Пентагон Шарқий Европадаги ҳарбий контингентини қисқартириш имкониятини муҳокама қилмоқда

АҚШ Мудофаа вазирлигининг юқори мартабали мулозимлари Америка ҳарбийларининг бир қисмини Шарқий Европа мамлакатларидан олиб чиқиш таклифини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда NBC News телеканали америкалик ва европалик расмийларга асосланиб хабар тарқатди.

Таклиф АҚШнинг 46-президенти Жо Байден маъмурияти 2022 йилда Украина билан чегарадош мамлакатлар мудофаасини мустаҳкамлаш учун юборган контингентга тааллуқли. Россия қўшинлари Украинага кенг кўламли босқин бошлаганидан кўп ўтмай, АҚШ 20 минг ҳарбийни Полша ва Руминияга жойлаштирганди.

NBC News манбаларига кўра, Пентагонда ҳали ҳам қисқартириш кўлами муҳокама қилинмоқда, аммо гап Байден томонидан юборилган кучларнинг ярмигача, яъни 10 минггача ҳарбийни олиб чиқиб кетиш ҳақида кетиши мумкин. Умуман олганда, ҳозирда Европада АҚШнинг 80 мингга яқин ҳарбий хизматчиси жойлаштирилган.

АҚШ Мудофаа вазирлиги вакиллари телеканалнинг манбалар маълумотига изоҳ бериш ҳақидаги сўровига жавоб бермаган. «Президент Америка биринчи ўринда эканига ишонч ҳосил қилиш учун доимий равишда жойлашув ва приоритетларни қайта кўриб чиқмоқда», – деган Миллий хавфсизлик кенгаши вакили Браян Ҳюз NBC News телеканалига.

Доналд Трампнинг иккинчи президентлик муддати бошланиши билан Пентагон, АҚШнинг бошқа федерал идоралари каби, бюджет қисқартирилишига дуч келди. Ўз навбатида, Европадаги Америка контингентининг қисқариши Ҳинд-Тинч океани минтақасида фойдаланилиши мумкин бўлган ресурсларни бўшатиш имконини беради, деб ёзади NBC News. Трамп маъмурияти вакиллари Ҳинд-Тинч океани минтақасини стратегик жиҳатдан устуворроқ деб ҳисоблашади.

Бундан ташқари, Шарқий Европадаги Америка ҳарбий бўлинмалари сонининг қисқариши инновацион қурилмалар ва қурол-яроғларга инвестиция киритиш ҳажмини оширишга уринаётган армия учун пулни тежайди.

Трамп АҚШ ҳарбийларини Европадан қисман олиб чиқмоқчи экани ҳақидаги миш-мишлар йил бошидан бери тарқалмоқда. Январ ойида Италиянинг ANSA агентлиги АҚШ президенти Европадаги контингентни тахминан 20 фоизга қисқартириш ва 20 мингга яқин ҳарбийни олиб чиқиб кетишни режалаштираётгани ҳақида хабар берганди. Март ойида The Telegraph манбалари Трамп АҚШнинг 35 минг ҳарбий хизматчисини Германиядан олиб чиқиб, Венгрияга жойлаштириш имкониятини ҳам кўриб чиқаётганини хабар қилганди.

Агар Пентагон бу таклифни қабул қилса, бу Қўшма Штатлар Европадаги эски иттифоқчиларини Россиянинг кучайиб бораётган таҳдидига қарши қўллаб-қувватлашдан бош тортиши ҳақидаги хавотирларни кучайтиради, деди Европа расмийлари NBC News телеканалига. Телеканал АҚШ контингенти миқдорини қисқартириш бўйича мунозаралар Доналд Трампнинг Владимир Путинни ўт очишни тўхтатишга кўндиришга уринишлари фонида юз бераётганига эътибор қаратган.

Россия Америка контингентининг қисқаришини тийиб туриш сиёсатининг заифлашуви деб ҳисоблайди, бу эса Москванинг Европа ишларига турли йўллар билан аралашишга тайёрлигини оширади, деб ҳисоблайди Стратегик ва халқаро тадқиқотлар маркази вице-президенти Сет Жонс.

Сайловолди кампанияси давомида Трамп Россия-Украина урушини имкон қадар тезроқ тугатишга ваъда берган ва ҳозирда ўт очишни тўхтатишга эришишга ҳаракат қилмоқда. Унинг Украинага нисбатан позицияси Вашингтон Киевни қанча керак бўлса, шунча қўллаб-қувватлашини айтган Байден позициясидан сезиларли даражада фарқ қилади, деб эслатади NBC News.

Материалда Трамп Украина ҳукуматини ўт очишни тўхтатиш бўйича музокараларда олдиндан ён беришга мажбур қилгани, хусусан, март ойи бошида у Украина президенти Володимир Зеленский билан тортишувдан кейин бир ҳафтага ҳарбий ва разведка ёрдамини тўхтатиб қўйгани қайд этилган.

Трамп маъмурияти Европадаги иттифоқчиларига АҚШ ўз ҳарбий ресурсларини Хитой ва бошқа устувор йўналишларга йўналтирган маҳалда ўз мудофааси учун ўзлари жавоб беришлари кераклигини тушунтирган.

Европа Иттифоқининг баъзи аъзолари (улар орасида Болтиқбўйи давлатлари ҳам бор) Россия томонидан бўладиган таҳдидлардан хавотирда. Эстония, Латвия ва Литва мудофаа вазирлари фикрича, Москва Украинада тўхтаб қолмайди ва Россия-Украина урушидаги эҳтимолий сулҳ улар учун хавфсизлик таҳдидини кескин оширади, чунки бу Россия Федерациясига қайта қуролланиш ва қўшинларни кўчириш учун вақт беради. Улар, шунингдек, НАТОнинг ҳар қандай қўшинларини олиб кетиш минтақа хавфсизлигини хавф остига қўйиши мумкинлигини таъкидламоқда, шунинг учун Болтиқбўйидагилар иттифоқчиларнинг бундай режаларига эътироз билдирмоқда.

Россия НАТО билан эҳтимолий қарама-қаршиликка тайёрланаётгани ва 2022 йилдан бери ўз қуролли кучларида кенг кўламли реконструкция ва ислоҳот ўтказаётгани ҳақида Дания разведкаси ҳам хабар берганди. Дания махсус хизматлари маълумотларига кўра, Москва ҳозирча НАТОни алянс шартномасининг 5-моддасини қўллашга ундайдиган ҳаракатлардан қочишга ҳаракат қилмоқда. Аммо «агар кучларнинг нисбий мувозанати Россия фойдасига ўзгарса», унинг янада хавфли ҳаракатларга тайёрлиги эҳтимоли ошади.

Дания Россия-Украина уруши якунланган тақдирда Россия НАТОга тўғридан тўғри таҳдид солиши мумкинлиги ҳақида ҳам огоҳлантирган. Дания разведкасининг прогнозларидан бирига кўра, агар алянс Россия билан бир вақтнинг ўзида ҳарбий салоҳиятини ошириб бормаса, Украинадаги уруш тугаганидан тахминан ярим йил ўтгач, Москва НАТО давлатларидан бири билан локал можаро бошлаши мумкин.