«Биринчи ишимга 10 минг сўм олгандим» – копирайтингдан яхшигина даромад топаётган «декрет»даги ўқитувчи

Туғуруқ таътили – аёллар ҳаётидаги энг муҳим ва масъулиятли, анчайин машаққатли давр ҳисобланади. Доимий жамият орасида бўлган инсон бу пайтда бола парвариши учун жамиятдан узилади. Асли касби ўқитувчи бўлган, турли лойиҳаларда фаол бўлган Эъзозхон Исматова биринчи фарзанди учун олган туғуруқ таътилида копирайтингни ўрганиб, шу соҳада фаолият бошлади. Ҳозир уйда ўтириб, ҳам икки бола парвариши билан банд бўлиб, ҳам масофадан ишлаб, кўпчилик ҳавас қиладиган миқдорда даромад топади. 

«Биринчи даромадимни 3-синфда топганман»

Ўқитувчилар сулоласиданман. Боболарим, бувим, аммаларим, тоғаларим, холаларим, янгаларим ҳам ўқитувчи. Дадам, онам ҳам шу касб эгаси бўлганларидан хонадонимизда ўзгача муҳит ҳукм сурарди. Ҳамманинг саводи Алифбедан чиқса, меники 4-5 ёш орасида бувим доим ўқиб борадиган «Бекажон» газетасидан чиққан. Шу-шу ҳикоя, мақола ўқишга меҳрим уйғонган.

Ҳатто боғча пайтидан бувим адабий тилда гапиришимга аҳамият берган. Бобом эса шахсий кутубхоналаридан ўқишим учун китоблар танлаб берарди. Эсимда, синфдошларимга улар ҳали «Сариқ девни миниб»ни бўлак-бўлак қилиб ўқиб юрган бир пайтда Эркин Аъзамнинг «Байрамдан бошқа кунлар» асари асосида очиқ дарс ўтиб берганман.

Ҳа, қонимда борлиги учун дарс беришга қизиқардим. Синфдошларим ва параллел синфларга устозлардан 1 соатдан сўраб, дарс ўтиб юрардим. Шунингдек, ёзишгаям муҳаббатим баланд эди. Математика-ку, доим ҳамроҳим бўлган. 

Лекин биласизми, шунча қизиқишларим ичида тадбиркорликка ҳам жой бор эди. Биринчи даромадимни 3-синфга ўтганимда қилганман. Математика, она тили китобларидаги қоидаларни компютерда териб, китобча шаклида чиқариб, қоида дафтар қилиб сотганман. Дафтарга жилд чиқариб пуллаганман. Рефератлар, ижодий ишлар... Кичик синфлигимдан бошлаб ўз жамғармам бўлган. Бироқ бунга мени ҳеч ким мажбур қилмаган. Аксинча, ота-онам қўллаб-қувватлаган, хоҳишларим «қанотини қайиришмаган». Чунки ўқишим аъло даражада эди-да.

Лицейда аниқ фанлар йўналишида ўқишни бошладим. «Банкда ишлайман!» деб ният қилардим... Аммо 1-курслигимда кучли руҳий травма олдим-у, математикадан қийнала бошладим. Миям тўхтаб қолгандай, ҳеч нимани ўйлагим келмасди.

Кейин Навоий давлат педагогика институтининг инглиз тили ва адабиёти йўналишига грант асосида қабул қилиндим. ОТМ менга шахсий ривожланиш учун катта эшиклар очди. Танловлар, саммитлар, анжуманлар, симпозиумлар... Ва шу қаторда яна ўша қадрдон машғулотларим ҳам қолиб кетмади. Институтда ўқирканман, ҳамма ишим режали, тартибли эди — репетиторлик қилардим, таржима билан шуғулланардим, буюртмага овоз ёзардим, компютердан ҳужжатлар, ҳар хил креатив календарлар чиқариб, «тикиб» сотардим, Telegramʼда гуруҳ очиб, юритиб, буюртма олиб, савдо қилардим. 2016-2017 йиллар эди чамамда, биринчи марта қўлимга маошим учун доллар олганман. 

Янги ҳаётнинг бошланиши

2-курсни якунлаб унаштирилдим. 3-курсни тугатиб эса турмушга чиқдим. 4-курсда ўқиш билан баробар мактабда иш бошладим. Орада карантин бошланди, кетидан фарзандли бўлдим. Ана энди чинакамига депрессияга тушиб қолдим... Шунча иш билан банд бўлиб юрган инсон тиндим-қолдим... Ўзимни худди жамиятдан узилиб қолгандай, фарзандимдан бошқа ҳеч кимга керак эмасдай ҳис қилдим. Аслида бу барча оналарда кузатиладиган ҳолат экан. Лекин мен буни билмаганман.

Шу даврда яқин дугонам билан билан маслаҳатлашиб, СММ курсида ўқишга қарор қилдим. Охирги стипендиям тушганди, ўша пулга яна бироз қўшиб, СММ бўйича ўқидим. Бунда менга қайнонам ва катта қайнонам ёрдам берди. Дарс вақтлари боламга қараб туришди. Ҳатто овқатимни ёнимгача олиб кириб беришди. 

Курсни якунлагач копирайтинг соҳасида кетишга қатъий аҳд қилдим! Бир неча ойдан кейин эса биринчи буюртмамни олдим. Ҳайратланарли суммага — 10 минг сўмга!

Бу сумма шаштимни пасайтирмади. Аксинча, чақалоғимга қайнона бувижонимнинг қарашаётгани қўл келиб, бир неча жойга баравар ишга кириб олдим. Профессионал жамоаларда иш бошладим. Одатда, улар билан режа асосида ишлардик. Мен бир ҳафталик ё бир ойлик режани олдиндан олар, лойиҳани ўрганиб чиқардим. Тушгача бир ишхонамни, тушда боламни ухлатиб яна бир ишхонамни, тушдан кейин учинчи ишхонамни, ухлашдан олдин тўртинчи ишхонамнинг режасини олдиндан бажариб, матнларини ёзиб қўярдим. Бешинчи ишхонамнинг буюртмаларини эса имкон қадар ой бошида ёзиб тугатар эдим.

Ҳаммасига улгуриш, барча ишхонамнинг маошларини бирлаштириб, яхшигина суммага айлантириш менга завқ берарди. Депрессияни эса аллақачон унутгандим.

Мана, ҳозир 4 йилга яқин вақт ўтган бўлса, жисмоний меҳнатим анчагина камайган, қийматим, қадрим ошиб, маошим ҳам яхшигина кўтарилган.

Вазифаларим, бажаришим керак бўлган юмушларни аҳамият даражасига қараб режалаштираман. Масалан, ҳозир бирламчи қилишим керак бўлган иш нима? Қайси бирини сал кейинроқ бажарсам бўлади? Шунга қараб кетма-кетликни шакллантираман.

Ҳаммасига қандай улгураман?

Менинг яна бир катта ютуғим — қайнона бувим. Декретдалигимда нафақат копирайтинг билан банд бўлдим, балки магистратурани ҳам тугатдим. Шартнома пулини копирайтингдан келадиган даромадим орқали бемалол ўзим тўладим деб фахрланиб айта оламан. Бу орада яна бир фарзандли бўлдим. Мана шу пайтда менга энг катта ёрдамни бувим берди. Ишлаганимда болаларимни сайр қилдирган, ўқишга кетганимда ўзлари сут бериб, ухлатган, банд бўлганимда кичкинтойларимга ғамхўрлик қилган улар бўлади. Асосийси, чарчаган кезларимда «эплайсиз, кучингиз етади» деб руҳлантириб турганлар.

Бошида болаларимга етарлича эътибор қарата олмаяпман, деб ўйлаганман. Лекин кейинчалик ҳаммасини тартибга солиб олганман. Режа билан ишлашни ўрганганман. Қайтанга, касбим баракали келиб, катта қизимни турмуш ўртоғим билан биргаликда шаҳардаги энг яхши боғчага жойлаштирдик. Икки нафар бўлишгач, янаям масъулиятни ҳис қилиб, уларга барча керакли шароитларни яратишга ҳаракат қилдик, қиляпмиз.

Тартиб билан ишласангиз, болага ҳам вақт ажратасиз, рўзғорга ҳам улгурасиз. Кичкинтойларингизга ҳам депрессияда қоврилаётган, асабий, рўзғордан боши чиқмайдиган, нуқул «нима овқат қилай?» дейдиган онадан кўра кайфияти жойида бўлган, асаби тинч она керак.

«Декрет»ни қандай ўтказиш керак?

Одатда, биз туғуруқ таътили нима эканини тушунмаймиз. Фақат бола ва рўзғор билан банд бўлиб қоламиз. Кейин сиқилганимизда апил-тапил нимадир билан банд бўлишга интиламиз. Фарзанд туғилгач бизни кутадиган руҳий, жисмоний ўзгаришлар ҳақида эса зиғирча ҳам тасаввуримиз бўлмайди!

Аксарият ҳолларда фикр-у хаёлимиз аввалги ҳаётимизга қайтишда бўлади. Бола ҳам катта бўлаверса, бизам одатдаги ҳаётда яшайверсак... Э йўқ. Мен шунга амин бўлдимки, манаман деган аёл ҳам туғуруқдан сўнг депрессияга тушади. Бу табиий. «Декрет» — жамиятдан нисбатан узилиб қолиш ҳам бунга таъсир кўрсатади. 

Бундай пайтда керакли мутахассислардан маслаҳат олиб, атрофда шу ҳолатдан муваффақиятли ўтган аёллар тажрибасини ўрганиб, ҳиссиётга берилмай, ақл билан мулоҳаза қилсак, ҳаммаси осонлашади. Биз аёллар эса ҳиссиётга жуда берилувчанмиз.

Мен буларни олдин билмаганман. Катта қизимни дунёга келтиргач, депрессиядан 8 ой азият чекканман. Иккинчи қизим туғилганда 3 ойга ҳам бормай бу ҳолатдан чиқиб кетдим. 

Бошқа «декрет»даги аёллар ҳам копирайтинг билан шуғулланса бўладими?

Имловий саводхонлик — копирайтерда бўлиши шарт бўлган жиҳат. Ундан сўнг сўзни яхши кўриш керак. Чунки биз копирайтер сифатида маркетинг соҳасида фаолият юритамиз. Сўзларимиз, унинг маъноси, мазмун-моҳияти орқали кимнидир нимадир харид қилишга ундаймиз, ҳаракатни амалга оширишга чақирамиз. Буни шунчаки кўнгилга келган гапларни ёзиш билан, қалби хоҳлаганини қоғозга тўкиш билан ифодалаб бўлмайди. Шунинг учун соҳага кираётганда буларни ўрганишга тайёр бўлиш керак. Феълни кенг қўйиш, сўраб ўрганишдан орланмаслик зарур. 

«Яна 2 йил «декрет»даман»

Давлат ишига қайтиш ҳозирча охирги режамда деса ҳам бўлади. Ҳозир учинчи «декрет» арафасидаман. Кичкина фарзандимни дунёга келтиргач, яна 2 йилча «уйда ўтириш» ниятим бор. Бу дегани шахсий ривожланиш устида ишлашга яна 2 йил эркли вақтим бор. 

Копирайтингдан дарс ҳам ўтаман. Шу кунга қадар 400 дан ортиқ кишини ўқитганман. Ҳозир эса соҳадан каттароқ даромад қилиш мумкин бўлган йўналишлар, инструментлар ҳақида курс дастурини ишлаб чиқяпман. 

Бир шиорим бор: ҳар қандай қобилият даромад келтириши керак!

Жамиятимизда аёллар ҳиссий томондан сиқилмасин, ўртанмасин. Депрессияни ёмонлик эмас, ижобий транспортация деб қабул қилсин. «Тизим» унга таъкидлаётган «носозлик»ни англаб, устида ишласин. Молиявий эркин бўлсин. Ҳатто турмуш ўртоғи керагидан ортиқ таъминлаб қўйган аёлнинг ҳам ҳар доим, ҳар доим, ҳар доим суянган пули, захираси бўлсин. 

Зилола Ғайбуллаева суҳбатлашди