Эронда — иқтисодий вазият сабаб оммавий норозилик намойишлари

Эрон пойтахти ва бошқа йирик шаҳарларида якшанба — 28 декабрдан бери оммавий норозилик намойишлари давом этмоқда. Уларнинг бошланишига туртки бўлган катализатор — мамлакатдаги оғир иқтисодий вазият. Бу ҳақда сешанба, 30 декабр куни бир нечта ахборот агентликлари хабар берди. Уларнинг маълумотларига кўра, Теҳрон ва Исфаҳонда намойишларга йирик университетлар талабалари ҳам қўшилган.

Аллақачон норозилар билан полиция ўртасида “йирик бўлмаган” тўқнашувлар қайд этилган, қонун-тартибот органлари оломонни тарқатиш учун кўздан ёш оқартирувчи газ қўллаган. Dpa агентлиги қайд этишича, норозилик сиёсий тус олган. Намойишчилар орасида “Диктаторга ўлим” ва “Подшоҳ яшасин” каби шиорлар пайдо бўлган. Биринчи шиор Эроннинг олий раҳбари — оятуллоҳ Али Хоманаийга ишора қилиши мумкин. Иккинчиси эса, эҳтимол, 1978–1979 йиллардаги Ислом инқилоби натижасида Эронда ағдарилган монархияни тиклашга чақириқни англатади.

Эрон президенти Масъуд Пезешкиён 30 декабр куни ички ишлар вазирига норозилар вакиллари билан мулоқотга киришиш ва “уларнинг қонуний талабларини тинглаш”ни топширганини билдирди. Бу “ҳукумат муаммоларни ҳал этиш учун барча кучини сафарбар қила олиши ва масъулият билан иш тутиши” учун зарур, деб ёзди у X тармоғидаги аккаунтида.

AFP аниқлик киритишича, намойишлар якшанба — 28 декабр куни Теҳроннинг асосий шаҳар бозорида бошланган. У ерда дўкон эгалари — аввал мобил телефон сотувчилари, кейин эса бошқа соҳадагилар ҳам гиперинфляция ва миллий валютанинг қадрсизланиши сабаб келиб чиққан нархларнинг кескин тебранишларига қарши норозилик сифатида савдо нуқталарини ёпиб қўйган. Бу омиллар, энг аввало, импорт товарлари билан савдо қилувчи тижоратчиларга қаттиқ зарба бермоқда.

29 декабр куни риал очиқ валюта бозорида (бу ерда курс расмий курсдан кескин фарқ қилади) янги рекорд паст даражага тушди — 1 АҚШ доллари учун тахминан 1,4 миллион риал. Шу фонда Эрон Марказий банки раҳбари Муҳаммад Реза Фарзин истеъфога чиққан.

Эрон иқтисодиёти ҳозир юқори инфляция ва ҳукуматнинг ядровий дастури билан боғлиқ Ғарб санкциялари босими остида. Президент Пезешкиён яқинда инфляция ва қимматчиликка қарши курашишга ваъда берган эди.