Сеул ва Вашингтонга жавоб: Кимнинг «орзу рўйхати»даги яна бир қурол деярли тайёр

Шимолий Корея етакчиси Ким Чен Ин сув сиғими 8,7 минг тонна бўлган, ядровий двигателга эга сувости кемасининг қурилишини текшириш учун кемасозлик заводига ташриф буюрди.

КХДРнинг ягона расмий ахборот узатувчиси – Корея Марказий Ахборот агентлиги хабарига кўра, Ким бу лойиҳани Шимолий Корея флотини модернизация қилиш ва ядровий қуроллантириш йўлидаги муҳим қадам деб атаган. Шимолий Корея мазкур сувости кемасини ядровий қуроллар билан жиҳозлашни режалаштирмоқда. Ким бу кемани «стратегик ядровий ҳужум сувости кемаси» деб атаган.

Ташриф чоғида Ким – АҚШ ва Жанубий Кореянинг ядровий двигателга эга сувости кемасини қуриш ҳаракатларини қоралаган. У бу ташаббусни хавфсизлик ва денгиз суверенитетини жиддий бузадиган «тажовузкор ҳаракат» деб атади, деб ёзмоқда Associated Press нашри.

Бундан ташқари жанубликларнинг режаси – Шимолий Корея флотини ядровий қуроллантириш заруратини янада кучайтиришини таъкидланган. Кимга кўра, унинг ядровий сувости кемаси қурилиши мамлакат ядровий тийиб туриш салоҳиятини мустаҳкамлайди.

Шунингдек, Ким бир нечта ҳужумчи эсминецлар ва ядровий сувости кемалари қурилаётганини ҳам айтган. КХДР ушбу кемаларни қуроллар билан жиҳозлаш учун қурилишни тезлаштирган.

«Кема – деярли тайёр»

Давлат агентлиги Ким Чен Ин заводга қачон ташриф буюрганини аниқ кўрсатмаган. Хабарларда унинг юқори мартабали амалдорлар ва қизи ҳамроҳлигида катта кема олдидаги суратлари эълон қилинган. Коррозияга қарши бўёққа ўхшаш ранг билан қопланган сувости кемаси – жорий йил март ойидан бери Шимолий Корея ОАВлари эълон қилган илк тўлиқ суратдир. Олдинроқ асосан кеманинг қуйи қисмлари намойиш этилган.

Кема қачон тўлиқ тайёр бўлиши ҳозирча номаълум. «Аммо сувости кемалар одатда ичкаридан ташқарига қараб қурилишини ҳисобга олсак, корпус деярли битгани кўрсатилган. Бу, эҳтимол асосий компонентлар, жумладан двигател ва реактор аллақачон ўрнатилганини англатади», дейди Сеулдаги сувости кемалари бўйича мутахассиси Мун Кун.

«Энди бутун кемани кўрсатишлари аксарият жиҳозлар ўрнатилиб бўлинганини ва у сувга туширишга деярли тайёр эканини англатади», — дейди Жанубий Корея денгиз флотининг собиқ кемачиси. Муннинг фикрича, Шимолий Корея бир неча ой ичида денгизда кема синовларини бошлаши мумкин.

«Орзу рўйхати»даги қурол ва Россиянинг ёрдами

AP’нинг ёзишича, ядровий двигателга эга сувости кемаси Ким 2021 йилда эълон қилган мураккаб қуроллар «орзу рўйхати»даги бандлардан бири бўлган. У буни АҚШ бошчилигидаги ҳарбий таҳдидларнинг кучайишига жавоб сифатида изоҳлаган. «Орзу»даги бошқа қуроллар қаторига: қаттиқ ёқилғида ишлайдиган қитъалараро баллистик ракеталар, гипертовушли қуроллар, разведка сунъий йўлдошлари ва кўп каллакли ракеталар киради.

Шимолий Корея бу тизимларнинг айримларини ишлаб чиқиш учун қатор синовлар ўтказди. У яқинда янги ҳарбий эсминецни намойиш қилди. Ким уни мамлакат ядровий кучларининг «амалий масофаси» ва «олдиндан зарба бериш имкониятини кенгайтириш»да муҳим қадам, деб атади.

Агар Шимолий Корея узоқ муддат яширин ҳаракатлана оладиган ва сув остидан ракета учира оладиган сувости кемасига эга бўлса, бу қўшнилар учун жиддий хавотир уйғотади. Чунки бундай қуроллар ҳаракатини ва йўналишини олдиндан аниқлаш қийин бўлади, деб ёзмоқда Reuters.

Шу билан бирга, кўплаб санкциялар остидаги ва моддий имкониятлари чекланган шимолликлар бундай кемани қуриш учун ресурс ва технологияларни қаердан олиши борасида саволлар мавжуд.

Баъзи экспертлар Шимолий Кореянинг Россия билан яқинлашуви муҳим технологиялар олишига ёрдам берган бўлиши мумкинлигини айтмоқда. Жумладан Украинадаги урушда Владимир Путинни қўллаб минглаб аскар ва ҳарбий техника юборгани эвазига КХДРга руслар ёрдам берган бўлиши мумкин.

Баъзи таҳлилчилар эса Шимолий Корея Россиянинг жанговар сафдан чиқарилган сувости кемасидан реактор олган бўлишини тахмин қилади. Жанублик эксперт Муннинг фикрича, КХДР Россиядан маълум технологик ёрдам олиб, ўз реакторини лойиҳалаган бўлиши эҳтимоли юқори.

Ер-ҳаво ракеталарининг синови

Бундан ташқари, Ким Чен Ин ўзининг эҳтимолий вориси бўлган қизи Жу Аэ билан узоқ масофали ер-ҳаво ракеталарининг синов учирилишини ҳам назорат қилди.

Чоршанба куни шарқий соҳил яқинида ўтказилган синовда янги турдаги баланд парвоз қилувчи ракета баҳоланган. Расмий хабарга кўра, у 200 километр масофадаги ҳаводаги нишонларни йўқ қилган.

Reutersʼнинг ёзишича, Жанубий Корея Қуролли кучлари Бирлашган штаби ракета синови бўлиб ўтганини тасдиқлади. Шунингдек, Жанубий Корея ҳарбийлари учиришга тайёргарликдан хабардор бўлган ва бунга тайёр турган.

Ўқ-дори ишлаб чиқариш корхонасига ташриф

Бугун, 26 декабрь куни эса Шимолий Корея етакчиси йирик ўқ-дори ишлаб чиқариш корхоналарига ташриф буюргани эълон қилинди.

«Мамлакатнинг ракета ва снаряд ишлаб чиқариш соҳаси урушни тийиб туриш салоҳиятини мустаҳкамлашда ниҳоятда муҳим аҳамиятга эга», дея Кимдан иқтибос келтирмоқда Корея Марказий Ахборот агентлиги.

Шунингдек, Ким йирик ўқ-дори корхоналарини модернизация қилиш бўйича лойиҳавий ҳужжатларни ратификация қилган. Бу ҳужжатлар асосида Шимолий Кореянинг келгуси беш йилга мўлжалланган ривожланиш режаси белгиланади.

Жанубий Корея ҳам ўз ядровий сувости кемасини қурмоқчи

Жорий йил ноябрь ойидаги саммитда Жанубий Корея президенти Ли Жае Мюнг президент Доналд Трамп билан алоҳида учрашув ўтказди. Ўшанда Ли Трампдан АҚШнинг ядровий двигателга эга сувости кемаларини олиш ҳаракатларини қўллашини сўраган. У, шунингдек АҚШ зиммасидаги юкни камайтириш учун мудофаа харажатларини оширишга содиқлигини билдирган.

Кейинроқ Трамп АҚШ Жанубий Кореяга шундай кемани қуришга имкон берадиган ёпиқ технологиялар билан бўлишишга очиқ эканини айтди. Бироқ кеманинг қаерда ва қачон қурилиши, шунингдек Сеул зарур ядровий ёқилғи ва реактор технологиясини қандай олиши ҳозирча номаълум.

Сўнгги йилларда Корея яриморолида кескинлик кучайди: Ким ядровий дастурини жадаллаштирди, Россиянинг Украинадаги урушидан кейин Москва билан алоқаларни чуқурлаштирди. Унинг ҳукумати Вашингтон ва Сеулнинг ядровий ва ракета дастурларини тўхтатишга қаратилган музокара чақириқларини рад қилмоқда. Бу музокаралар – 2019 йилда Трампнинг биринчи президентлик даврида натижасиз якунланган саммитдан сўнг барбод бўлганди.