Sirdaryoda chorvador fermerning yaylovdagi bo‘g‘oz qo‘ylari yoppasiga so‘yib tashlandi

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 53-moddasida xususiy mulk boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va davlat himoyasidadir, deb yozilgan. Mulkdor faqat qonunda nazarda tutilgan hollarda va tartibdagina mulkidan mahrum etilishi mumkin.

Ammo ayrim mas'ullar yo konstitutsiyani o‘qishmagan, yo o‘qigan bo‘lishsa ham asosiy qonunimizga bepisand.

Youtube'da ko‘rish

Gap shundaki, Navoiy viloyati, Navbahor tumanidagi chorvachilikka ixtisoslashgan «Zim boshi» fermer xo‘jaligi 800 boshdan ziyod qo‘y-qo‘zi va echkilarini Navoiy, Buxoro dashtlarida bahor yomon kelgani tufayli Jizzax va Sirdaryo viloyati yaylovlarida shartnoma asosida boqib kelmoqda.

Xo‘jalik 2018 yil 12 oktabr kuni Sardoba tumanidagi «Abduaziz chorvasi» fermer xo‘jaligi bilan bu borada shartnoma imzolab, qo‘y-echkilarni yaylovga chiqaradi.

Biroq, murojaatchi «Zimboshi» fermer xo‘jaligi raisi Dilshod Uzoqovning hikoya qilishicha, 17 oktabr kuni Sirdaryo viloyati Sardoba tuman ichki ishlar bo‘limi xodimlari yaylovda o‘tlab yurgan bo‘g‘oz qo‘y va echkilardan 28 boshini shu joyning o‘zida bo‘g‘izlab, yana 7 bosh qo‘chqorni haydab ketishadi. Fermer jami 35 bosh jonliq — 25ta homilador qo‘y, 7 bosh qo‘chqor va 3 bosh echkisidan ayrilib o‘tiribdi. Qo‘ylarning go‘shti ajratilib, noma'lum tomonga olib ketilgan. Terisi va ichak-chavoqlari, ichidagi homilasi esa dalada qoldirilgan.

Yaylov egasi — Sardoba tuman «Abduaziz chorvasi» fermer xo‘jaligi raisi Akrom Xo‘janovning bildirishicha, chorva o‘zaro tuzilgan shartnomaga ko‘ra yaylovda boqilayotgan bo‘lgan. Biroq qo‘ylar 5 gektar beda maydoniga chiqarilgan va o‘sha yerda so‘yilgan. Beda shu yil ekilgan, lekin u yaxshi rivojlanmagan, bedazorni yantoq bosib ketgan. Fermer bedazorni buzishni mo‘ljallab turibdi.

A.Xo‘janov «Zim boshi» fermer xo‘jaligiga hech qanday da'vosi yo‘qligini, ekinlari payhon bo‘lmagani va zarar ko‘rmaganini bildirdi.

Modomiki, yer egasining chorvadorga da'vosi yo‘q ekan, u o‘zini zarar ko‘rmagan deb hisoblar ekan, qo‘ylarni bo‘g‘izlash uchun ichki ishlar xodimlarining nima haqqi va asosi bor edi? Xo‘p, «daladagi ekin payhon qilindi», deb hisoblaganimizda ham, qaysi normativ hujjat ularga bunday yo‘l tutishga izn beradi?

O‘zbekiston Respublikasi Ma'muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning «Ekinzorlarni payhon qilish, qishloq xo‘jalik ekinlarining dalada to‘plab qo‘yilgan hosiliga zarar yetkazish yoki uni yo‘q qilib yuborish, ko‘chatlarga shikast yetkazish» deb nomlangan 104-moddasiga ko‘z yugurtiramiz:

Chorva mollari yoki parrandalarning xo‘jalik ekinzorlarini payhon qilishi, qishloq xo‘jalik ekinlarining dalada to‘plab qo‘yilgan hosiliga zarar yetkazishi yoki uni yo‘q qilib yuborishi, ko‘chatlarga shikast yetkazishi — fuqarolarga eng kam ish haqining bir baravaridan uch baravarigacha, mansabdor shaxslarga esa — uch baravaridan besh baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.

Qonun talabiga ko‘ra, bunday huquqbuzarliklarga nisbatan jazo qo‘llash uchun ma'muriy sudyalarning belgilangan tartibda chiqargan qarori (MJtKning 245-moddasi) talab etiladi.

Eng qizig‘i, amaldagi qonun hujjatlarida payhon uchun chorva mollari musodara qilinishi yoki go‘shti kam ta'minlangan oilalar, hasharchilar va boshqa muassasalarga tekin berilishi haqida qoida belgilanmagan.

Albatta, shaxsan prezident tomonidan o‘tkazilayotgan islohotlar samarasi o‘laroq, tadbirkorlarga barcha imkoniyat eshiklari ochilayotgan bir paytda islohotlarning asl ma'no va mazmunini to‘liq anglamagan Sirdaryo viloyatidagi rahbarlarning birovning mulkini talon-taroj qilishdek qilmishini hech narsa bilan oqlab bo‘lmaydi.

Fuqaro yoki tashkilotning mulki hisoblangan qo‘ylar o‘zboshimchalik bilan so‘yib yuborilishi va go‘shti o‘zga shaxslarga tarqatilishi qonunlarga zid harakatlar emasmi? Chunki, O‘zbekiston Respublikasida mulk daxlsizdir va qonun bilan qo‘riqlanadi-ku.

Boz ustiga, fermer mulkiga mulk qo‘shilishi — qo‘ylarining ko‘payishini kutib turgan edi.

Dilshod Uzoqov bu borada Prezident virtual qabulxonasiga, Bosh prokuraturaga ariza bilan ham murojaat qilgan.

Ishonamizki, huquqni muhofaza qiluvchi organlar sirdaryolik amaldorlarning bu qilmishiga yetarli huquqiy baho berishadi va fermerning ko‘rgan zararlari to‘liq hajmda qoplab beriladi.

Ma'lumki, O‘zR Jinoiy-protsessual kodeksi 322-moddasi, 3-bandiga muvofiq, ommaviy axborot vositalari bergan xabarlar ham jinoiy ish qo‘zg‘atishga sabab va asos bo‘lishi belgilangan.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Buxoro viloyatida ham IIB xodimlari vakolat doirasidan chetga chiqib, fuqarolarning qo‘y-echkilarini sudsiz musodara etishayotgani haqida yozgan edik.

«Kun.uz» ushbu vaziyatni kuzatishda davom etadi.