22:29 / 21.03.2024
20962

2050 йилга бориб дунёнинг аксарият мамлакатларида аҳоли сони камаяди

Дунёнинг кўп қисми қисқариб бораётган ишчи кучи ва қариган аҳолига қандай ғамхўрлик қилиш муаммоси билан курашишга мажбур бўлади. 

Фото: AFP

Келгуси ўн йилликларда дунёнинг аксарият қисмларида туғилган болалар сони сезиларли даражада камаяди. Ва бу сайёрада катта ижтимоий ўзгаришларга олиб келиши мумкин. Туғилишнинг пасайиши шу қадар жиддий бўладики, 2050 йилга бориб, мамлакатларнинг тўртдан уч қисмидан кўпроғи ўз аҳолиси кўпайишини таъминлай олмайди. У қисқаради ва аср охирига бориб, мамлакатларнинг 97 фоизидан ортиғи бу муаммога дуч келади. 

Бу Соғлиқни сақлаш кўрсаткичлари ва баҳолаш институти (IHME) томонидан ўтказилган янги глобал туғилиш тадқиқотининг асосий хулосаси. Унда дунё чуқур демографик инқирозга учраши башорат қилинмоқда. Кўпгина минтақаларда туғилиш даражаси пасайиши, Саҳрои Кабирдаги Африка мамлакатларида кўпайиши кутилмоқда. 

Аср охирига бориб, туғилишнинг қарийб 77 фоизи кам даромадли мамлакатларда содир бўлади. Таққослаш учун, 2021 йилда дунёдаги чақалоқларнинг 29 фоизи Саҳрои Кабирдаги Африкада туғилган. 2100 йилга бориб, бу улуш 54 фоиздан ошади. 

Бу ҳолат муайян иқтисодий ва ижтимоий муаммоларни келтириб чиқаради. Дунёнинг кўп қисми қисқариб бораётган ишчи кучи ва қариган аҳолига қандай ғамхўрлик қилиш билан курашишга мажбур бўлади. Ва чекланган ресурсларга эга бўлган Африка давлатлари иқтисодий чекловлар ва сиёсий беқарорлик шароитида ёш аҳоли сонининг кўпайишига дош беришга мажбур бўлади. 

Тадқиқот муаллифларининг фикрича, мувозанатли миграция сиёсати бу бўлиниш оқибатларини юмшата олади. 

Бундан ташқари, ривожланган мамлакатлар ота-оналарни янада жиддий қўллаб-қувватлаш, масалан, ота-она таътилларини узайтириш, моддий рағбатлантириш, бандлик имтиёзлари ва бошқа чоралар орқали бунга қарши курашиши мумкин.

Top