Россияга яна таҳдид қилган Трамп, Ғазода бошланган очарчилик ва Киев марказига «Орешник» билан зарба беришга рози бўлмаган Путин – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Ғазо шаҳрида расман очарчилик бошланди

Ғазо шаҳри ва унинг атрофидаги ҳудудларда расмий равишда очарчилик бошлангани аниқланди ва бу ҳолат кенгайиб бориши кутилмоқда. Бу хулосани 22 август куни БМТ қўлловидаги IPC кузатув ташкилоти эълон қилди. Мазкур баҳо секторга кўпроқ ёрдам киришига рухсат бериш учун Исроилга босимини кучайтириши кутилмоқда.

IPC маълумотига кўра 514 минг киши, яъни Ғазодаги фаластинликларнинг чорак қисми очарчиликдан азият чекмоқда. Бу кўрсаткич сентябр охирига бориб 641 минг нафарга етиши кутилмоқда. Уларнинг 280 минг нафари Ғазо шаҳри ҳудудини қамраб олувчи шимолий қисмда жойлашган. Reuters нашрининг ёзишича, бу IPC томонидан Африкадан ташқарида илк бор очарчилик қайд этилиши бўлди.

Исроил бу ҳисоботни тарафкаш деб рад этди. Исроил Ташқи ишлар вазирлиги IPC тадқиқоти асосан Ҳамас тақдим этган қисман маълумотларга асосланганини, яқин орада киритилган озиқ-овқат юклари ҳисобга олинмаганини айтмоқда.

Ҳудуд очарчилик сифатида таснифланиши учун — аҳолининг камида 20 фоизи ўта кескин озиқ-овқат танқислигидан азият чекиши, ҳар уч бола ичидан бири оғир даражада тўйиб овқатланмаслиги ва ҳар куни ҳар 10 минг кишидан камида икки нафари очлик ёки овқатланиш етишмовчилиги ҳамда касалликлардан вафот этиши керак.

БМТ бош котиби Антониу Гутерриш Ғазодаги очарчиликни «инсон қўли билан яратилган фалокат, ахлоқий айблов ва инсониятнинг ўз вазифасини бажармагани» деб атади. БМТнинг инсон ҳуқуқлари бўйича олий комиссари Волкер Турк эса Ғазодаги очарчилик Исроил ҳукумати ҳаракатлари натижаси эканини таъкидлади ва очликдан ўлим уруш жиноятига тенглашишини айтди.

Исроил айни вақтда барча Ғазога кириш нуқталарини назорат қилади. БМТ эса узоқ вақтдан бери ёрдам Ғазога кириши ва уруш ҳудуди бўйлаб тарқатилишида тўсиқлар мавжудлигидан шикоят қилиб келади.

Халқаро босимларга қарамай Исроил Ғазо шаҳрида янги уруш бошлаган. Al-Jazeera нашрининг тиббий манбаларга таяниб маълум қилишича, кеча кун давомида Исроилнинг Ғазога уюштирган ҳужумлари оқибатида камида 65 нафар фаластинлик ҳалок бўлган. Улардан 37 нафари Ғазо шаҳрида ўлдирилган, бу ерда Исроил кенгроқ режалаштирилган ҳужум олдидан зарбаларни кучайтирмоқда.

Исроилнинг ҳаво ҳужуми Ғазо шаҳридаги Шайх Радван маҳалласидаги бир мактабни нишонга олган. Бу ҳудудда ўнлаб фаластинликлар мактаб ҳовлисида қурилган вақтинчалик чодирларда бошпана излаётган эди. Фаластин соғлиқни сақлаш вазирлигининг жума куни маълум қилишича, ҳужум оқибатида камида 12 нафар тинч фуқаро ҳалок бўлган.

Трамп яна Россияга санкциялар билан таҳдид қилди

АҚШ президенти Доналд Трамп 22 август куни яна Россияга қарши санкциялар қўллаш билан таҳдидни янгилади. Унинг айтишича, агар икки ҳафта ичида Украинада тинчлик йўлидаги келишув бўйича ҳеч қандай силжиш бўлмаса, янги чоралар кўрилади.

«Мен қарор қабул қиламан ва бу жуда муҳим қарор бўлади. Бу – ёки улкан санкциялар, ёки улкан тарифлар, ёки иккаласи биргаликда бўлади. Ёки биз умуман ҳеч нарса қилмаймиз ва 'бу сизнинг жанжалингизʼ деймиз», – деди Трамп.

Трамп шу ҳафта Украинадаги Америка заводига Россия уюштирган ҳужумидан норози эканини билдирди. Ҳужум натижасида ёнғин чиқиб, завод ишчиларидан айримлари жароҳатланган. «Мен бундан хурсанд эмасман ва умуман бу урушга алоқадор ҳеч нарсадан хурсанд эмасман», – деди Трамп Оқ уйда журналистларга.

Зеленский бир неча бор Путин билан юзма-юз учрашув бўлишини талаб қилиб келмоқда, чунки унинг сўзларига кўра, урушни тугатиш бўйича музокара қилишнинг ягона йўли шудир. Зеленскийга кўра, бундай учрашувга Россия томони тўсқинлик қилмоқда. Россия бош дипломати Сергей Лавров эса бундай учрашув учун кун тартиби тайёр эмаслигини билдирди.

Лавровнинг фикрларига жавобан ва кейинги қадамлар ҳақида сўралганда Трамп журналистларга жума куни шундай деди: «Хўш, кўрамиз. Путин ва Зеленский бирга ишлашадими-йўқми, буни кўрамиз. Бу бироз мой ва сирка аралашгандек ҳолат».

Россия 2022 йилда Украинага қарши бошлаган кенг кўламли босқини оқибатида минглаб украиналик тинч аҳоли ҳалок бўлди. Таҳлилчиларнинг ҳисоб-китобларига кўра, икки томоннинг умумий йўқотишлари бир миллиондан ошган, бу ўлдирилган ёки яраланган аскарлар. Ҳозир ҳам жанглар тўхтамаяпти, ҳар икки томон энергетика иншоотларига ҳам ҳужум қилмоқда.

Қийинлашаётган АҚШ визаси

АҚШ Давлат департаменти 21 август куни амалдаги Америка визасига эга бўлган 55 миллиондан ортиқ хорижликнинг миграция қонунчилигини бузиш эҳтимоли бўйича текшираётганини маълум қилди.

APнинг ёзишича, давлат департаменти АҚШ визалари эгаларининг қоидаларга мувофиқлигини «доимий равишда» текшириб туради. Хусусан, идора виза муддати ўтган-ўтмаганини, шахснинг жиноятчилик ёки терроризмга алоқадорлигини ўрганади. Агар чет эллик бу талабларни бузган бўлса, унинг визаси бекор қилинади. Агар у АҚШ ҳудудида бўлса, мамлакатдан чиқариб юборилади.

Доналд Трампнинг 2025 йил январидаги инаугурациясидан бери идора ўтган йилнинг шу даврига нисбатан икки баравар кўп визани бекор қилган. Шу билан бирга, бекор қилинган талаба визаси сони тўрт баравар ошган.

Бундан ташқари, давлат котиби Марко Рубио АҚШ — хорижлик юк машиналари ҳайдовчиларига ишчи виза беришни зудлик билан тўхтатишини маълум қилди.

«АҚШ йўлларида тиркамали улкан юк машиналарини бошқарувчи хорижлик ҳайдовчилар сонининг кўпайиб бораётгани америкаликлар ҳаётини хавф остига қўймоқда ва америкалик ҳайдовчиларнинг даромадларига путур етказмоқда», - деб ёзди Рубио.

Маълумотларга кўра, айрим хорижликларга АҚШга кириш учун виза олишда қўшимча 15 минг долларгача гаров пули керак бўлади. Гаров пули хориж фуқароси АҚШдан ўз вақтида чиқиб кетаётганида қайтариб берилади.

Лукашенко: Путин «Орешник» билан Украина президенти офисига зарба беришга рози бўлмаган

Беларус президенти Александр Лукашенко 22 август куни АҚШ президенти Доналд Трамп билан телефон орқали суҳбатида муҳокама қилинган тинчлик режасини баён қилди. Беларус раҳбарининг айтишича, аввало «ҳаво сулҳи» ўрнатиш ва тўқнашув чизиғида ўт очишни тўхтатиш ҳақида бўлиши мумкин.

«Яъни ракеталар, дронлар бир томонга ҳам, бошқа томонга ҳам учмайди. Бу жуда муҳим. Россия учун ҳам муҳим. Ўзингиз кўряпсиз, аэродромларга зарба берилса, Россия ичидаги нефт базалари портлатилса, турар жойларга, заводларга зарба берилса – бундан Россия учун ҳеч қандай фойда йўқ. Путин буни мендан кам тушунмайди. Демак, Россияга бундай уруш керак эмас. Украинага ҳам шундай. Улар Орешник билан йирик заводга, ер остида 8–10 қаватли объектга зарба бергач, украинлар тушунди: бу жиддий. Ахир улар Киевдаги маъмурий бинолар жойлашган Банковая кўчасига ҳам зарба беришлари мумкин эди», – деди Беларус етакчиси.

Унинг қайд этишича, Россия томонида можарони кескин кучайтириш имконияти бўлган, чунки улар янги қурол – «Орешник» мажмуасини Киев режими учун сезиларли объектларга ишлатиши мумкин эди. Аммо бу амалга оширилмаган.

«Инсайдер маълумот сизларга: Россияда бундай режалари бўлган одамлар бор эди (кимлигини айтмайман). Путин эса: 'Ҳеч қачон!ʼ деди. Улар 'Орешникʼ билан қарор қабул қилиш марказларига зарба беришга тайёр эди. Агар уришганда, у ерда ҳеч нарса қолмас эди», – деди Лукашенко.

Унинг таъкидлашича, тинчликка эришиш учун бир неча босқичдан ўтиш лозим. Энг асосийси эса – жангларни тўхтатиш ва одамлар ўлимига чек қўйишдир.

Нидерландия ташқи ишлар вазири Исроил туфайли истеъфога чиқди

Нидерландия ташқи ишлар вазири Каспар Велдкамп Исроилга қарши қўшимча чоралар ҳақидаги таклифлари коалиция ҳамкорлари томонидан рад этилгач, истеъфога чиқди.

Маҳаллий хабарларга кўра, Велдкамп ҳукумат аллақачон муҳим қадамлар қўйганини айтган, бироқ у Ғазо шаҳри ва Ғарбий Соҳилдаги вазият юзасидан янада кескинроқ чоралар кўришга мажбур бўлганини ҳис қилган. Унинг айтишича, коалициядаги икки партия янги чораларни қўллашга қарши чиққани боис ўз режалари амалга ошишига ишончи қолмаган ва истеъфо беришга қарор қилган.

Велдкампнинг истеъфоси, у парламентга Исроилга қарши «зарур» деб атаган чораларни киритишга ваъда берганидан кейин юз берди.

Велдкампнинг истеъфосидан сўнг, Нидерландия сиёсий партияси NSC ўзининг барча вазир ва давлат котибларини вақтинчалик ҳукуматдан чиқарди. NSC етакчиси ва бош вазир ўринбосари Эдди ван Хюм шундай деди: «Исроил ҳукумати ҳаракатлари халқаро шартномаларни бузмоқда. Энди чизиқ тортилиши керак. Ҳукуматда қолишимиз ишончли бўлмай қолди».

Бу истеъфолар ички ишлар, таълим ва соғлиқни сақлаш каби муҳим вазирликларни раҳбарсиз қолдирди ва бош вазир Дик Схоофнинг аллақачон заиф вақтинчалик ҳукуматида ноаниқликни янада кучайтирди.

Ўтган йилнинг ноябрида Халқаро жиноий суд (ICC) Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу ва собиқ мудофаа вазири Йоав Галлантга Ғазодаги уруш билан боғлиқ уруш жиноятлари ва инсониятга қарши жиноятлар учун ҳибсга олиш ордерини чиқарган эди. Исроил, шунингдек, анклавдаги уруши учун Халқаро суд палатасида геноцид ишида жавобгар сифатида ҳам кўрилмоқда.