Душмани ўзгарган Россия, «машина бозорга айланган» Оқ уй – ҳафта дайжести

Ассалому алайкум. Бугун 16 март, якшанба. Бир ҳафта давомида дунёмизда қизиқ ишлар бўлди. Руслар қувур орқали украинларни айланиб ўтиб ҳужум қилди, Украина Курскдан чекина бошлади, Путин сулҳга розилигини айтди, лекин яна шарт қўйди. Бир неча дақиқа вақтингизни аямасангиз, ҳафта давомида дунёда нималар бўлганини биргаликда эслаймиз. Илтимос, YouTube-каналимизда юкланган видеога like босинг, изоҳларда фикрингизни қолдиринг.

«Қувур операцияси»

Ҳафта бошида Россия Суджадаги украин қўшинини айланиб ўтиш учун газ қувуридан фойдалангани маълум бўлди. Украина ўтган йил 6 август куни Россиянинг Курск областига бостириб кириб, 1200 километр квадрат ҳудудини эгаллаб олганди. Хусусан, Суджа шаҳрини ҳам. 8 март куни ўтказилган операцияда Россия нашрларига кўра, 800 нафаргача ҳарбий қатнашган. Улар икки кун давомида 15 км масофани босиб ўтиб, яна тўрт кун қувур ичидан чиқишни кутган.

Россия томони операция муваффақиятли ўтгани, қувурдан чиққан ҳарбийлар Украина позицияларига ортдан зарба берганини маълум қилди. Киев эса руслар қувур орқали айланиб ўтаётгани сезилгани, уларнинг аксар қисми йўқ қилинганини билдирган. Ҳар икки томон ўз баёнотига айтарли исбот келтирмади, уруш ҳолатида уларнинг ахборотларини текшириш имконсиз.

Аниғи шуки, Россия телеканалларида «қувур операцияси» афсонавий, дарсликларга кирадиган амалиёт деб талқин қилинмоқда. Бу операциядан кўп ўтмай фронтнинг ушбу қисмида жиддий ўзгаришлар содир бўлди.

Украина Курскдан чекинмоқда

Ўтган ҳафта давомида Курск фронти ахборот маконида асосий воқеа бўлди. Россия деярли қаршиликсиз Суджа шаҳрини қайтиб олди. Украина Курскдан ўз ҳарбийларини олиб чиқишни бошлади. Бу воқеалар фонида Россия президенти Путин Украина ҳужум қилганидан кейин илк марта Курскка борди. Ҳарбий кийимда йиғилиш ўтказган Путин Курскда асир тушган украинларга террорчилардек муносабатда бўлинишини айтди.

Кейинроқ Трамп Путиндан Курскдаги украинларга шафқат қилишни сўрагани ҳақида гапирди. Путин эса «АҚШ илтимосини ерда қолдирмай», украинларга тирик қолиш имкони берилишини маълум қилиб, бу учун Курскдаги украинларни қуролини ташлаб таслим бўлишга чақирди.

Бироқ Киев украин ҳарбийлари Курскда қуршовда қолганини рад этди. Ҳарбийлар Курскдан Украина чегараси орқали ортга қайтаётгани акс этган видеолар жойлади. Шу тариқа Украина ортиқ Курск областини ушлаб қололмаслиги аниқ бўлди. Ҳозир шаҳар чеккасида жанглар давом этмоқда, лекин руслар Курскни қайтариши вақт масаласи холос. Зеленский украин ҳарбийлари Курскда олдига қўйилган вазифасини бажаргани, руслар Донбассдаги кучларини Курскка ташлашга мажбур бўлганини айтди.

Путин сулҳга рози, лекин ўз шартларида

Ҳафта давомида АҚШ ва Украина делегацияси Арабистонда учрашди-да, Киев 30 кунлик ўт очишни тўхтатиш режимига розилиги эълон қилинди. Путин сулҳга фақат Россия қўядиган шартлардагина розилигини айтди. Россия президенти бу борада баёнот берган куни АҚШ президентининг махсус вакили Стивен Уиткофф билан учрашиб, Трампга сулҳ бўйича позициясини етказди. Ҳозирча Путин ва Уиткофф учрашуви тафсилоти аниқ эмас, 30 кунлик сулҳ қачондан бошланиши ҳам.

Россиянинг «бош душмани» ўзгарди

Сезган бўлсангиз, охирги вақтларда Россия ва АҚШ анча қалин бўлиб қолишди. Доналд Трамп келганидан кейин икки давлат муносабатлари кескин ўзгарди. Ахир Трамп Россияга қарши ҳеч нарса демаяпти.

Яқиндагина Россия телеканалларида ҳарбийлардан Вашингтонга атом бомбаси ташлашни талаб қилишаётган, рус пропагандаси Россия аслида Украина билан эмас, АҚШ билан урушаётганини баралла айтаётганди. Замона зайли билан АҚШ энди Россиянинг душмани бўлмай қолди.

Reutersʼнинг ёзишича, Россия биринчи рақамли душманини ўзгартирди – Британия. Reuters билан суҳбатлашган уч нафар россиялик мулозим айнан Британия Украинадаги урушда хаос юзага келтиришга интилаётганини айтган. Яна бир россиялик мулозим Ғарбдаги Россияга қарши кучлар етакчиси Британия экани ҳақида гапирган.

«Канада ҳеч қачон АҚШ таркибига кирмайди»

Доналд Трамп президентликка киришганидан бери Канадани босиб олишни орзу қилмоқда. Трамп ва дўсти Маск дипломатиянинг ҳар қандай чегараларини босиб ўтиб, Канадани очиқчасига ҳақоратлади, бутун бошли давлатга таҳдид қилишди. Илон Маск Канада бош вазири Жастин Трюдони қизалоқ дейишгача борди. Трамп ва Маскнинг агрессив чиқишлари қайтага Канада жамияти жипслашишига олиб келди. Сўровларга кўра, ҳозир либералларга ишонч янада ортган.

Куни кеча ўз вақтида Канада ва Британия марказий банкларини бошқарган иқтисодчи Марк Карни Жастин Трюдонинг ўрнини эгаллаб, Канада бош вазири лавозимига киришди. Карни биринчи чиқишидаёқ Канада ҳеч қачон АҚШнинг бир қисми бўлмаслигини айтди. Шунингдек, бош вазир Карни Трампнинг таҳдидларига жиддий қараш кераклигини айтди.

«Биз ҳеч қачон, ҳеч қандай кўринишда АҚШнинг бир қисми бўлмаймиз. Биз бутунлай бошқача давлатмиз», деди бош вазир. У Америка ва Трампдан Канадага ҳурмат кўрсатишни талаб қилди.

Трамп Tesla сотиб олди

Ҳафтанинг энг муҳим воқеаларидан бири Доналд Трамп иттифоқчиси Илон Маскдан Tesla машинаси сотиб олгани бўлди. Йўқ, Трамп машинани Tesla салонига бориб сотиб олмади, «шапка» учун 3-4 танга тўлаб, ойлаб навбат кутгани ҳам йўқ. Илон Маскнинг ўзи бир неча хил машиналарини Оқ уйнинг ичигача олиб келиб тақдимот қилиб берди. Охир-оқибат Трамп 80 минг доллар турадиган S моделдаги қизил Teslaʼни сотиб олди.

Трамп машинани ҳайдолмаслиги, уни Оқ уй ходимларига қолдиришини айтган. «Машина ҳайдашни яхши кўраман, лекин анчадан бери бу ишни қилганим йўқ. Менга мумкин эмас, ишонасизми?» деган Трамп.

Аслида ноодатий ҳеч нарса эмас, президентлар ҳам одам, машина олиб шаҳар кўчаларида айлангиси, йўл-йўлакай макдоналдс олиб, тунги шаҳар манзарасидан завқлангиси келади. Лекин АҚШ президенти Оқ уйда бирор брендни мақтаб, уни рамзий маънода сотиб олса, энди бу оддий иш эмас. Бу «кўргазма» Tesla акциялари нархи 15 фоизга қулагани фонида рўй берди.

Америкаликлар Илон Маск турли давлатларга нисбатан агрессив чиқишлар қилаётгани учун Teslaʼга бойкот қилиб, ҳатто автосалонларини ёқишяпти. Шу сабаб Маск бир куннинг ўзида 23 миллиард долларга яқин пул йўқотди.

Бу ҳали ҳаммаси эмас. Маск ички ишларига очиқчасига аралашган Германияда Tesla савдоси 71 фоизга, Францияда 44 фоиз, электромобиллар энг катта бозори Хитойда 49 фоизга қулаган. Етмаганига BYD турли янгиликлар қилиб, Teslaʼни ортда қолдиришда давом этмоқда.

Трамп Илон Маскни қўллаш учун шундай қилганини айтди. Лекин АҚШда бу ишда манфаатлар тўқнашуви аломатини кўриб, президентнинг хатти-ҳаракатларини тергов қилишга чақиришди.

Ироқда ИШИД лидерларидан бири ўлдирилди

Ироқда ИШИД лидерларидан бири Абдулла Маки Муслиха ар-Руфи ўлдирилди. Ироқ бош вазири Муҳаммад Шиа ас-Суданининг айтишича, операцияни Ироқ разведкаси амалга оширган. Ар-Руфаини ҳаракат халифасининг ўринбосари деб аташган. У Ироқ ва Суриядаги кучларни бошқарган. Руфаини икки йил давомида кузатиб, ниҳоят Анбар чўлидаги операция доирасида ўлдиришган.

Доналд Трамп ўзига тегишли Truth ижтимоий тармоғида ИШИД лидерларидан бири ўлдирилгани, уни америкалик ҳарбийлар узоқ вақт кузатганини ёзди.

Саакашвилининг жазоси узайтирилди

Гуржистоннинг ислоҳотчи президенти Михаил Саакашвили 2021 йилдан буён қамоқда. Ўтган ҳафтада унга бошқа бир иш бўйича яна 9 йил қамоқ жазоси берилди. Шундоғам 6 йиллик қамалган собиқ президентнинг муддати яна уч йилга узайди. Тбилиси суди Саакашвилини бюджет маблағларини талон-торож қилган деб топди. Саакашвили умумий ҳисобда 3 миллион доллардан кўпроқ пулни ўз эҳтиёжи учун ишлатишда айбланган. Сиёсатчи ўзига қўйилаётган айбларни тан олмаган.

Футболчилар футболкани бўлишади

Green Football компаниясиниг аниқлашича, Британиядаги чиқинди полигонларига ҳар йили 100 тонналаб спорт кийимлари ташланади. Шу сабаб инглизлар футболкаларни имкон қадар узоқ вақт ишлатиш бўйича лойиҳа бошлади. Унда қатнашганлар ўзида бўлган формаларни хайрия дўконларига беради, қайта ишлашга юборади ёки шунчаки кимгадир ҳадя қилади.

Лойиҳани машҳур футболчилар Жейми Каррагер ва Рой Кин қўллаб-қувватлаб ўзларида бўлган имзоланган футболкаларни хайрия дўконларига берган. Британиядаги 100 дан ортиқ футбол клублари бу лойиҳада қатнашишга рози бўлган. Лойиҳада қатнашган клублар футболчилар ва мухлисларни ишлатилмаётган формаларини бошқаларга улашишга чақирган.

Дарёларни тиклаш учун 11 миллион фунт

Британияда суд товуқ гўнгини саноат чиқиндиси деб топди. Бу табиат муҳофазачилари учун яхши, товуқчилик билан шуғулланадиган тадбиркорлар учун ёмон хабар бўлди. Барчаси бир қарашда кичик муаммодан бошланди. Уай дарёси бўйида 23 миллиондан ортиқ товуқ боқилади. Товуқ фермалардан чиқаётган гўнг дарё яқинидаги ерларга олиб чиқиб ташланади. Чиқинди эса дарёга тушади. Оқибатда дарёда зарарли моддалар кўпайиб кетган.

Ўртада можаро авж олиб, иш судгача борди. Товуқ гўнги саноат чиқиндисими ёки йўқ – асосий масала мана шуни аниқлаш эди. Суд товуқ гўнгини саноат чиқиндиси деб топди. Қонунчиликка кўра, саноат чиқиндиси тадбиркор томонидан утилизация қилиниши керак. Шу тариқа экология фаоллари гўнг дарёга оқизилиши учун қонуний тақиқ қўйилишига эришди.

Дарвоқе, Уай дарёси учун яна бир яхши янгилик. Ҳукумат сув таъминоти билан шуғулланадиган компаниялардан ундирилган 11 миллион фунт жаримани дарё ўзанини мустаҳкамлаш, уни тозалашга сарфлайдиган бўлди.

Бизда ҳозирча шулар. Бу сизларга етказмоқчи бўлган хабарларимизнинг охиргиси эди. Ҳафталик дайжест кўрсатуви билан кейинги якшанбада кўришгунча.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов.