Бойсундаги бозор можароси. Ҳокимлик нега тадбиркорларни куч билан кўчирмоқда?
Бойсундан бир гуруҳ тадбиркорлар туман марказидаги деҳқон бозори ҳокимият томонидан ёпиб қўйилиши юзасидан мурожаат йўллашди. Ушбу мурожаатга ҳамоҳанг тарзда Kun.uz сайтида ва ижтимоий тармоқларда ҳам хабарлар берилди.
Сайт мухбирлари томонларни эшитиш, вазиятни холис ўрганиш мақсадида Сурхондарёга борди.
Бойсуннинг эски шаҳар қисмида жойлашган мазкур деҳқон бозорда жами 126та дўкон ва расталар бўлиб, шундан 74таси тадбиркорларга тегишли.
Сўнгги бир ой давомида ҳокимлик томонидан бозорни ёпиш борасида амалий ҳаракатлар бошланган. Хусусан, бозор ёпилишидан норози бўлиб тўпланган аҳолини тарқатиш учун ИИБ ходимлари жалб қилинган. Махсус техникаларда фуқароларга сув пуркалган, айримлар ИИБга олиб бориб, огоҳлантирилгани маълум қилинди.
Шу ўринда фуқаролар билан сўнгги зиддиятга олиб келган ҳолат ҳақида. 12 май куни олинган видеоларда ички ишлар бўлими ва Миллий гвардия ходимлари ўраб турган экскаватор бозорга кирадиган йўлни қазиб ташлашга уринаётгани акс этганди.
Видео юзасидан Сурхондарё вилоят ҳокимлиги матбуот хизмати телеграм каналида изоҳ берилди. Унда экскаватор бозорни бузиш учун эмас, балки «Ўзбектелеком» АК вилоят филиали Бойсун телекоммуникация боғланмаси томонидан Алишер Навоий ва Истиқлол кўчалари бўйлаб халқаро оптик толали алоқа кабелини ётқизиш мақсадида қазиш ишларини бажариш учунгина киритилгани айтилган.
Аммо тез орада вилоят ҳокимлиги матбуот хизмати ёлғон хабар тарқатгани маълум бўлди. Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги ҳокимлик маълумотини рад қилди. Ўша куни техника ҳеч қандай алоқа кабели тортиш учун эмас, айнан бозорни ёпиш мақсадида киритилгани маълум бўлди.
Сайт мухбирлари Бойсунда «Ўзбектелеком» АК туман бўлими ходимлари билан учрашишга ҳаракат қилди. Лекин негадир уларни ҳатто ҳокимлик ҳам чақиртириб ололмади.
Дарвоқе, битта хато бошқаларини ҳам етаклаб келиши рост. Kun.uz ходимлари ва Сурхондарё телевидениеси келишидан хабар топган туман ҳокимлиги шошилинчда қазилган жойни кўмиб ташлашга буйруқ бергани маълум бўлди. Айнан мана шу жараёнда ободонлаштириш бошқармаси ишчиларидан бирининг оёғига металл қувур тушиб кетади. Натижада у оёғини синдириб олиб, шифохонага ётқизилгани айтилмоқда.
Вазиятга чуқурроқ кириш мақсадида айни вақтда савдоси тўхтаб қолган тадбиркорларни суҳбатга тортдик.
Якка тартибдаги тадбиркор Фазлиддин Салимов қарийб икки ой давомида карантин сабабли савдоси тўхтаб қолганини айтмоқда. Вилоятда карантин қоидалари юмшатилганидан фойдаланиб, яна тадбиркорликни бошламоқчи бўлган. «Аммо бозор ёпиб қўйилгани сабабли ишсиз қолдим», дейди у.
Маълум бўлишича, Бойсун туман ҳокимлигининг 2003 йил 20 октябрдаги қарорига асосан «Деҳқон (озиқ-овқат) бозор» МЧЖнинг 51 фоиз улуши туман ҳокимлиги, қолган 49 фоизи, яъни, асосий воситалари муассислар ҳиссасига тўғри келади.
Муассислардан бири Шавкат Қодиров мазкур деҳқон бозорда ўзининг улуши 43 фоиз эканлигини айтмоқда.
«Мен бозорнинг ёпилгани ҳақида яқинда хабар топдим. Агар давлат бозорни бузиш, ёпиш, реконструкция қилишни лозим, деб топса қаршилигим йўқ. Ваҳоланки, бозорда улушим бор, мулкдорман. Шундай экан, қанақасига муассис ёки жамиятнинг хабарисиз, қарорисиз бозорни ёпиб қўйиш мумкин? Бозор ичкарисида менга тегишли бўлган расталар ҳам бузиб ташланди. Ҳамма нарса қонун доирасида бўлсин, тадбиркорнинг мулкига дахл қилишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ», деди Ш.Қодиров.
Деҳқон бозорнинг масъул ходими Фахриддин Мавлонов аҳоли ва ИИБ тўқнашувида куч ишлатилгани ҳақида гапирмоқда.
«Аёлларни уриб-сўкиб бозордан чиқариб ташлашди. «Началник мелиса» (туман ИИБ бошлиғи – таҳр.) буларни пешонасидан от, деб айтди. Ҳоким эса ҳушидан кетганларни укол қилинглар, қайтиб турмасин, деди. Рамазон кунларида халқни хўрлашди», дейди Ф.Мавлонов.
Шаҳринисо Салимова Бойсун тумани Посурхи маҳалласидан келиб, бозорда ҳўл мева сотади. У ўзига куч ишлатилгани, ҳушидан кетиб қолганини маълум қилди.
«Турмуш ўртоғим вафот этган, беш нафар фарзандим бор. Шу бозорда кунига 15-20 минг сўм пул топаман. Бизга ҳеч ким ёрдам беришни истамаяпти», дейди Шаҳринисо опа.
Очиғи, карантин сабабли биз одамлар тўпланмаслигини илтимос қилсак-да, тадбиркорлар йиғила бошлади. Ўз навбатида Миллий гвардия ходимлари аҳолини тинчлантиришга, жамоат тартибини сақлашга чақирди. Қизиқ, негадир туманда фуқаролар йиғилаётгани, муаммо юзасидан аҳоли норози бўлаётганидан хабардор ИИБ ходимлари бозор ҳудудида кўринмасди. Аслида улар ҳам бевосита жамоат тартибини сақлашга масъул ҳисобланади.
Савол туғилади. Бойсунда бозор шунчаки ёпиб қўйиляптими? Йўқ. Туманнинг «Мустақиллик» маҳалласи ҳудудида 3-типдаги янги деҳқон бозор қурилган. Аммо негадир эски бозор тадбиркорлари у ерга бориб, фаолиятини давом эттиришни истамаяпти.
Бойсун туман ҳокимининг биринчи ўринбосари Фурқат Нормаматов ҳамроҳлигида янги деҳқон бозорга бордик.
Деҳқон бозор раҳбари Нусратулла Ражабов 15-20 кунча аввал фаолият бошлаганини айтмоқда. Кўрдикки, мазкур савдо мажмуаси замон талабларига жавоб беради. Барча меъёрлар инобатга олинган.
«3 гектар майдонда 600 ўринли бозор қурилиши кўзда тутилган. Ҳали тўла қувват билан ишлаганимиз йўқ. Ҳозирча 300 нафар тадбиркор бемалол фаолият кўрсата олади. Тадбиркорлик қиламан, деб келган одамни қайтарганимиз йўқ. Эски бозордан ҳам аксарият тадбиркорлар келиб, шу ерда савдо қилишни бошлашди. Савдо юришиб кетгунча, кунлик тўловни ҳам талаб қилмоқчи эмасмиз», дейди янги деҳқон бозор раҳбари.
Бундай олиб қараганда, очиқ ва кенг майдонда янги савдо мажмуаси пайдо бўлгани қувонарли ҳолат. Бозор раҳбари ҳам бировнинг кўкрагидан итармоқчи эмаслигини айтиб турибди. Шундай экан, муаммо нимада? Бозорнинг ёпилиши, янгиси қурилиши ва тадбиркорларнинг нега бундан норози бўлаётгани ҳақида ҳоким ўринбосари Ф.Нормаматовдан изоҳ олдик.
У эски бозор ёпилишини кўчада катта тирбандлик ҳосил бўлаётгани, бу ҳаракатланишга ноқулайлик туғдираётгани билан боғлади. Қолаверса, бозор шунчаки кўчирилмаяпти. Бу бўйича халқ депутатлари Бойсун туман кенгаши ҳамда туман ҳокими Асқарали Жўраевнинг қарори қабул қилинган. Эски бозор ўрнида эса «Экобозор» ташкил қилиниши кўзда тутилаётганини маълум қилди.
Ҳоким ўринбосари Ф.Нормаматов тақдим қилган халқ депутатлари Бойсун туман кенгашининг 2020 йил 27 апрелдаги қарорини кўздан кечирдик. Унда ёзилишича, «Тузбозор» маҳалласида ёпиб қўйилган деҳқон бозор бошқаруви раиси Бахтиёр Саидов тадбиркорларга компенсация пулини тўлаб бериши керак. Мазкур қарорнинг ҳеч қандай иловаси, товон пули олиши мумкин бўлган бирор тадбиркорнинг исм-фамилияси, уларнинг сони ҳақида маълумот йўқ. Ҳоким ўринбосари ҳам бу ҳақда маълумотга эга эмаслигини билдирди.
Ўз навбатида эски деҳқон бозорнинг бошқаруви раиси Б.Саидов билан боғландик.
«Мен бу қарорга ўз вақтида эътирозимни билдирганман. Ҳисобимда маблағ бўлмаса, қандай қилиб бунча маблағни тўлаб бераман?», деди у.
Англашиладики, ҳозирча эски бозордаги тадбиркорларнинг компенсация пулини на ҳокимият, на жамият тўлаб беришни бўйнига оляпти.
Янги бозорда туман ҳокимлигининг ҳиссаси қандай бўлиши билан қизиқдик. Буни қарангки, ушбу бозор ҳозирча тўлиқ тадбиркорга, яъни Нусратулла Ражабовга тегишли. Давлатнинг улуши йўқ.
Вазирлар Маҳкамасининг 2012 йил 28 августда қабул қилинган «Бозорлар ва савдо комплекслари фаолиятини тартибга солишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорида бундай мажмуаларнинг камида 51 фоиз улуши маҳаллий давлат ҳокимияти органига тегишли бўлиши кўрсатиб ўтилган.
Қизиқ, Бойсун туман ҳокимлигига наҳотки ортиқча маблағ керак эмас?! Нега тайёр улуши бўлиб турган бозордан воз кечиб, ҳиссаси бўлмаган бутун бошли бозорни тадбиркорга беряпти? Рости, бу қайси меъёрларга тўғри келишини тушунолмадик.
Хулоса қилиш фикридан йироқмиз. Аммо ҳокимлик тадбиркорларни рози қилмасдан, компенсацияни тўлашни бўйнига олмаган «бозорком»га юклаб қўйиши жуда ғалати. Камида тадбиркорларнинг тақдирига бефарқлик, фуқароларнинг устидан баралла кулиш ҳисобланади бу. Чунки шундоқ ҳам фаолиятини тўхтатган бозор маъмуриятига бундай талабни қўйишнинг ўзи тушунарсиз.
Борингки, Бойсун тумани ҳокимлиги бу даражада «ҳиммат» қилмасдан, амалдаги қоидаларга кўра ўзининг 51 фоизлик улушини олиши лозим эди. Айнан ўша ҳиссаси ҳисобидан нима қиларини билмай турган тадбиркорларга янги мажмуадан жой ажратиш мумкин бўларди. Англашиладики, ҳокимлик тўғри ва қонуний ечим турганда, ўзини ҳам, ўзгаларни ҳам мушкул вазиятга қўядиган йўлдан бормоқда. Бир сўз билан айтганда, ҳозирги шароитда тадбиркорларни мажбуран бозордан қувиш, куч ишлатиш ҳақида эмас, улар билан ҳисоблашиш, розилигини олиш тўғрисида кўпроқ ўйласа, муаммога тезроқ ечим топиларди.
Исомиддин ПЎЛАТОВ,
Kun.uz мухбири.
Тасвирчи: Фахриддин ҲОТАМОВ.
Тавсия этамиз
"Ҳусанов тезроқ инглиз тилини ўрганишига умид қиламан. Унинг жисмоний кўрсаткичлари ажойиб" – Гвардиола Абдуқодир Ҳусанов ҳақида
Спорт | 23:12 / 22.01.2025
Катанец кетди. У Ўзбекистонни ЖЧга яқинлаштирганди
Спорт | 21:24 / 22.01.2025
“Охирги сўзни Олий суд айтади” — таҳлилчилар Трампнинг антимиграция чоралари ҳақида
Жаҳон | 16:10 / 22.01.2025
Байден оила аъзолари ва Капитолийга ҳужум терговчиларини олдиндан афв этди. Бу нима учун керак?
Жаҳон | 15:46 / 22.01.2025
Сўнгги янгиликлар
-
БМТ бош котиби 2025 йилдаги асосий таҳдидларни санади
Жаҳон | 21:11 / 22.01.2025
-
FT: Киев Ғарбдаги иттифоқчилари Украинага 50 минг ҳарбий юборишига умид қилмоқда
Жаҳон | 17:28
-
Қозоғистон ўртача маош миқдори бўйича Марказий Осиёда етакчи деб топилди
Жаҳон | 17:16
-
Янги уй-жой харидида кэшбек тизими жорий қилиниши мумкин
Ўзбекистон | 17:13
Мавзуга оид
11:21
“Чорсу”да 4 минг, “Фарҳод”да 10 минг – картошка нархлари қандай тебраняпти?
21:40 / 20.01.2025
Энергетика вазирлиги: Бойсундаги М25 конида тўпланган газни хавфсиз ёқиш ишлари олиб борилмоқда
15:30 / 20.01.2025
Видео: Бойсундаги М25 кони жойлашган ҳудудда оловли майдонлар юзага келган
08:20 / 17.01.2025