Atom energiyasi ishlab chiqaruvchi mamlakatlar reytingi e’lon qilindi

2024 yilda butun dunyo bo‘ylab atom elektr stansiyalari 2818 teravatt-soat elektr energiyasi ishlab chiqardi, bu butun jahonda elektr energiyasi ishlab chiqarishning taxminan 10 foizini tashkil qiladi. Energetika institutining "Jahon energetikasi statistik sharhi" ma’lumotlarida mamlakatlar bo‘yicha atom energiyasi ishlab chiqarish ko‘rsatilgan.

AQSh so‘zsiz yetakchi bo‘lib qolmoqda, u dunyodagi elektr energiyasining qariyb 30 foizini atom elektr stansiyalaridan ishlab chiqaradi, bu keyingi ikki davlat ko‘rsatkichiga teng. O‘nlab yillar davomida yangi yirik reaktorlar ishga tushirilmaganiga qaramay, yuqori quvvatdan foydalanish ko‘rsatkichlari va mavjud stansiyalarning ishlash muddatini uzaytirish AQShga barqaror atom energiyasi ishlab chiqarishni saqlab qolish imkonini berdi.

Xitoy tezda ikkinchi o‘ringa ko‘tarildi, chunki mamlakat reaktor parkini kengaytirish va bir nechta yangi bloklarni qurishda davom etmoqda. Elektr energiyasining 60 foizdan ortig‘i atom elektr stansiyalarida ishlab chiqariladigan Fransiya 2024 yilda beshta yirik ishlab chiqaruvchilar orasida yillik eng katta o‘sish ko‘rsatdi (+12,2 foiz). Ayni paytda, to‘rtinchi yirik yadroviy energiya ishlab chiqaruvchi Rossiyada 2024 yilda ishlab chiqarish biroz pasaydi (-1,0 foiz). Kanada, Ispaniya va Finlandiyada ham, birinchi navbatda, ularning tarmoqlarida rejalashtirilgan uzilishlar yoki yuklarni sozlash tufayli biroz pasayish qayd etildi.

Boshqa tomondan, Hindiston 2024 yilda atom energiyasini ishlab chiqarishning eng katta o‘sishini qayd etdi — 2023 yil darajasiga nisbatan 13 foizdan ortiq. 2025 yil holatiga ko‘ra, dunyo bo‘ylab 416 ta yadro reaktorlari ishlamoqda va ularning taxminan uchdan ikki qismi 30 yoshdan oshgan. Yadro reaktorlari odatda 40-50 yil xizmat qilish uchun mo‘ljallangan, garchi ularning xizmat muddati uskunalarni yangilash orqali uzaytirilishi mumkin.

Hozirgi park eskirib borayotgan bir paytda, so‘nggi 10 yil ichida 60 dan ortiq yangi reaktorlar ishga tushirildi. Bundan tashqari, hozirda 15 mamlakatda 70 ga yaqin yangi reaktor qurilmoqda, bu esa global reaktor parkining istiqbollarini yaxshilaydi.