Zo‘riqish, vitamin tanqisligi, ortiqcha og‘irlik: tizza nega qirsillaydi?

Vitamin va minerallar yetishmovchiligi

Organizmda kalsiy, D vitamini va magniy yetishmasa, suyaklar va bo‘g‘imlarning mustahkamligi pasayadi. Bu esa pay va bo‘g‘imlarning elastikligini kamaytiradi, natijada tizza qarsillashi kuzatiladi. Shu bilan birga, suyaklar mo‘rtlashadi, bo‘g‘imlar tez charchaydi va jarohatlarga moyillik oshadi.

Bu muammoni bartaraf etish uchun ratsionni vitamin va minerallarga boy oziq-ovqatlar bilan to‘ldirish muhim. Masalan: sut va sut mahsulotlari, tuxum, baliq, yong‘oq va ko‘katlar kalsiy va D vitaminiga boy sanaladi; banan, ismaloq va boshqa sabzavotlar magniy manbai hisoblanadi. Zarur hollarda shifokor tavsiyasi bilan qo‘shimcha preparatlar qabul qilish ham foydali bo‘ladi. Shu bilan birga, muntazam jismoniy mashqlar bo‘g‘imlarni mustahkamlash va elastikligini saqlashga yordam beradi.

Suyuq pufakchalar

Bo‘g‘im ichidagi suyuqlikda gaz pufakchalari hosil bo‘ladi va ular harakat paytida yoriladi. Buning natijasida tovush chiqishi tabiiy va normal jarayondir. Mazkur holat odatda og‘riqsiz bo‘ladi va bo‘g‘im sog‘lig‘iga zarar yetkazmaydi.

Tovush ko‘pincha tizza, barmoq bo‘g‘imlarida seziladi. U bo‘g‘im ichidagi gazning (asosan azot) suyuqlik bilan birga siqilishi va bo‘g‘im harakati natijasida yorilishi bilan bog‘liq. Shu sababli, bunday tovushlar odatda xavfsiz hisoblanadi va davolanishni talab qilmaydi.

Ortiqcha zo‘riqish va og‘irlik

Sport bilan muntazam shug‘ullanuvchilar yoki jismoniy mehnat qiluvchilar orasida tizzada qirsillash va tovush paydo bo‘lishi ko‘proq kuzatiladi. Bu holat bo‘g‘imlarga ortiqcha yuk tushishi, suyak va bo‘g‘im sathlari ishqalanishi bilan bog‘liq.

Shuningdek, og‘ir vazn tizzaga qo‘shimcha bosim beradi va biriktiruvchi qism yuzalarining yaroqsizlanishiga sabab bo‘ladi. Natijada bo‘g‘imlar harakati paytida qirsillash, tovush chiqishi va ba’zan yengil noqulaylik sezilishi mumkin. Muammoni kamaytirish uchun ortiqcha vaznni nazorat qilish va yengil mashqlar bajarish tavsiya etiladi.

Kasalliklar bilan bog‘liq sabablar

Agar qirsillash muntazam bo‘lsa va og‘riq, shish, qotish bilan birga kuzatilsa, bu quyidagi kasalliklar belgisi bo‘lishi mumkin:

- Artroz (gonartroz): bo‘g‘im xaftagining yemirilishi;

- Artrit: bo‘g‘imda yallig‘lanish;

- Tog‘ay (menisk) shikastlanishi: sport mashg‘ulotlari bilan ko‘p shug‘ullanish yoki jarohatlar natijasi;

- Osteoxondroz: umurtqa va bo‘g‘im kasalliklari tufayli tizzaga yuk tushishi.

Qirsillash bilan birga og‘riq, shish kuzatilsa, harakat paytida tizza “qotib qolsa” yoki uzilib ketgandek bo‘lsa, shifokorga murojaat qilish zarur.