Жамият | 11:30 / 27.04.2023
21262
8 дақиқада ўқилади

“Спектакль тақдиридан доим ҳадикда бўлганмиз”. “Темир хотин”даги Қўчқор ака – Муҳаммадсолиҳ Юсупов билан суҳбат

“Темир хотин” спектаклидаги Қўчқорвойни танимаган одам йўқ. Кимнинг кўзи тушса, юзига табассум югуради. Бу образни гавдалантирган актёр Муҳаммадсолиҳ Юсупов ҳаётда ҳам жуда хушчақчақ, одамохун инсон. Ўш шаҳрида “Бобур” номидаги ўзбек академик драма театри очилиш маросимига ташриф чоғида Муҳаммадсолиҳ ака билан Kun.uz мухлислари учун алоҳида суҳбат уюштирдик.

– Муҳаммадсолиҳ ака, аввало мана шу ташриф ҳақида, Ўшда “Бобур” номидаги ўзбек академик драма театрининг қайта очилиши ҳақидаги фикрларингиз билан ўртоқлашсангиз.

– Бугун ҳаммамиз учун, икки қардош халқнинг санъатсевар мухлислари учун қувончли кун. Театр ишлаб турган жойда маданият бўлади, маънавият таралади. Давлатлараро муносабатларни мустаҳкамлашда ҳам санъатнинг ўрни беқиёс.

Давлатимиз раҳбарининг мазкур театрни тўлиқ қайта қуриб, қирғизистонлик қардошларга тақдим қилиши, бу даргоҳда икки давлат санъат усталарининг ҳамкорликдаги лойиҳаларини намойиш этишлари таҳсинга сазовор. Бугунги ташриф баҳона жуда кўп қадрдонлар билан ҳам учрашдик, мириқиб суҳбатлашдик.

– Истаймизми, йўқми, сиз билан суҳбатда “Темир хотин” спектакли ҳақида савол берилмай қолмайди. Умуман бу спектакль нега айнан Фарғона театрида саҳналаштирилган ва унда Қўчқорвой образига сизнинг танланишингиз тарихи қандай?

– Адиб Шароф Бошбеков “Темир хотин” пъесасини ёзгандан кейин уни Фарғона театри жамоаси олдида ўқиб берган. Ҳаммага ёқиб, шу ерда саҳналаштиришга қарор қилинган. Мен ҳам тинглаб туриб, “Қўчқорвой ролини менга беришса, ўйнаган бўлардим” деган ният туғилди. Лекин роллар бўлинган рўйхатда менинг исм-шарифим чиқмади. Режиссёримиз Олимжон Салимовга бу ҳақда айтганимда “Муҳаммадсолиҳ, мен ҳам бу ҳақда ўйлагандим. Аммо драматург Шароф ака бу фикрни маъқулламади. “Мен Қўчқорвойни озғин, қорамтир, эзгин қиёфадаги инсон деб тасаввур қилганман. Муҳаммадсолиҳ семизгина йигит экан, бу ролга тўғри келмайди” деб айтди”, дея жавоб берди.

Шароф ака жойлашган меҳмонхонага ўзим бордим ва шундай дедим: “Шароф ака, ҳамма қўчқорлар ҳам қора, озғин бўлавермайди-ку. Оппоқ, тўла қўчқорни ҳам бошқалар қатори бир синаб кўринг. Агар ёқмасам, шу онда ўзим четга чиқаман” дедим. Шароф ака гапларимга кулиб, розилик берди.

Синовлар бошланганда қарасам, Қўчқорвойни олишга беш киши даъвогар, мен энг охиргисиман. Битта-битта репетиция қила бошлашди, ҳаммага биттадан кўриниш беришган. Менга келганда кўрсатиб бердим. Дарров яна бир саҳна кўринишида синаб кўришди. Кейин бошқаларни тўхтатиб қайта-қайта синай бошлашди. Шунда мендан олдинги даъвогарлар ҳаммасини тушуниб қолишди. Бири ҳатто овоз чиқариб “Э, бу ролни биз ўйнамаслигимиз аниқ бўлди”, деб бақириб чиқиб кетди.

Саҳналаштирдик, кейин телевизорда кўрсатилди. “Наврўз” узлуксиз марафони қайта кўрсатилганида эса бутун республика кўрди. Шу тарзда қаерга борсам Қўчқорвой бўлиб кетдим. Шундан бери Қўчқорвой ака, ёки “Тошкентга саёҳат”даги бой образини эслаб Бой ота деб чақиришади. Машҳурлик қизиқ-да, мени бирор марта “ГАИ” тўсмаган, кўриб қолишсаям “Ҳа, Қўчқор ака”, деб салом беришади. Мухлисларнинг борига шукр.  

Кейинчалик Шароф Бошбеков интервьюларидан бирида “Мен Муҳаммадсолиҳ Юсуповни Қўчқорвой ролида умуман тасаввур қила олмагандим. Аммо спектакль саҳна юзини кўрганидан кейин ундан бошқа Қўчқорвойни тасаввур қила олмай қолдим” деганди.

– Намойишлар чоғидаги қизиқ воқеаларни эслайсизми? Бу асарда оғир ижтимоий-сиёсий муаммолар кўтарилган, бунинг учун тўсиқлар бўлмаганми?

– “Темир хотин” спектакли шу қадар довруқ қозондики, бир кунда тўрт марталаб намойиш этилди. Энди икки соатдан ортиқ давом этадиган спектаклда бош ролни кунига тўрт марта ўйнашни тасаввур қилинг. Бу соғлигимга таъсир қилмай қолмади, юрагимда муаммолар бошланди. Даволандим, лекин саҳнадан узоқлашмадим.

Гастролда эдик, “Темир хотин” намойиши кетаётганди. Эсласангиз унда бир саҳна бор – Қўчқорвой чимилдиққа кириб, Аломатни “Аломатхон, буёққа келинг, буёққа келинг!” деб чақиради. Кейин Аломат киради, Қўчқор унга қўл узатса, Аломат уни кўтариб уради. Шу Аломат мени ағдариб ташлаган саҳнада бирдан юрагимнинг мазаси қочди, қаттиқ оғридим. Рангларим оқариб, гапира олмаганимни кўриб, дарҳол пардани ёпишди ва “Тез ёрдам” чақиришди. Шифокорлар келгунича ташкилотчилар томошабин қаршисига чиқиб аҳволим оғирлиги, агар ўзимга келсам, қолганини ҳам ўйнаб беришимни эълон қилишди. Томошабинлар тарқалмай кутиб туришди.

Келган шифокор мени текшириб, саҳнага чиқишни қатъиян ман қилди. Вазиятдан чиқиш учун ўша биринчи синовларда Қўчқорвойга даъвогарлик қилган актёрлардан бири дублёр сифатида саҳнага чиқарилди. У озғин, новча, қорамағиз йигит эди. Пъесага кўра Аломат уни ағдариб ташлаши, у саҳнага отилиб чиқиши керак. Оппоққина, дум-думалоқ Қўчқор кириб кетиб, қорамтир, узун Қўчқор отилиб чиққанини кўрган томошабинлардан бири ўрнидан туриб “Ие, бу ҳақиқий ҳисори Қўчқор экан-ку”, деб ҳаммани кулдирганди.

Тўсиқларга келсак, гарчи ошкоралик замони бўлса-да, ҳали иттифоқ даври эди. Спектакль тақдиридан ҳамиша ҳадикда бўлганмиз. Шу даврда Москвага гастролга бордик. “Ёш томошабинлар театри”да “Темир хотин” бир марта намойиш этилиши режалаштирилганди. Аммо шу даражада кўп мухлислар келгандики, театр директори яна бир марта намойиш уюштиришимизни сўраган. Шу тарзда бу асар Москвада ҳам муваффақият қозонган.

– Ёшларга ҳам касб сирларидан сабоқ бераётганингиз, Фарғона санъат билим юртида алоҳида факультет ташкил қилганингиз ҳақида ҳам сўзлаб берсангиз.

 – Ўша вақтларда Фарғонадаги театримизга ёш кадрлар келмай қолди. Ҳамма Тошкентда қолиб кетиш ҳаракатида бўларди. Шунда ўзимизнинг санъат билим юртида “Актёрлик санъати” йўналишида факультет очиш ғояси туғилди ва рухсат олиш учун вазирликка келдим. Кимга учрашишни билмай турсам бир киши “Ҳа, Муҳаммадсолиҳ, нима қилиб юрибсиз?” деб сўрашиб қолди. “Шунақа, йўналиш очиб, ёшларга билганимни ўргатсам дегандим. Рухсат беришармикин?” дедим. У киши кулди ва хонасига олиб кирди. Билсам, роса одамига учрабман. Маданият вазирининг ўқув ишлари бўйича ёрдамчиси Карим Турсунмуродович экан. Менга билим юрти директоридан вазир номига хат олиб келишни тайинлади ва ёрдам беришини билдирди.

У пайтлар Фарғонага ҳар соатда самолёт бўларди. Дарров учиб бориб, директоримиздан хат тайёрлатиб олдим ва шу куннинг ўзида ортга қайтдим. Келсам Карим ака энди эшигини қулфлаб чиқиб кетаётган экан. Мендан “Сиз ҳалиям кетмадингизми?” деб сўради. “Бориб келдим, Карим ака, мана хат”, деб жавоб бердим.

“Э қойил, сиз шунақа тезкорлик билан иш битириб келибсиз, мен ҳам шунақа тезкорлик билан ҳал қиламан”, дея дарҳол вазирдан розилик олиб чиқиб берди. Кейин ўқув дастурларини туздик ва шу тарзда 1996 йили санъат билим юрти таркибида “Актёрлик санъати” йўналиши ташкил этилди. 2019 йилдан буён эса “Ижод” театр студияси хусусий театр сифатида ишлаб келяпти.

Мана қарийб 30 йилдирки ёшларга театр сирларини ўргатяпман. Шогирдларим орасида қобилияти билан ўрнини топганлари жуда кўп ва мен бундан хурсанд бўламан.

Аброр Зоҳидов суҳбатлашди.

Мавзуга оид

Эълонлар

Iteca Exhibitions: 2024-йилда Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиши ва халқаро эътирофи драйвери

BI GROUPʼдан 25% гача чегирма билан бизнес класс хонадонлар

Орзуни амалга ошириш фурсати етди: саёҳат учун муносиб маскан

Кузги Будапешт: жўшқин, қизиқарли ва ранг-баранг кайфият маскани

Synergy PharmCo Gricar Chemical SRL Италия фармацевтика заводи билан ҳамкорликни мустаҳкамламоқда

"Ўзбекинвест" компанияси томонидан "Яшил макон" умуммиллий дастури доирасида Қибрай туманида боғ яратилди

Iteca Exhibitions: 2024-йилда Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиши ва халқаро эътирофи драйвери

BI GROUPʼдан 25% гача чегирма билан бизнес класс хонадонлар

Орзуни амалга ошириш фурсати етди: саёҳат учун муносиб маскан

Кузги Будапешт: жўшқин, қизиқарли ва ранг-баранг кайфият маскани

Synergy PharmCo Gricar Chemical SRL Италия фармацевтика заводи билан ҳамкорликни мустаҳкамламоқда

"Ўзбекинвест" компанияси томонидан "Яшил макон" умуммиллий дастури доирасида Қибрай туманида боғ яратилди

Iteca Exhibitions: 2024-йилда Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиши ва халқаро эътирофи драйвери

BI GROUPʼдан 25% гача чегирма билан бизнес класс хонадонлар