BMT ayollar huquqlari bo‘yicha vaziyat keskin yomonlashganini ma’lum qildi

Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Antoniu Guterrish dunyoning ko‘plab mamlakatlarida ayollar va qizlar huquqlari keskin yomonlashgani haqida ogohlantirdi. U 6 mart, dushanba kuni BMT shtab-kvartirasida har ikki haftada bir marta o‘tkaziladigan Ayollar maqomi bo‘yicha komissiyaning 67-sessiyasi ochilishida ayollar va erkaklar o‘rtasidagi tenglik «borgan sari uzoqlashib bormoqda», dedi. Guterrishning so‘zlariga ko‘ra, xalqaro hamjamiyat o‘tgan o‘n yilliklarda erishgan taraqqiyot alomatlari «ko‘z o‘ngimizda yo‘qolib bormoqda» va gender tengligiga, agar u uchun kurash shu sur’atda davom etsa, «300 yildan keyin» erishish mumkin.

Butun dunyoda xotin-qizlar huquqlari poymol qilinmoqda va xavf ostida qolmoqda, deya ta’kidladi BMT rahbari onalar o‘limining ko‘payishi, qizlarning ta’lim muassasalaridan chetlatilishi hamda yosh turmushga chiqishini misol tariqasida keltirib. Bu borada ayniqsa noqulay vaziyat Afg‘onistonda, u yerda «ayollar va qizlar jamoat hayotidan chetlashtirilgan», deya ta’kidladi Guterrish. «Ko‘p joylarda ayollarning jinsiy va reproduktiv huquqlari poymol etilmoqda. Ayrim mamlakatlarda qizlar maktabga ketayotganda o‘g‘irlab ketilishi va tajovuzga uchrashi xavfi ostida», - deydi u. 

Bundan tashqari, sayyora turli mintaqalarida - Ukrainadan Sahelgacha bo‘lgan inqiroz va mojarolar, birinchi navbatda, ayollar va qizlarga ta’sir qiladi, dedi u. Bundan tashqari, Guterrish pandemiya millionlab ayollar va qizlar – haq to‘lanadigan ishdan ketishga majbur bo‘lgan onalar, erta turmush qurishga majbur bo‘lgan voyaga yetmagan qizlar uchun qanday oqibatlarga olib kelganini eslatdi. «Men bu yerga baland ovoz bilan va aniq aytish uchun keldim: Birlashgan Millatlar Tashkiloti butun dunyo bo‘ylab ayollar va qizlarni qo‘llab-quvvatlaydi», dedi u. 

«Asrlar davomidagi patriarxat, diskriminatsiya va zararli stereotiplar» ilm-fan va texnologiya sohasida erkaklar hamda ayollar o‘rtasida katta tafovut yaratdi, deya davom etdi BMT rahbari. U butun dunyo bo‘ylab hukumatlar, fuqarolik jamiyati va biznes vakillarini teng huquqli ta’lim imkoniyatlarini ta’minlash, malaka oshirish va «raqamli gender tafovutini bartaraf etish»ga sarmoyalarni ko‘paytirish uchun «birgalikda ishlashga» chaqirdi. 

Ayollar maqomi bo‘yicha komissiyaning bu galgi sessiyasi asosiy mavzusi raqamli texnologiyalar va ayollar huquqlari bo‘ldi. «Oddiy narsa: insoniyat ijodiy g‘oyalarsiz fan va texnologiya sohasida o‘z salohiyatining faqat yarmini amalga oshiradi», — dedi Guterrish. U global tizim qizlar va ayollar uchun ishlamasligi va shuning uchun u o‘zgarishi kerakligini ta’kidladi. 

Birlashgan Millatlar Tashkiloti rahbari dunyo bo‘ylab uch milliard odam hali ham Internetga kirish imkoniga ega emasligi va ularning aksariyati rivojlanayotgan mamlakatlardagi ayollar va qizlar ekanini, kam rivojlangan mamlakatlarda esa ayollarning atigi 19 foizi Internetga kirish imkoniga ega ekani haqidagi ma’lumotlarni keltirdi. «Biz dunyomizdagi «Silikon vodiysi» ayollar huquqlarining «O‘limi vodiysi»ga aylanishiga yo‘l qo‘ya olmaymiz», — deya qo‘shimcha qildi u.