.

Мазкур қарор билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қўлланиши рухсат этилган онлайн назорат-касса машиналари ва виртуал кассаларнинг давлат реестрини юритиш тартиби тўғрисида”ги низомнинг:

• 11-бандида, онлайн-НКМ ёки виртуал кассани давлат реестрига киритиш учун юридик шахс 2-иловага мувофиқ ариза билан ваколатли органга мурожаат қилиши;
• 12-бандида, оператор онлайн-НКМ ёки виртуал кассанинг оператор билан тўғри интеграция қилингани ёки тўлиқ интеграция қилинмагани тўғрисидаги хулосани ўн иш кунида ариза берувчига тақдим этиши;
• 14-бандида, ваколатли орган онлайн-НКМ ёки виртуал кассани давлат реестрига киритиш ёхуд Давлат реестрига киритишни рад этиш тўғрисида қарор қабул қилиши аниқ кўрсатиб ўтилган.

“Бундан кўриниб турибдики, виртуал кассани интеграция қилиш оператор зиммасида бўлиб, виртуал кассани давлат реестрига киритиш интеграция ишлари амалга ошириб бўлингандан сўнггина амалга оширилади.

Soliq.uz сайти, Хизмат ва сервислар ойнаси, “Онлайн НКМ” сатри, “Виртуал касса реестри” қисмида ҳам, ofd.uz сайти, “Реестр” ойнаси, “Виртуал касса реестри” сатрида ҳам виртуал кассалар давлат реестри кўрсатиб ўтилган бўлиб, буларнинг иккисида ҳам R_keeper_7 виртуал касса дастури 31.12.2020 йилда давлат реестрига киритилгани акс эттирилган.

Ушбу кейсда аризачи томонидан ўз фаолияти давомида R_kepper_7 виртуал касса дастуридан фойдалангани, ушбу виртуал касса дастури давлат реестрига 31.12.2020 йилда киритилганлиги сабабли, ўз навбатида юқорида кўрсатиб ўтилган низомга кўра интеграция ишлари ҳам амалга оширилганлигидан далолат беради. Сабаби – юқоридаги низомнинг 11, 12, 14-бандларида виртуал касса дастури олдин интеграция қилиниши, кейин давлат реестрига киритилиши аниқ кўрсатиб ўтилган”, – дея маълум қилди Мурод Муҳаммаджонов.

Шу тариқа, суд тадбиркор кўрсатиб ўтган асосларга кўра тадбиркорга молиявий жарима нотўғри қўлланган деб топган.

Эслатиб ўтамиз, ўтган йил охирида Савдо-саноат палатаси Солиқ кодексининг 227-1-моддасига ўзгартиш киритишни назарда тутувчи қонун лойиҳаси тайёрланаётганини маълум қилганди. Бу моддадаги жарима миқдорини корхона соф тушумининг 100 фоизидан 20 фоизга тушириш кўзда тутилгани айтилганди.

Шунингдек, бу моддада кўрсатилган ҳуқуқбузарликларни алоҳида классификация қилиш, ҳуқуқбузарликнинг оғирлик даражасидан келиб чиқиб санкция қўллаш масалалари ҳам ўрганиб чиқилиши маълум қилинганди.

Бу мавзуда тадбиркорлар билан бўлиб ўтган учрашувда ССПнинг бу модда бўйича тадбиркорларга қўлланган 400 млрд сўмлик жарималарни ҳисобдан чиқариш таклифини Солиқ қўмитаси қўллаб-қувватлашини билдирганди.

12 декабр куни Президент ҳузуридаги Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш бўйича жамоатчилик кенгаши мазкур жаримани камайтиришни сўраб давлат раҳбари ва ҳукуматга мурожаат қилишга қарор қилган эди.