Жаҳон | 18:31 / 30.07.2020
6202
3 дақиқада ўқилади

АҚШ Қизил сайёрага дунёдаги энг катта марсоходни учирди

Американинг Atlas V ракета-ташувчиси Perseverance («Қатъиятлик») марсоходи ва Ingenuity («Топқирлик») вертолёти билан Қизил сайёрага қараб учди.

Фото: EPA/Vostock-photo

Ракета 30 июль куни маҳаллий вақт билан соат 07:50да Канаверал бурнидан фазога кўтарилди

Perseverance Аэронавтика ва космосни тадқиқ қилиш миллий бошқармаси (NASA) томонидан Қизил сайёрани ўрганиш учун юборилган бешинчи марсоход ҳисобланади. У дунёдаги энг катта планетоход бўлиб, оғирлиги 1025 кг, узунлиги 3 метр ва эни 2,7 метрга тенг. Дастурнинг қиймати 3 миллиард долларга баҳоланмоқда.

Марсоход кўплаб тадқиқотчилик ускуналарига эга. Унга Марс тупроғидан микроблар ҳаётига оид изларни қидириш учун намуна оладиган бурғи, роботлаштирилган қўл, видеокамералар, тупроқни химиявий ва минералогик таҳлил қилувчи асбоблар, тепловизорли рентген спектрометр, органик моддаларни изловчи ультрабинафша спектрометр ўрнатилган.

Марсоход 2021 йил 18 февраль куни Езеро кратерига қўниши кутилмоқда. Спутниклардан олинган маълумотларга қараганда, ўтмишда у ерда катта кўлга қуйилувчи дарё ўзани бўлган. Олимлар фикрига кўра, бу кратернинг қояларида ҳаёт излари сақланиб қолган бўлиши мумкин.

Марсоход Қизил сайёрадан тупроқ намуналарини йиғиш билан шуғулланади. Уларни Европа космик агентлиги (ЕКА) билан NASA ҳамкорлигида тузилган махсус комиссия Ерга олиб қайтади. У 2026 йилдан кейин Марсга жўнатилиши кутилмоқда.

NASA хабарига кўра, Perseverance марсоходида энергиянинг ядровий генератори ўрнатилган. Худди шундай генератор 2012 йилдан бери Қизил сайёра юзасини тадқиқ қилаётган Curiosity марсоходида ҳам бор. Тахминга кўра, Perseverance Марс сайёрасида 687 кун давомида ишлайди.

Диаметри 1,2 метр, оғирлиги 1,8 кг бўлган Ingenuity аппарати Марсда ишлайдиган илк вертолёт бўлади. У ҳавода 20-30 секунд давомида учиш хусусиятига эга. Унинг 2та камераси атрофни суратга олиш учун мўлжалланган.

Қайд қилиш жоизки, сўнгги 10 кун давомида Марсга яна 2та миссия йўл олди. 

20 июль куни Қизил сайёрага Бирлашган Араб Амирликларининг Al Amal («Умид») космик аппарати учирилди. У Марс иқлими ва об-ҳавоси шаклланадиган, қум бўронлари юзага келадиган атмосферанинг қуйи қатламларини ўрганиш учун мўлжалланган. 

23 июль куни эса Хитойнинг «Чанчжэн-5» (CZ-5) ракета-ташувчиси «Тяньвэнь-1» миссияси билан Марсга парвоз қилган эди.

Мавзуга оид