Suriyadagi zarinli bombalarni sovetlar ishlab chiqargan bo‘lishi mumkin

Idlib viloyatida aynan kimyoviy hujum uyushtirish uchun mo‘ljallangan, sovetlar tomonidan ishlab chiqarilgan aviabombalar ishlatilgan bo‘lishi mumkin. Bu haqda Human Rights Watch (HRW) tashkiloti hisobotida keltirilgan.

HRW Suriyada kimyoviy quroldan foydalanganlik haqida yangi ma'lumotlarni nashr etdi. Xususan, ma'ruza mualliflari 92 kishining zarin gazidan zaharlanib o‘lishiga sababni oddiy aviabombaning zaharli moddalar saqlangan omborga kelib tushgani oqibatida yuz bergani xususidagi Moskva va Damashqning bayonotini rad etish payidan bo‘lishmoqda.

Materialda aytilishicha, Xon-Shayxundagi fotosuratlar va videomateriallar u yerda aynan zarin gazini eltish uchun yaratilgan sovet aviabombalari ishlatilganidan dalolat berib turibdi. Gap XAB-250 yoki XAB-500 bombalari haqida bormoqda. Huquqni himoya qiluvchi tashkilotning Idlib viloyatda suratga tushirgan bomba parchalarida yashil rangli yozuvlarni ko‘rish mumkin, bunday bo‘yoq aynan shu tipdagi bombalarda ishlatilgan.

Mahalliy aholi tomonidan bomba tushishi natijasida paydo bo‘lgan o‘yiqlarda topilgan qoldiqlar ham XAB-250 bombasiga o‘xshab turibdi.

HRW 2016 yilning dekabridan boshlab Suriya armiyasi kamida to‘rt marta zaharlovchi moddalar solingan aviabombalar ishlatgan, shuningdek, vertolyotdan zaharli gaz sochganini ta'kidlab keladi. 

«Soldaty Rossii» jurnalining tahliliy bo‘limi rahbari, iste'fodagi polkovnik Anatoliy Matviychukning RBK nashriga bildirishicha, XAB-250 va XAB-500 bombalari chindan ham sobiq ittifoq va Varshava shartnomasiga a'zo boshqa davlatlar tasarrufida bo‘lgan, biroq sovet ittifoqi o‘sha paytlardayoq ularning barchasini yo‘q qilgan. Lekin bu bombalarning korpusi saqlanib qolgan bo‘lishi ham mumkin.

«Bunday korpuslarni har qanday razvedka qo‘lga kiritgan bo‘lishi mumkin, undagi yozuvlar esa u sovet bombasi bo‘lganini tasdiqlab beradi. Bu korpusni ular bolgarlar yo polyaklardan, yoki qardoshlarimiz ukrainlardan olgan bo‘lishi ham mumkin», — deydi Matviychuk.

Harbiyning so‘zlariga ko‘ra, Suriyada kimyoviy aviatsiya bombalaridan foydalanganlik hech aqlga sig‘maydigan narsa, chunki bunday bombalar ishlatilgach, katta vayronagarchiliklar keltirib chiqaradi. «Ishlatilgan bomba oddiy yoqilg‘i bakidan boshqa narsa emas. U aslo vayron qiluvchi qurol emas. U inersiya tufayli 20-30 smli chuqur hosil qilishi mumkin. Bizga esa minomyot otishmasidan keyin qolgan chuqurlar namoyish etildi», — deya tushuntirgan u.

Siyosiy va harbiy tahlil Instituti direkori o‘rinbosari Aleksandr Xramchixinning RBKga bildirishicha, agar Suriyada haqiqatdan ham aviatsiya bombalaridan foydalanilganida «jabrlarganlar soni bir necha karra ko‘p bo‘lishi tayin edi». «Bu holatda hech qanday shubhaga o‘rin qolmas, uning rost va yolg‘onligini muhokama qilishga ham hojat bo‘lmas edi», — deya ta'kidlagan u.

Idlib viloyatiga kimyoviy zarba AQShning Xoms viloyatidagi harbiy aerodromga raketa zarbasi berishiga sabab bo‘lgan edi. Obekt tomon 59 ta «Tomohavk» qanotli raketalari uchirilgan, Rossiya mudofaa vazirligining ma'lumotlariga ko‘ra, ularning 23tasi nishonga yetib borgan. Pentagon esa, o‘z navbatida, faqatgina bitta raketa nishondan adashganini ta'kidlagan edi. 

Rossiya Damashqning Idlibdagi kimyoviy hujumda ayblanishida bir birini inkor etuvchi dalillarni mudom ta'kidlab keladi. Rossiya TIVning 27 apreldagi bayonotida bu masalada mutlaq haqiqatni yuzaga chiqarish uchun voqea joyiga Kimyoviy qurollarni taqiqlash bo‘yicha tashkilot missiyasini jo‘natish lozimligi ko‘rsatib o‘tilgan.