Kattaqo‘rg‘ondagi Abduhakimboy masjidi: vayron bo‘layozgan madaniy meros obektiga qachon e'tibor beriladi?

Kattaqo‘rg‘on shahrida joylashgan Abduhakimboy madrasasi va majmua tarkibidagi vayronaga aylangan masjid haqida Kun.uz tahririyatiga murojaat kelib tushdi. 

Kattaqo‘rg‘onlik keksa pedagog, mehnat faxriysi Baxshillo Nasriddinovning bildirishicha, ushbu majmua qadimiy buyuk ipak yo‘lining Kattaqo‘rg‘on shahridan o‘tuvchi, ayni damda Samarqand — Buxoro yo‘lining yoqasida 1905 yilda foydalanishga topshirilgan. Abduhakimboy Kattaqo‘rg‘onning eng boy kishilaridan bo‘lgan. U o‘z mablag‘i evaziga shu dargohni qurib, xalqi foydalanishi uchun topshirgan va o‘zi mehnati samarasini ko‘rmasdan 1906 yili vafot etgan.

Qator yillar mazkur maskanda ta'lim berilgan. Sovet hokimiyati yillarida islom diniga qarshi kurash avj olgach, madrasa va masjidda ta'lim berish yig‘ishtirilgan. Madrasa umumiy ovqatlanish korxonasiga aylantirilgan. Masjid esa avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish ustaxonasi sifatida faoliyat ko‘rsata boshlagan.

Biroq pishiq g‘ishtdan, milliy me'morchiligimiz uslubida qurilgan ushbu ulug‘vor masjidning bunday abgor ahvolga kelib qolgani, mutasaddilarning bunga e'tiborsizligi kattaqo‘rg‘onliklarni tashvishga solmoqda.

Ayni paytda masjid butkul vayronaga aylangan. Uning ostidan daraxtlar o‘sib chiqib, devorlarini ko‘tarib tashlab, yorilishiga sabab bo‘lgan. Shaharlik keksa faollardan biri — O‘ktam Hamroyevning aytishicha, kattaqo‘rg‘onliklar hashar yo‘li bilan masjid hududidan 13 yuk mashinasida chiqindi va axlatlarni tashishgan.

Masjidning qadimiy usulda pishirilgan g‘ishtlari ayrim fuqarolar tomonidan talon-toroj ham qilinmoqda.
 

Madrasa hujralari esa mahalliy tadbirkorlarga bo‘lib berilgan. Mustaqillik yillaridan so‘ng — yaqin-yaqingacha ham bu yerda kattaqo‘rg‘onliklar o‘z farzandlari bilan sayr qiladigan, Sharof Rashidov tomonidan asos solingan mo‘'jaz bog‘ bor edi. Biroq yashnagan bog‘ bo‘lgan madrasa hovlisi esa hozirga kelib temir-tersak va qurilish bozoriga aylantirilgan.

Bizga ma'lumot berishlaricha, masjid va madrasa Samarqand viloyatining madaniy meros obektlari ro‘yxatiga kiritilgan. Biroq yurtimizda sanoqsiz bo‘lgan mana shunday tarixiy obidalarni e'zozlash va uning har bir g‘ishtini ardoqlash vatanning har bir fuqarosi burchi emasmi?

Shahar va viloyat mutasaddilari boshqacharoq fikrda ekanligi ma'lum bo‘lmoqda. Nahotki boy ma'naviy merosimiz namunasi bo‘lgan bir osori-atiqa shu taxlit yo‘q bo‘lib ketaveradi?

Shuhrat Shokirjonov,
Kun.uz muxbiri.