Jahon | 07:16 / 20.11.2025
18230
2 daqiqa o‘qiladi

Inson faoliyati tufayli Yerning aylanish o‘qi 80 smga siljigani aniqlandi

Muzliklarning erishi va yerosti suvlarining kamayishi Jahon okeani sathini ko‘tarmoqda. Olimlar tadqiqoti shuni ko‘rsatdiki, suvning qayta taqsimlanishi Yerning aylanish o‘qini ham siljitmoqda.

Foto: Vito Technology

Xalqaro tadqiqotchilar guruhi aniqlashicha, 1993 yildan 2010 yilgacha bo‘lgan davrda Yerning aylanish o‘qi taxminan 78,48 santimetrga siljigan. Buning sabablari orasida sug‘orish va ichimlik uchun yerosti suvlarini katta hajmda olish ham bor. Tadqiqot Geophysical Research Letters jurnalda chop etilgan.

Iqlim modeli baholariga ko‘ra, 1993–2010 yillar orasida yerosti suvlarining umumiy kamayishi 2 150 gigatonnaga yetgan. Bu Jahon okeani sathining 6,24 millimetrga ko‘tarilishiga teng.

Tadqiqotning bosh muallifi, Seul milliy universiteti (Seoul National University) geofizigi So Ki Von tushuntirishicha, hozirgi paytda yerosti suvlarining qayta taqsimlanishi qutblar dreyfiga (siljishiga) boshqa iqlimiy omillarga nisbatan eng katta ta’sir ko‘rsatmoqda.

So ta’kidlashicha, Yerning aylanish qutbidagi o‘zgarishlarni kuzatish orqali qit’alar miqyosida suv zaxiralari qanday tebralishini tushunib olish mumkin. Bu ma’lumotlar yordamida ekologlar va suv resurslarini boshqaruvchi tashkilotlar dengiz sathining yanada ko‘tarilishi va boshqa iqlimiy oqibatlarni cheklashga qaratilgan choralarni ishlab chiqishi mumkin.

Mavzuga oid