Одессадан вақтинчалик йўлак бўйлаб биринчи кема йўлга чиқди

Германиянинг Joseph Schulte контейнер кемаси Россия «ғалла битими» деб аталган шартномадан чиққанидан кейин Украина очган вақтинчалик йўлак бўйлаб Одессани тарк этган биринчи савдо кемаси бўлди. «Joseph Schulte (Ҳонгконг байроғи остида) контейнер кемаси Одесса портини тарк этди ва фуқаролик кемалари учун Украинанинг Қора денгиз портлари учун белгиланган вақтинчалик йўлак бўйлаб ҳаракатланмоқда», — деб ёзди Украина жамоалар, ҳудудлар ва инфратузилмани ривожлантириш вазири Александр Кубраков 16 август, чоршанба куни Facebook саҳифасида. 

Кубраковнинг сўзларига кўра, контейнер кемаси 2022 йил 23 февралдан бери Одесса портида бўлиб, Воронцовский маёғидан узоқлашган ҳамда Босфор бўғозига йўл олган. Бортда озиқ-овқат билан бирга, 30 минг тоннадан ортиқ юк (2114 та контейнер) бор. Украина вазирининг таъкидлашича, унинг мамлакати Халқаро денгиз ассоциациясига (IMO) мурожаатида Украинанинг эркин тижорий навигация ҳуқуқини тан олган ҳолда Босфор бўғозига ўз денгиз йўлини таклиф қилган. 

Шунингдек, у вақтинчалик йўлак «биринчи навбатда, Россиянинг кенг кўламли ҳарбий ҳаракатлари вақтида Украинанинг Чорноморск, Одесса ва Южний портларида бўлган кемалар эвакуацияси учун фойдаланилишини» айтди. 

Қора денгиздаги вақтинчалик йўлаклар 

10 август куни Украина Қора денгизда Украина портларига ва ундан қайтадиган савдо кемалари учун вақтинчалик йўлаклар яратилганини эълон қилди. Икки кундан кейин кемалар учун рўйхатга олиш очилди. Кема эгалари Россия флотидан эҳтимолий таҳдид, шунингдек, миналар хавфи ҳақида огоҳлантирилди. Украина қуролли кучлари ҳарбий-денгиз кучлари фақат эгалари ёки капитанлари ҳозирги шароитда денгиздан ўтишга тайёрлигини тасдиқлаган кемаларга рухсат берилишини билдирди. 

Июл ойи ўрталарида Россия ҳукумати ғалла битимидан чиқишини эълон қилди. Москва буни келишувнинг Россия экспортига чекловларни олиб ташлашга оид иккинчи қисми бажарилмагани билан изоҳлади. Кремл Росселхозбанкни SWIFT халқаро тўлов тизимига қайта улаш, кемаларни суғурталаш ва қайта суғурталаш бўйича чекловлар олиб ташланиши биланоқ битимга қайтишга ваъда берди. 

Россия ва Украина таҳдидлари

Москва «ғалла битими»дан чиққанидан сўнг, Россия Мудофаа вазирлиги Қора денгиз бўйлаб Украина портларига йўл олган барча кемаларни ҳарбий нишонлар, бу кемаларда байроқлари ўрнатилган давлатларни Киев томонидаги уруш қатнашчилари деб атади. 

Эртаси куни Украина Мудофаа вазирлиги ҳам худди шундай баёнот бериб, Қора денгизда Россия портлари ва Россия томонидан эгаллаб олинган Украина ҳудудларига кетаётган барча кемаларни ҳарбий юкларни олиб ўтувчи сифатида кўриши ҳақида огоҳлантирди.