Украина пора ботқоғида, Жўланий Оқ уйда — ҳафта дайжести

Ассалому алайкум, азизлар. Бугун 16 ноябр, якшанба. Дарров бир ҳафта ўтди ва яна сиз билан ҳафтанинг муҳим воқеаларини эслаймиз. Ортда қолаётган ҳафтада пўрахор амалдорлар Украинани чинакам ботқоққа ботиришди, Россия яна бир муваффақиятли операция ўтказиб, Покровск эгалланишини нақд қилди, қўмондон Абу Муҳаммад ал Жўланий Вашингтонга борди, лекин бир неча йил олдин окопдаги сафдошлари билан кўзлаган мақсади йўлида эмас, «чиновник» сифатида.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Жўланий АҚШда

Ҳафта бошида Сурия президенти Аҳмад аш Шаръа расмий ташриф билан АҚШга борди. 7 ноябргача Вашингтоннинг террорчилар рўйхатида турган Жўланий Оқ уйда бутун бошли Америка президенти Трамп билан кўришди. Ал Қоиданинг Суриядаги қўмондони бўлиб юрган вақтида ҳам Абу Муҳаммад ал Жўланий қуролдош дўстлари билан Америкага, Вашингтонга, Оқ уйга боришни орзу қилгани аниқ. Лекин бошқача мақсад билан. Нима демоқчи эканимни тушундингиз деб ўйлайман. Бироқ Жўланий Вашингтонга «ёшлигидаги орзусини амалга ошириш учун» эмас, Суриянинг халқаро тан олинган легитим президенти сифатида борди.

Оқ уйга қайсидир давлат раҳбари борса, одатда ўша мамлакатнинг мухолиф кайфиятдаги одамлари бино яқинида норози кайфиятдаги баннерлар кўтариб чиқишади. Лекин Жўланий охирги йилларда Вашингтонда энг илиқ кутиб олинган давлат раҳбари бўлди чамамда. Шахсан мен кимнидир Вашингтон кўчаларида бунақа илиқ кутиб олишларини кўрмаганман. Шундан ҳам сурияликлар Башар Асад ағдарилганидан қанчалик хурсанд бўлганини сезиш мумкин.

Трамп Жўланийни одатдагидек Оқ уйнинг машҳур шийпонида кутиб олмади. Сурия президенти Трампнинг кабинетига орқа эшикдан кирди. Ахир у бутун бошли қўмондон, хавфсизлик бўйича ўз талаблари бор, қайси давлатда бўлмасин ўзининг эҳтиётини қилишни билади.

Трамп Сурия президенти Аҳмад аш Шаръа унга ёққани, яхши чиқишиб кетишганини айтди. Бу учрашувда катта эҳтимол ҳеч қандай келишув бўлмаган. Яқингача Америка калласи учун мукофот таклиф қилган, хавфли террорчи деб эълон қилган одам бугун Оқ уйда худди ўша Американинг президенти билан учрашгани дунё сиёсати қанчалик иккиюзламачи эканини билиш учун кифоя бўлди.

Арзон нефт даври келдими?

Дунё нефт бозоридаги вазиятни кузатиб борадиган статистика ташкилотлари ҳисоботида айтилишича, ҳозир дунё океанларида камида миллиард баррел нефт харидорини кутиб тўпланиб қолди. Бу нефтнинг катта қисми Россияга тегишли, шунингдек, Венесуэла ва Эронга тегишли нефт ортилган танкерлар санкция сабаб мижоз топишга қийналгани учун уммонда лангар ташлашга мажбур бўлган. Давлатлар Америка иккиламчи санкцияларига тушишдан қўрқиб бу танкерларни ўз соҳилларига киритишга қўрқаётган бўлиши мумкин.

Океанда бунча кўп нефт тўпланиб қолганининг сабабларидан бири ОПEК давлатлари келишувга кўра қазиб олишни оширгани бўлиши мумкин. Шунингдек, Украина тинимсиз Россия нефтни қайта ишлаш заводларига зарба бераётгани учун руслар нефтни кўпроқ танкерларга чиқараётгани эҳтимоли ҳам йўқ эмас.

Олдинроқ Саудия Арабистони Ҳиндистон ва Хитой учун ўз нефтига чегирмалар эълон қилганди. Бу хабарлардан бир хулосага келиши мумкин: дунё катта эҳтимол яна арзон нефт даврига яқинлашмоқда. Балки бизда ҳам бензин нархи тушиб қолар, нима деб ўйлайсиз?

Туман операцияси

Ҳафта давомида Украинанинг Покровск шаҳрида вазият Киев учун янада оғирлашди. Руслар бу шаҳарни эгаллашига энди ҳеч ким шубҳа қилмаяпти. Ортда қолаётган ҳафта давомида шаҳарни қалин туман қоплагани русларга қўл келиб, оддий мотоцикл ва машиналарда жуда кўп аскарларини шаҳар ичкарисига олиб киришди. Дрон операторлари бундай ҳавода разведка ўтказолмаган. Шу боис руслар туман операциясини муваффақиятли амалга ошириб, украинларни қуршовга олиш имкониятларини ошириб олган.

Украинлар колоннанинг бир қисми йўқ қилинганини айтмоқда, лекин Покровск деярли бой берилганига қараганда руслар операцияни бажаришни уддалаган. Бу Россиянинг уруш давомида амалга оширган навбатдаги муваффақиятли операцияси сифатида қайд этилади.

Европа АҚШга қарши

Европа давлатлари яна бир масалада АҚШ билан қарши позиция танлади. Трампнинг буйруғи билан Америка ҳарбийлари Кариб ҳавзасида камида 19 марта «наркокартелларга қарши кураш» иддаоси билан қайиқлар, кемаларни ўққа тутди, камида 79 киши ўлдирилди.

Европа давлатлари АҚШнинг бу зарбалари халқаро ҳуқуққа зид экани ҳақида баёнот беришмоқда. Европаликлар АҚШнинг Венесуэла атрофида қўшин тўплашига қаршилиги ҳақида очиқ гапиргани йўқ, лекин юқоридаги баёнотларни шунга ишора деб тушуниш мумкин. Бироқ АҚШ давлат котиби Рубио Европа давлатлари Вашингтондан миннатдор бўлиши кераклиги, бу наркотикларни кейинчалик айнан Европага юбориш кўзланганини айтди.

Мали «Ал Қоида» назоратига ўтиши мумкин

Олдинги дайжестда Судандаги оғир вазиятга тўхталгандик. Бу ҳафта Африкадаги яна бир давлат — Малидаги ҳолатга назар ташлаймиз. Қисқартмаси JNIM бўлган «Жамоат нусрат ал ислом вал муслимин» гуруҳи ҳафта давомида ҳукумат кучларини жангариларга қарши курашда фаол қўллаб келган машҳур тиктокчи қиз Мариям Сиссени намойишкорона қатл этди.

Малида ўн йиллардан буён ҳукумат кучлари JNIM гуруҳига қарши урушиб келади. Бу давлатда ҳам бир неча йил олдин худди Судандаги каби ҳарбий тўнтариш бўлган, бу давлатда ҳам «қадрдонимиз» Евгений Пригожиннинг «Вагнер» гуруҳи жанг қилган ва бу давлатда ҳам минглаб тинч аҳоли вакиллари мантиқсиз уруш сабаб ўлиб кетяпти.

JNIM жуда кучли гуруҳ, улар амалда Мали пойтахти Бамакони қамал қилган. Бу эса шаҳар қулаши вақт масаласи эканидан далолат. Айтганча, JNIM ўзини «ИШИД» ва «Ал Қоида»нинг Малидаги филиали деб атайди. Агар жангарилар пойтахтни олса, Мали «Ал Қоида» назоратига ўтган биринчи давлатга айланиши мумкин. Сиз эса «Ал Қоида» бин Лодинга қўшилиб йўқ бўлиб кетган деб юрибсиз...

«Эркаклар ватанига қайтсин»

Ҳафтанинг энг муҳим баёнотларидан бири Германия канцлери Фридрих Мерцнинг чиқиши бўлди. Канцлер Украина президенти Зеленский билан телефон суҳбати чоғида украин эркаклари Германияга ёппасига кўчиб келаётганидан норозилик билдирганини айтди. «Уруш бўлаётган давлат эркаклари ўз ватанида хизмат ўташи керак», деди Мерц.

Ҳозирча Киев бу гапга жавоб бермади. Нима ҳам дейишсин? Шахсан мен украин эркаклар бутун Европа бўйлаб турист каби ялло қилиб юрганидан доим ҳайрон қолганман. Ўз вақтида Пентагон раҳбари генерал Ллойд Остин ҳам шундай гап айтганди. Канцлер Мерц ҳақ, урушаётган давлат эркаклари Европама-Европа юриши эмас, ватани мудофааси учун ёрдам бериши керак.

Украинада коррупция можароси

Энди ҳафтанинг энг муҳим воқеасига етиб келдик. Украина пора ботқоғига ботиб бормоқда. Россия мухолифати етакчиси Алексей Навалний олти йил аввал Украинага ажойиб таъриф берганди: «Россиядан ҳам коррупциялашганроқ давлат».

Украина Европада узоқ йиллардан буён порахўрлик ботқоғидаги давлат сифатида танилган. Шу боис европаликлар уруш бошида Киевга ёрдам беришга иккиланишди. Мана, улар бежизга қўрқишмаган экан, Украинадаги энергетика соҳасида ақл бовар қилмас пуллар ўзлаштириб келингани аниқ бўлди. Бу коррупцион тизим тепасида турганлар орасида президент Зеленскийнинг сафдоши, бу можаро бошланишидан аввал Исроилга қочишга улгурган Тимур Миндич ҳам бор.

Нормал давлатларда бунақа можародан кейин президент истеъфога чиқади. Украина ўзининг демократик давлат эканини даъво қилади, лекин Зеленский ҳамон президент сифатида қолгани бундай эмаслигини кўрсатмоқда. Тўғри, уруш кетмоқда, бундай вақтда президент алмашиши хавфлидир, лекин уруш кетаётган пайтда европалик иттифоқчилар ўз фуқаросининг ризқидан қийиб Киевга юбораётган пуллар президент Зеленскийнинг дўстлари томонидан кайф-у сафо йўлида ўзлаштирилиши, етмаганига суриштирув бошланишидан аввал Исроилга қочиб кетишининг номини нима дейишади? Коррупция шунчалик жирканч иллатки, бир кун келиб бутун бошли мамлакат мустақиллигини хавф остида қолдиради. Буни Украина мисолида кўряпмиз.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади
Тасвирчи ва монтаж устаси — Фахриддин Ҳотамов