Gurlan tumanida 11 jon 2 xonali uyda yashamoqda - ularga uy-joy beriladimi?

KUN.UZ tahririyatiga Xorazm viloyati, Gurlan tumanida istiqomat qiluvchi Matyaqubovlar oilasidan murojaat tushdi. Unda 11 jon 2 xonali uyda qiynalib yashayotgani, uy-joy olish bo‘yicha qilingan barcha harakatlar zoye ketgani yozilgan edi.

Vaziyatni o‘rganish uchun Gurlan tumani markaziga bordik. Oilaning yashash sharoiti, ahvoli bilan tanishdik.

78 yoshli Masharip aka Matyaqubov farzandlari va nabiralari bilan Gurlan shaharchasi, Pahlavon Mahmud ko‘chasi 116-uy, 1-xonadonda istiqomat qilyapti.

Ayni paytda 2 xonali xonadonda uchta oila, jami 11 jon yashayotganini guvohi bo‘ldik. Masharip aka va uning xotini Shukurjon opadan tashqari, uyda ularning ikki o‘g‘li va ikki kelini, shuningdek, kichik o‘g‘li va qizi bilan nabiralari istiqomat qilishmoqda.

Masharip akaning so‘zlariga ko‘ra, oila 2 yildan beri Gurlan tumani hokimiyatiga uy-joy masalasida murojaat qilmoqda, biroq hech qanday natija bo‘lmayapti.

«30 yil davomida kommunal xo‘jaligi idorasida ishlab, nafaqaga chiqdim. Mana hozir farzandlarim, kelinlarim, nabiralarim bilan tor uyda yashayapmiz. 2018 yil yanvar oyida mahalla qo‘mitasida yig‘ilish o‘tkazib, uy-joy ajratilsin degan tavsiyanoma berildi. Ularning orasida biz ham bor edik. Ammo keyinchalik, bu ish to‘xtab qoldi. Sababi, uy-joy qandaydir ball tizimi orqali ajratilar ekan.

Xorazm viloyati hokimining Chinobod posyolkasida o‘tkazilgan qabulida qatnashib, undan shaxsan iltimos qilgan edim. U uch kun ichida komissiya bilan o‘rganib, muammo hal qilinishi haqida topshiriq berdi, ammo mana hozirgacha ahvol o‘zgarmadi.

O‘g‘il nabiralarim bilan bir xonada yotamiz. Bundan tashqari, ikki kelinim ham bor. Kampirim esa kasal, o‘rnidan turolmaydi. Mana koridorda yotibdi. Ikki xonali xonadondagi ahvol mana shunday», - dedi Masharip aka.

Masharip akaning 70 yoshli turmush o‘rtog‘i Shukurjon opa xastaligi bois, o‘rnidan turolmaydi va uyning koridorida yotishga majbur.

«O‘rnimdan turolmayman, ko‘chaga chiqolmayman. Mana shu koridordagi joyimda yotaman, shu yerda o‘tiraman, shu yerda uxlayman. Bu ahvolimdan kelinlarim, nabiralarim oldida juda nomus qilaman. Kelinlarim yaxshi, hammasi menga qarab, xizmat qilib turibdi. Ammo mana shu joyimga mixlanib qolganman. 

Mana, 25 yoshli nabiramni uylantirolmay turibmiz. Uning tengqurlari bola-chaqali bo‘lib ketishdi. Ko‘zimning ochiqligida shuning baxtini ko‘rishni, kelinning xizmatini olishni istayman. Biroq kelinni qayerga tushiraman? Yashash sharoitimiz bunday bo‘lsa, bu yerda hatto bir mehmon kutish amrimahol bo‘lib qolgan», - dedi Shukurjon opa ko‘ziga yosh olib.

2018 yil yanvar oyida mahalla qo‘mitasi Matyaqubovlar oilasi sharoitini o‘rganib chiqib, uni arzon uy-joy olish dasturiga kiritish haqida Gurlan tumani hokimiyatiga tavsiyanoma beradi. Biroq keyinchalik vaziyat tubdan o‘zgardi va uy-joy mahalla qo‘mitasi tavsiyasiga ko‘ra emas, balki yangi nizom bo‘yicha ajratiladigan bo‘ldi.

2018 yil 9 fevralda «Ariza beruvchi - uy quruvchining 2017-2021 yillarda qishloq joylarida yangilangan namunaviy loyihalar bo‘yicha arzon uy-joylar qurish dasturida ishtirok etish tartibi to‘g‘risida» nizom qabul qilindi.

Nizomga ko‘ra, uy-joy olishga ariza beruvchining ahvoli ijtimoiy mezonlar asosida baholanadi. Ariza beruvchi har bir mezon bo‘yicha ball to‘playdi. Yakunda barcha ariza beruvchilar ichida eng yuqori ball to‘plaganlar tanlab olinadi va ularga uy-joy ajratiladi. Ijtimoiy mezon asosida ko‘pi bilan 60 ball to‘plash mumkin.

Matyaqubovlar oilasi nomidan arzon uy-joy olish uchun Masharip akaning o‘g‘li Sheripboy ariza bergan. Yakunda uning arizasi ijtimoiy mezonlar asosida 16 ball to‘plagan xolos. Arizalarni o‘rganib chiquvchi komissiya xulosasiga asosan, kamida 44 ball to‘plagan arizago‘ylarga uy-joy bilan ta'minlanishi to‘g‘risida qaror chiqqan.

Sheripboy Matyaqubovning arizasi ijtimoiy mezonlarning 2 va 6-bandlari bo‘yicha ball to‘plagan, ya'ni bir kishiga to‘g‘ri keladigan turar joyning umumiy maydoni 16 kv.m.dan kam bo‘lgani uchun 10 ball, egasining ruxsati bilan tekin turar joyda yashayotgani uchun 6 ballga ega bo‘lgan.

1-band bo‘yicha Sheripboy Matyaqubov oilasi daromadi aniqlanmagani uchun 0 ball, 3-band bo‘yicha oilada kasal va nogironlar yo‘qligi bois 0 ball, 4-band bo‘yicha gender mezoniga to‘g‘ri kelmagani uchun 0 ball, 5-band bo‘yicha ariza beruvchi ishsiz ekani tufayli 0 ball olgan.

Biroq hisob-kitobimizga ko‘ra, Sheripboy Matyaqubov oilasining arizasi kamida 46 ball to‘plashi mumkin edi. Buning uchun Sheripboy akaning o‘zi emas, balki turmush o‘rtog‘i Zulfiya Matyaqubova ariza topshirishi kifoya edi. Shu holatda oilaning arizasi 46-56 oralig‘ida ball to‘plab, uy-joy olish imkoniyatiga ega bo‘lar edi.

Agar Zulfiya Matyaqubova ariza topshirganida, yakka tartibdagi tadbirkor sifatida 1-band bo‘yicha daromadi haqida ma'lumotnoma taqdim qilib, 10 ball to‘plashi, 2-band bo‘yicha turar joyning umumiy maydoni 16 kv.m.dan kam bo‘lgani uchun 10 ball, 3-band bo‘yicha qaynonasi Shukurjon Matyaqubovaning xastaligi uchun 10 ball, 4-band bo‘yicha arizago‘yning ayol kishi ekani uchun 10 ball, 5-band bo‘yicha arizago‘yning tadbirkor ekani uchun 10 ball, 6-band bo‘yicha egasining ruxsati bilan tekin turar joyda yashayotgani uchun 6 ballga ega bo‘lar edi.

Afsuski, mana shunday imkoniyat mavjudligi haqida oilaga, arizago‘y Sheripboy Matyaqubovga hech qanday tushuntirish berilmagan. Boshqacha aytganda, uning yashash sharoiti og‘irligiga, haqiqatan ham yangi uy-joyga muhtoj bo‘lib turganiga befarqlik qilingan.

Matyaqubovlar oilasi 2 yildan beri uy-joy olish maqsadida harakat qilmoqda. Ularning yashash sharoiti og‘ir ekani haqida mahalla qo‘mitasi Gurlan tumani hokimiyatini xabardor qilgan. Turli mutasaddi tashkilotlar kelib, oilaning yashash sharoitini, ahvolini o‘rgangan, fotosuratga olgan. Ammo ish bir qadam bo‘lsa-da oldinga siljimagan, muammo hanuz hal etilmagan.

Sheripboy Matyaqubovning arizasi ijtimoiy mezonlar asosida juda past ball oldi. Ammo unga tushuntirish, yordam berish, muammosini hal qilish uchun imkoniyat bor edi. Shunchaki, oilaning ahvoli, sharoiti ozgina e'tibor bilan o‘rganilsa kifoya edi.

Ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalar nafaqat moddiy yordamga, balki ma'naviy, xususan huquqiy yordamga ham muhtoj bo‘lishi mumkinligini e'tiborga olish lozim. Davlat tomonidan qabul qilingan turli nizomlar, me'yoriy hujjatlarni, undagi talablarni hamma ham tushunib, tagiga yetolmasligi tabiiy hol. Matyaqubovlar oilasi bilan xuddi shunday holat yuz bergan. Bu borada ularga yordam qo‘lini cho‘zadigan, muammosini hal qiladigan odam topilmagan. Vaholanki, ularda yangi uy-joyli bo‘lish imkoniyati juda yaxshi edi.

Nurmuhammad Said