Yevropa Ittifoqi bolalarning ijtimoiy tarmoqlarga kirishini cheklashga chaqirdi

Yevropa parlamenti 26 noyabr kuni Yevropa Ittifoqiga a’zo mamlakatlarni ijtimoiy tarmoqlar, videoplatformalar va sun’iy intellekt xizmatlaridan foydalanish uchun yagona minimal yoshni belgilashga chaqiruvchi rezolyutsiyani qabul qildi.

Hujjatda faqat 16 yoshdan oshgan foydalanuvchilarga mustaqil ro‘yxatdan o‘tishga ruxsat berish tavsiya etilgan. 13-16 yoshli o‘smirlar platformalardan faqat ota-onasining ruxsati bilan foydalanishi mumkin bo‘ladi, 13 yoshgacha bo‘lgan bolalarga esa platformadan foydalanish butunlay taqiqlanadi.

Rezolyutsiya tavsiyaviy xususiyatga ega bo‘lib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri qonunchilikni joriy etmaydi. Yevropa Ittifoqining har bir mamlakati ko‘rsatilgan yosh chegaralarini joriy etish yoki qilmaslikni mustaqil ravishda hal qilishi kerak.

Qaysi davlatlar tashabbusni qo‘llab-quvvatladi?

Bir qator davlatlar qoidalarni kuchaytirish yo‘nalishida harakat qilishga tayyor ekanligini ochiq e’lon qildi:

Daniya - 15 yoshgacha bo‘lgan bolalar uchun ijtimoiy tarmoqlarni taqiqlovchi va 13-15 yoshli foydalanuvchilar uchun ota-onalar roziligini joriy etuvchi qonun tayyorlanayotganini e’lon qildi.

Fransiya va Germaniya - umumiy Yevropa standartlari doirasida yagona raqamli «yosh senzurasi»ni joriy etishni ko‘rib chiqishga tayyorligini tasdiqladi.

Niderlandiya - voyaga yetmaganlarni onlayn himoya qilishni kuchaytirishni qo‘llab-quvvatladi va o‘z tartibga solish paketini ishlab chiqish rejalarini e’lon qildi.

Shunga o‘xshash talablar Yevropa Ittifoqidan tashqarida ham allaqachon joriy etilgan: masalan, Avstraliya ijtimoiy tarmoqlar uchun minimal yoshni 16 deb tasdiqladi.

Ijtimoiy tarmoqlar qanday munosabat bildirdi?

Yirik texnologiya kompaniyalari ommaviy ravishda bevosita izoh berishdan o‘zini tiydi, ammo tashabbusga quyidagicha munosabat bildiradi:

Meta (Facebook, Instagram) «regulyatorlar bilan hamkorlikka» tayyorligini va yoshni tekshirish texnologiyalari ustida ishlashni davom ettirishini ma’lum qildi.

TikTok «Yevropa Ittifoqining barcha mamlakatlarida aniq va yagona qoidalar» zarurligini ta’kidladi va allaqachon kuchaytirilgan ota-ona nazorati mexanizmlarini sinovdan o‘tkazmoqda.

X (Twitter) «yoshni tasdiqlash masalalari platformalar darajasida emas, balki davlatlar darajasida hal qilinishi kerak» degan bayonot bilan cheklandi.

Umuman olganda, soha vakillari yoshni majburiy tasdiqlashning joriy etilishi sezilarli texnik takomillashtirish va ma’lumotlarni himoya qilish bo‘yicha yangi me’yorlarni talab qilishidan ogohlantirdi.

Bu nima uchun kerak?

Yevroparlament ma’lumotlariga ko‘ra, ekran vaqtining ko‘payishi fonida o‘smirlarda ijtimoiy tarmoqlarga qaramlik, xavotir, uyqu buzilishi holatlari va diqqatni jamlashda muammolar ko‘paymoqda. Rezolyutsiya, shuningdek, voyaga yetmaganlar uchun jalb qilishni kuchaytiradigan interfeys mexanikalarini: cheksiz skrolling, video avtopleyi va tajovuzkor tavsiya algoritmlarini taqiqlashni o‘z ichiga oladi.