Италия Рим яқинида нацистлар қирғини қурбонларини хотирлади

Италияда 24 март, якшанба куни 80 йил аввал Рим яқинида немис нацистлари томонидан отиб ташланган италияликларни хотирлаш маросими бўлиб ўтди. Тадбирда Германия номидан маданият вазири Клаудиа Рот иштирок этди. 

1944 йил 24 мартда Римнинг жанубий чеккасида жойлашган Ардеатин ғорларида жами 335 нафар италиялик қатл қилинди. Бу СС қўшинларининг аввалроқ Разелла кўчасида Италия қаршилик ҳаракати аъзолари томонидан амалга оширилган суиқасд учун қасос бўлди, ҳодиса натижасида СС «Боцен» полкининг 33 полициячиси ўлдирилганди. 

Германия маданият вазири: «Якуний чизиқни чизиб бўлмайди»

Клаудия Рот 80 йил олдин Рим яқинида содир бўлган воқеани «даҳшатли жиноят» деб атади. Унинг таъкидлашича, Германия Италия ва бутун Европа олдидаги тарихий масъулиятини англайди: «Якуний чизиқни чизиш мумкин эмас».

Ўз навбатида, Италия бош вазири Жоржа Мелони ёзма баёнотида 1944 йилда Рим яқинида нацистларнинг италянларга қарши қирғини «миллий ҳамжамиятга етказилган энг оғриқли жароҳатлардан бири» эканлигини таъкидлади.

Нацистларнинг Ардеатин ғорларида италияликларни қирғин қилиши 

Таъкидланганидек, 1944 йилдаги фожиали воқеалар Италияда фашистлар қўшинларининг энг даҳшатли жиноятларидан бирига айланди. Иккинчи жаҳон уруши бошланган 1939 йилда Италия фашист-диктатор Бенито Муссолини бошчилигида Ҳитлер Германиясининг иттифоқчиси эди. 1943 йил июл ойида Муссолини ҳокимиятдан ағдарилганидан кейин Италия қисман Германия томонидан босиб олинди. Шу билан бирга, мамлакатда партизан ҳаракати ҳам фаол эди. 

Иккинчи жаҳон уруши тугаганидан кейин Рим яқинидаги оммавий қирғин қурбонларининг жасадлари эксгумация қилинди. 1948 йилда қирғинни уюштирган СС оберштурмбаннфюрери Герберт Капплер Италияда умрбод қамоқ жазосига ҳукм этилди. 1977 йилда эса у Римдаги ҳарбий госпиталдан қочишга муваффақ бўлди, 1978 йилда Германияда вафот этди. 1944 йилда СС «Боцен» полкига партизанлар ҳужумидан сўнг Капплер ҳар бир ўлдирилган немис учун ўн италияликни ўлдиришни буюрган. 

Қатл қурбонлари орасида концентрация лагерига жўнатиш учун тайёрланган 75 яҳудий ҳам бор эди. 335 киши қатл этилгандан сўнг, нацистлар Ардеатин ғорларини портлатиб юборган.