Россия Беларус шарқида “Орешник” ракеталарини жойлаштирмоқда

Сунъий йўлдош суратларига қараганда, Россия ядровий жанговар каллак билан жиҳозланган “Орешник” гипертовушли баллистик ракеталарини Беларус шарқида, Могилев вилоятидаги “Кричев-6” собиқ авиабазасига жойлаштирмоқда. Бу база Россия чегарасидан 5 километр узоқликда жойлашган. Reuters агентлиги бу ҳақда жума куни, 26 декабр кечқурун икки америкалик тадқиқотчига таяниб хабар берди, улар мазкур суратларни ўрганган.

Planet Labs компанияси суратларини таҳлил қилиш жараёнида 4 августдан 12 август оралиғида бошланган “шошилинч қурилиш лойиҳаси” аниқланган.

Reuters’га Middlebury халқаро тадқиқотлар институтидан Жеффри Люис ва CNA таҳлил марказидан Декер Эвелет маълум қилишича, суратлар асосида улар мобил учириш ускуналари Кричев шаҳри яқинида жойлаштирилиши мумкин, деб 90 фоиз эҳтимол билан ҳисобламоқда. Бу жой Минскдан тахминан 300 км, Украина чегарасидан эса 180 км узоқликда. Экспертлар фикрича, “Орешник” ракеталарини Беларус ҳудудига жойлаштиришдан мақсад — НАТО аъзоларини Россиядаги нишонларни ура оладиган қуролларни Киевга етказиб беришдан тийиб туришдир.

Аввалроқ РФ президенти Владимир Путин 5500 кмгача учиш масофасига эга ушбу баллистик ракеталарни Беларусда жойлаштириш нияти борлигини айтган, аммо ҳозиргача улар қаерда бўлиши аниқ очиқланмаган эди. 2024 йил 21 ноябрда у Россия Украинадаги Днипро шаҳрига “ядросиз гипертовушли жиҳозланишдаги баллистик ракета” билан “энг янги ўрта масофали ‘Орешник’ тизими” ёрдамида зарба берганини маълум қилган.

Октябр охирида Беларус раҳбари Александр Лукашенко матбуот котиби Наталя Эйсмонт Россиянинг “Орешник” ракета комплекси декабр ойида Беларусда жанговар навбатчиликка қўйилишини айтган эди. “Жорий йил декабр ойида у жанговар навбатчиликка қўйилади, шунинг учун ‘Орешник’ бўладими-йўқми деган ҳар қандай гап-сўзлар шу билан тугади”, — дея Эйсмонтдан иқтибос келтирган ТАСС агентлиги.

Лукашенко ҳам ўша куни бундан аввал бу қуролни Беларусда жойлаштириш агрессия эмас, балки “минтақадаги вазият кескинлашуви ва замонавий таҳдидларга жавоб чораси” эканини билдирган. У, шунингдек, агар Европа давлатлари янги ракета комплексларини жойлаштиришдан воз кечса, “Орешник”ни Беларусда жойлаштиришни тўхтатиш мумкинлигини айтган.

12–16 сентябр кунлари Беларус ҳудудида “Запад-2025” Россия—Беларус стратегик қўшинлари машқлари бўлиб ўтган. Манёврлар давомида, жумладан, ядровий жанговар каллак олиб юриши мумкин бўлган “Орешник” баллистик ракетасидан эҳтимолий фойдаланишни режалаштириш ҳам ишлаб чиқилган.

Украина президенти Володимир Зеленский 26 декабр кечқурун бўлиб ўтган олий бош қўмондон ставкаси йиғилишида Россия қўшинлари қўшни Беларус ҳудуди орқали Украина дрон тутиб олувчиларининг ҳимоя позицияларини айланиб ўтишга уриняпти, деб айтди. “Бу Беларус учун хавфли. Биз ‘Орешник’ билан боғлиқ қадамларни кўряпмиз, энди — дронлар ёрдамида. Афсуски, Беларус ўз суверенитетини Россиянинг агрессив амбициялари фойдасига топширяпти”, — деб ёзган Зеленский ўз Telegram’ида.

Зеленскийнинг айтишича, бу “жиддий масала”га жавоб навбатдаги ставка йиғилишида билдирилади. “Бу инсон ҳаётини мутлақо писанд қилмасликдир, Минск бундай ўйинларни тўхтатиши муҳим. Ҳамкорларни хабардор қиламиз ва қўшма жавоб чораларини тайёрлаймиз”, — деди у.