Европа Иттифоқида бошпана сўраб мурожаат қилганлар сони кескин ошди

Бу йил Европа Иттифоқида бошпана сўраб мурожаат қилганлар сони ўтган йилги кўрсаткичлардан сезиларли даражада ошиб кетди. Шундай қилиб, январдан октябргача ЕИда 790 мингта шундай ариза рўйхатга олинган, бу 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 54 фоизга кўпдир, деди Европа Иттифоқининг бошпана масалалари бўйича агентлиги (EUAA) ижрочи директори Нина Грегори Funke нашрига берган интервьюсида. 

Таққослаш учун, 2015 ва 2016 йилларда Европа Иттифоқи қочқинлар инқирозига дуч келганида, ҳар йили расмий бошпана сўраб мурожаат қилганлар сони 1,3 миллионни ташкил этган.

Айни пайтда, 2022 йилнинг ўн ойида, Грегорининг сўзларига кўра, урушдан қочган 4,7 миллион украиналик Европа Иттифоқида вақтинчалик ҳимоя мақомига эга бўлган. ЕИда бюрократик тартиб-қоидаларни соддалаштириш мақсадида ушбу тоифадаги шахслар Европа Иттифоқига киришда бошпана сўраб расмий ариза топширишлари шарт эмаслиги ҳақида қарор қабул қилинди.

«Жорий ва ўтган йилги геосиёсий вазиятнинг ривожланиши халқаро ҳимояга бўлган эҳтиёж даражасига бевосита таъсир кўрсатди ва Европа Иттифоқи мамлакатларига кўчиб кетиш ҳоллари сонининг кўпайишига олиб келди», деб таъкидлади EUAA раҳбари. У сўнгги ойларда бу айниқса сезиларли бўлганини айтди.

Грегорининг сўзларига кўра, 2022 йилда унинг агентлиги учун энг катта қийинчилик Россиянинг Украинага бостириб киришига жавоб бўлган. Европа Иттифоқига аъзо давлатларнинг бошпана изловчиларни қабул қилиш тизимлари «катта босим» остида қолди, аммо вақтинчалик ҳимоя қоидаларининг кучга кириши қочқинлар қабул қилиш миллий тизимларини қулашдан сақлаб қолди, дея қўшимча қилди у.

Германиядаги вазият бутун Европа Иттифоқидаги вазиятга ўхшайди. Миграция ва қочқинлар бўйича федерал идора маълумотларига кўра, 2022 йил ноябрь ойи охирига келиб Германияда биринчи марта бошпана сўраганларнинг 190 минг аризаси рўйхатга олинган. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 43 фоизга кўпдир.

Шу билан бирга, Германияда бошпана сўраб мурожаат қилиш Европа Иттифоқининг бошқа мамлакатларига қараганда анча кўп. Шундай қилиб, 2022 йилнинг биринчи уч чорагида Германияда топширилган бундай аризалар сони бутун Европа Иттифоқи бўйича ушбу давр учун бошпана сўраб мурожаат қилиш умумий сонининг 22 фоизига тўғри келади.

ЕИда рўйхатга олинган бошпана сўровлари сони бўйича иккинчи ўринда – Франция, охирги ўринда – Венгрия. 2022 йилда энг кўп аризалар Сурия ва Афғонистон фуқаролари томонидан берилган. Бундан ташқари, Европа Иттифоқи расмийлари Туркия фуқароларининг бошпана сўраб мурожаатлари сони рекорд даражада ошганини қайд этмоқда.

Frontex ташқи чегараларни ҳимоя қилиш бўйича Европа агентлиги маълумотларига кўра, жорий йилда Европа Иттифоқи чегараларини ноқонуний кесиб ўтишлар сони ўтган йилга нисбатан 70 фоизга ошган. Шу билан бирга, энг кўп қочқинлар оқими Ғарбий Болқон йўналишида, шунингдек, шарқий ва марказий Ўрта Ер денгизи орқали ўтадиган йўналишларда қайд этилган.

Шу фонда Нина Грегори, шунингдек, Еврокомиссия вице-президенти Маргаритис Схинас Европа Иттифоқининг миграция сиёсатини ислоҳ қилишни тезроқ амалга оширишга чақирмоқда, бу эса Европа Иттифоқининг ташқи чегараларини янада ишончли ҳимоя қилишни, муваффақиятга эришиш имконияти бўлмаган бошпана изловчиларни тезда чиқариб юборишни ҳамда қочқинларни Европа Иттифоқи ичида тақсимлашда бирдамликни кучайтиришни назарда тутади.