Европа етакчилари Трампнинг Украина бўйича режасига ишонмаяпти — Der Spiegel

Der Spiegel немис ҳафталик нашри маълумотларига кўра, Германия канцлери Фридрих Мерц ва Франция президенти Эммануэл Макрон Украина президенти Володимир Зеленскийни АҚШ томонидан Европа ва Украинани «сотиш» хавфи ҳақида огоҳлантирган. Украина бўйича Трамп топшириғига биноан музокаралар олиб бораётган Оқ уй вакилларига нисбатан улар яширин телефон мулоқоти пайтида, яна бир қатор европалик сиёсатчилар иштирокида, чуқур ишончсизлик билдирган, деб ёзади нашр 4 декабр, пайшанба куни, ўз ихтиёрида бўлган суҳбат стенограммасига таяниб.

Нашр таъкидлашича, хусусан Макрон хавф Киевга хавфсизлик кафолатлари бўйича аниқлик йўқлиги, ҳудудий масалада босим ўтказилиши мумкинлигидан иборат эканига ишора қилган. Франция президентининг айтишича, Зеленский «катта хавф» остида қолмоқда, бу сўзлар 1 декабр куни бўлиб ўтган суҳбат давомида айтилгани қайд этилган.

Ўз навбатида, Мерц Зеленскийни «яқин кунларда жуда эҳтиёткор бўлиш»га чақирган. Der Spiegel унинг «улар сиз билан ҳам, биз билан ҳам ўйин ўйнаяпти» деган сўзларини келтиради ва бу ерда сиёсатчи АҚШнинг Украина бўйича махсус вакили Стивен Уиткофф ҳамда АҚШ президенти Доналд Трампнинг куёви Жаред Кушнерни назарда тутган, деган хулосага келади. Уиткофф ва Кушнер 2 декабр куни Москвада Россия президенти Владимир Путин билан учрашувда иштирок этган эди.

Финландия президенти Александр Стубб ҳам америкалик музокарачилардан келаётган хавф ҳақида огоҳлантирган. «Биз Украинани ва Володимирни (Зеленскийни — таҳр.) бу йигитлар билан ёлғиз қолдирмаслигимиз керак», — дея унинг сўзларини келтирди немис нашри. НАТО бош котиби Марк Рютте бу позицияни қўллаб-қувватлаб, Зеленскийни ҳимоя қилишга чақирган.

Der Spiegel’нинг ёзишича, суҳбатда Италия бош вазири Жоржа Мелони, Полша, Дания ва Норвегия бош вазирлари — Доналд Туск, Метте Фредериксен ва Йонас Гар Стёре, шунингдек Европа Комиссияси раиси Урсула фон дер Ляйен ва Европа Кенгаши раиси Антониу Кошта ҳам иштирок этган.

Нашр қайд этишича, оммавий баёнотларида европаликлар Трампнинг навбатдаги тинчлик ташаббусини ижобий баҳолагандек кўринади, аммо суҳбат стенограммасидаги кескин баёнотлар Мерц, Макрон ва бошқа европаликларнинг Трампга яқин икки шахсга — унинг номидан Украинадаги урушни тинч йўл билан ҳал этиш шартлари бўйича музокаралар олиб бораётган Уиткофф ва Кушнерга чуқур ишончсизлигини кўрсатади.

Украинадаги урушни тўхтатиш бўйича Америка режаси ҳақида 2024 йил ноябрида маълум бўлган эди. 28 банддан иборат ушбу режа Украина Луханск ва Донецк вилоятларини де-факто Россия ҳудуди сифатида тан олишини, шу жумладан АҚШ томонидан ҳам шундай қилинишини кўзда тутган. Херсон ва Запорижжя вилоятлари эса фронтнинг амалдаги чизиғи бўйича бўлиниши керак эди.

Бундан ташқари, Трамп режасига кўра, Украина Қуролли кучлари назорати остида қолган Донецк вилоятининг бир қисмидаги қўшинларини ҳам олиб чиқиш лозим бўлган. Кейинчалик АҚШ ва Украина делегациялари ўртасидаги музокаралардан сўнг режа Киев ва ЕИ манфаатларини ҳисобга олган ҳолда ўзгартирилган.

Ноябр ойи охирида Уиткофф ва Кушнер Флоридада Украина музокара гуруҳи раҳбари Рустем Умеров билан учрашув ўтказган, 2 декабр куни эса Москвада Путин билан музокарада қатнашган. Кремл маълум қилишича, бир неча соат давом этган муҳокамалар якунларига кўра муросага эришилмаган. Трамп эса музокарачиларнинг Москвадаги учрашувини «жуда омадли» деб атаган.

Оқ уй раҳбари Уиткофф ва Кушнерда Путин «битим тузишни», «урушга чек қўйишни» ва «нормал ҳаётга қайтишни» истаяпти, деган «қатъий тасаввур» ҳосил бўлгани ҳақида маълум қилган.