Ўзбекистон иқтисодий кенгашининг биринчи мажлиси бўлиб ўтди. Батафсил репортаж

18 июль куни Тошкент шаҳридаги Hyatt Regency меҳмонхонасида 2019-2021 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасида таркибий ислоҳотларнинг асосий йўналишларини амалга оширилишини таъминлаш бўйича Иқтисодий кенгашнинг биринчи мажлиси бўлиб ўтди. 

Мажлис Президентнинг 2019 йил 8 январдаги «Иқтисодиётни янада ривожлантириш ва иқтисодий сиёсат самарадорлигини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»​ги фармонига асосан ташкил этилди.

Иқтисодий кенгашнинг асосий вазифаси - Халқаро экспертлар гуруҳи иштирокида иқтисодий соҳадаги «Ислоҳотлар йўл харитаси»нинг муайян йўналишлари бўйича стратегиялар, тушунчалар, дастурлар, ёндашувлар ва бошқа ҳужжатларни ишлаб чиқиш.

Шунингдек, Иқтисодий Кенгашнинг вазифаларига қуйидагилар ҳам киради: 

—​ ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишга тўсқинлик қилувчи муаммолар ва хавфларни таҳлил қилиш ва аниқлаш, шу асосда таклифларни тайёрлаш ижтимоий-иқтисодий соҳадаги келажакдаги ўзгаришлар ҳақида, идоравий даражада ва кенг жамоатчилик иштирокида батафсил муҳокамалар ўтказиш, 

—​ ислоҳотларнинг йўл харитасини амалга ошириш давомида ишлаб чиқилган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини, халқаро молия институтлари, экспертлар гуруҳлари ва оммавий ахборот воситалари билан ислоҳотларни амалга ошириш бўйича самарали ҳамкорликни ташкил этиш, шу мақсаддаги семинар ва учрашувлар ўтказиш.

Кенгашга Ўзбекистон Республикаси Бош вазири Абдулла Арипов раислик қилди, унинг таркибига Бош вазир ўринбосари —​ Молия вазири Жамшид Қўчқоров, Президент маслаҳатчисининг биринчи ўринбосари Бегзод Мавлонов, Президент маслаҳатчиси ўринбосари Галина Саидова, Марказий банк раҳбари Мамаризо Нурмуродов ва Савдо-саноат палатаси раҳбари Адҳам Икромов ҳамда бошқалар кирган.

Тадбирда Халқаро экспертлар гуруҳи аъзолари ҳам иштирок этишди. Улар орасида Жорж Вашингтон университетида Халқаро бизнес ва халқаро алоқалар бўйича профессор, Growth Dialogue (АҚШ) бошқарувчи директори, илгари Жаҳон Банкининг вице-президенти лавозимида ишлаган​ Данни Леипзигер,  Адолфо Ибанез университети профессори ва Корпорация Инновацияларни қўллаб-қувватлаш институти вакили, Чили Жамоат ишлари собиқ вазири, Чили Ҳукуматининг миллий инновациялар бўйича Рақобатдорлик кенгаши раиси​ Эдуардо Битран, шунингдек, Чили Миллий нефть компанияси (Чили) бош директори ва ушбу мамлакатнинг собиқ энергетика вазири​ бўлган Марcэло Токман бўлди. 

Тадбир икки қисмда бўлиб, ёпиқ эшиклар ортида 2019-2021 йилларда амалга оширилиши учун ислоҳотларнинг энг устувор йўналишларини аниқлаб олинди ва муҳокама қилиган. Бу ҳақда ОАВ вакиллираги брифингда маълум қилинди.

· Макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлаш. У солиқ ислоҳотларини, давлат молиясини бошқаришни такомиллаштиришни, қарздорлик ва бюджетлараро муносабатларни, шунингдек статистикани халқаро стандартларга тўлиқ мослаштиришни ўз ичига олади. Ушбу мақсадларга эришишда Жаҳон банкининг 500 миллион долларга баҳоланган «Иқтисодий ислоҳотларни қўллаб-қувватлаш»​ лойиҳаси иштирок этади.

· Энергетик секторини мустаҳкамлаш. Булар орасида рақобат тамойилларини жорий қилиш, электр ва газ секторини ривожлантириш бўйича комплекс стратегия, корхоналарни молиявий соғломлаштириш, тоза энергия ишлаб чиқаришга ўтиш, хизматлар сифатини яхшилаш ва янги бозор иштирокчилари салоҳиятини ошириш киради. Халқаро шериклар ёрдамида Бухоро, Жиззах ва Самарқанд вилоятларида 

150 миллион долларга тенг электр энергияси истеъмолини ҳисобга олиш ва ўлчаш учун автоматлаштирилган тизимни жорий этиш учун қарийб барча вилоятларда деярли 1,9 миллиард. долларлик иссиқлик электр станциялари, гидроэлектростанциялар ва электр тармоқларини қуриш ва модернизация қилиш бўйича 16 та лойиҳани амалга ошириш режалаштирилган.

· Инсон капитали тараққиёти ва ижтимоий ҳимоя. Бунинг учун таълим тизимининг барча босқичларини халқаро стандартларга мувофиқлаштириш, олий таълим қамровини кенгайтириш, соҳани ривожлантириш бўйича узоқ муддатли стратегияни ишлаб чиқиш, уни молиялаштириш ва сифатни таъминлашнинг янги моделларини ишлаб чиқиш, Болония жараёнига қўшилиш, ишлаб чиқариш ва бозор билан интеграцияни мустаҳкамлаш, ўрта махсус, касбий даражадаги ислоҳотларни давом эттириш. Бошқа соҳалар ижтимоий реестрни жорий қилиш ва имтиёзлар тўлаш тизимини қайта кўриб чиқиш, меҳнат бозорини фаоллаштириш ва иқтисодиётнинг норасмий секторини қонунлаштиришдир. Ушбу лойиҳа Жаҳон банки ва Ислом тараққиёт банки билан умумий қиймати 139,7 миллион долларга тенг бўлган лойиҳаларга қаратилган.

· Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари экспортини кўпайтириш. Бу ерда қиймат занжирини шакллантириш воситалари, ускуна компонентларини таҳлил қилиш ва товарлар сифати ва хавфсизлигини такомиллаштириш воситаларини ишлаб чиқиш ҳақида сўз юритилмоқда. Қишлоқ хўжалиги соҳасини, шу жумладан чорвачилик, боғдорчилик, сут ишлаб чиқариш ва сув хўжалигини модернизация қилиш учун умумий қиймати 2,5 миллиард доллардан зиёд бўлган 15та лойиҳа тақдим этилди.

· Хусусий секторни ривожлантириш учун молиялаштириш имкониятларини кенгайтириш. Бу алоҳида банкларнинг хусусийлаштирилиши, уларнинг давлат молиясига боғлиқлигини қисқартириш ва соҳани тартибга солишни такомиллаштириш, бозор муносабатларини кредитлашни босқичма-босқич ўтказиш бўлади. Бу Жаҳон банки томонидан, 33 миллион долларлик «Институционал салоҳиятни ошириш»​ лойиҳаси доирасида қўллаб-қувватланмоқда.

· Рақобат ва тадбиркорликни ривожлантириш. Бу давлат корхоналарининг фискал шаффофлигини кучайтириш, уларни мақсадли кредитлашни қисқартириш ва нархларни назорат қилишни қисқартириш стратегиясини ишлаб чиқиш, асосий тармоқлардаги чекланган бозорни тартибга солиш, хусусийлаштириш ва инвестициялар тўғрисидаги қонунчиликни қайта кўриб чиқиш, хусусий секторнинг ўсишини рағбатлантириш, рақобат муҳити тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар, инфратузилмани такомиллаштириш ва маълумотлар йиғиш тизимлари аниқлашни кўрсатиб беради. Халқаро молия институтларининг бунга тегишли лойиҳалари 770 миллион долларни ташкил этади.

· Ташқи ва ички савдо ҳамда транспортни ривожлантириш. Бу импорт ва экспорт вақтида товарларни чиқариш ва божхона расмийлаштируви режимини танқидий таҳлил қилиш, ушбу соҳадаги сиёсатнинг ошкоралиги ва прогнозини таъминлаш учун Божхона кодексини қайта кўриб чиқиш, Миллий Савдо Ташаббус Комиссиясини ташкил этиш ва ўрта муддатли стратегияни яратиш, ташқи савдони амалга ошириш ва Жаҳон савдо ташкилотига қўшилиш учун янги ташқи савдо тўғрисидаги меморандумни тузиш. Бундан ташқари, миллий стратегияни қабул қилиш, логистика кўрсаткичларини кўпайтириш, «Ўзбекистон ҳаво йўллари»​нинг ажратилиши билан ҳаво транспортини эркинлаштириш ва қўшиб олиб, «Ўзбекистон темир йўллари»​ни мижозларга йўналтирилган бозор корхонасига айлантириш билан транспорт соҳасини ислоҳ қилиш муҳим масалалардан ҳисобланади. Авто йўллар, темир йўллар ва метроларни ривожлантириш, самолёт паркини ва бошқа объектларни модернизация қилиш учун қиймати $ 1,8 миллиарддан ортиқ бўлган 10та лойиҳа амалга оширилмоқда.

· Барқарор урбанизация ва шаҳарлар ривожланишини тезлаштириш. У манфаатдор томонларнинг саъй-ҳаракатлари ва инвестицияларга инвестицияларни мувофиқлаштириш билан янада мосроқ, яшил ва энергияни тежайдиган ҳаёт шароитларини, мавжуд режалаштириш амалиётларини қайта кўриб чиқиш ва миллий шаҳар стратегиясини ишлаб чиқишни ўз ичига олади. Вилоятларда инфратузилмани, сув таъминотини, канализация ва чиқиндиларни бошқаришни яхшилаш учун қарийб 807 миллион долларлик 10 та лойиҳани амалга ошириш режалаштирилган.

Маълумот учун, жорий йилнинг 14 июнида Жаҳон Банкининг Директорлар Кенгаши «Ривожланиш сиёсатини қўллаб-қувватлаш»​ доирасида 500 млн. АҚШ доллари миқдоридаги кредитни маъқуллади. (ДПО-2, бу иккинчи транш), Ўзбекистонда хусусий секторни ривожлантириш ва иш жойларини яратишга йўналтирилган иқтисодий ислоҳотларни қўллаб-қувватлашга қаратилган.

Ўзбекистоннинг 2017-2021 йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар стратегиясида белгилаб қўйилган устувор йўналишларга мувофиқ, ташкилот ҳукуматга икки муҳим йўналишдаги ислоҳотларни амалга оширишда ёрдам беради: 

1) бозор иқтисодиётини ва хусусий секторни ривожлантириш; 

2) аҳолининг тез ўзгарувчан иқтисодиётига ижтимоий интеграцияси.

Малумот учун: 1999 йилдан буён 29та Европа мамлакатлари таълим вазирлари томонидан Болонья декларациясини имзолашдан бошлаб Болонья жараёни назарда тутилади. Бу ҳаракатни таълим тизими, биринчи навбатда, олий маълумотни мувофиқлаштиришдир. Болонья ислоҳотлари «натижаларга эътибор»​ ва «талабаларга йўналтирилган таълим»​ тушунчалари билан тавсифланади. 

Йиғилиш якунида Иқтисодий кенгашнинг биринчи мажлиси баённомаси қабул қилинди.