Олимлар жигарни ёғ босиши саратонга олиб келишини аниқлади

Калифорния университети тиббиёт мактаби олимлари жигарда ёғ тўпланиши ДНКга зарар етишига ва саратоннинг кенг тарқалган шакли — гепатоцеллюляр карциноманинг (ГЦК) ривожланишига олиб келиши мумкинлигини аниқлади. Тадқиқот натижалари Science Daily журналида эълон қилинди.

Қайд этилишича, охирги 20 йилда ГЦКга чалиниш ҳолатлари 25-30 фоизга ошган. Саратоннинг ушбу тури тарқалишига асосий сабаб жигарда ёғ тўпланишидир — ҳозирда катта ёшли америкаликларнинг 25 фоизи бундан азият чекади. Уларнинг қарийб 20 фоизида метаболик дисфункция (MASH) билан боғлиқ касалликнинг оғир шакли мавжуд.

Олимларнинг сўзларига кўра, жигардаги ёғ касаллигининг MASH ва жигар саратонига айланиши — бу охири ўлим билан тугайдиган ҳолатдир. Шу билан бирга, ушбу жараён молекуляр даражада кечади.

Олимлар ўз тадқиқотларини сичқонлар ва инсон тўқималари намуналари устида ўтказган. Улар ёғ ва шакарга бой маҳсулотлар MASH’нинг ривожланишига хизмат қилиши, кейинчалик у жигар ҳужайраларидаги ДНКга таъсир кўрсатишини аниқлади.

Натижада ҳужайралар эрта қарийди, бўлиниш қобилиятини йўқотган ҳолда метаболик фаол бўлиб қолади.

Олимларнинг тушунтиришича, қариш — бу ҳужайралар стрессисга нормал жавобдир, у организмга зарар етган тўқималарни қайта тикланиши учун вақт беради ва шикастланган ҳужайраларга босимнинг олдини олади. Аммо гепатоцит деб аталувчи жигар ҳужайраларида ушбу жараён бузилади. Баъзи зарарланган гепатоцитлар эса саратон ривожланишига ҳисса қўшиши мумкин.