«Keyingi kunlar hal qiluvchi bo‘ladi». Putin va Makron qariyb olti soat Ukraina haqida gaplashdi

Fransiya prezidenti muzokaralardan keyingi matbuot anjumanida o‘zi va Putin yaqinlashuvning ayrim muayyan nuqtalari hamda keskinlikni yumshatish yo‘llarini muhokama qilishgani, u bu masalalarni endi Kiyev, Vashington hamda YeI va NATO bo‘yicha ittifoqchilar bilan ham gaplashishini aytib o‘tdi. Makron aynan qaysi nuqtalar va usullarni nazarda tutganini aniqlashtirmadi, faqat bu takliflar taqdiri yaqin vaqtlar ichida hal bo‘lishi mumkinligini qayd etdi.

«Keyingi bir necha kun hal qiluvchi kunlar bo‘ladi va biz birgalikda intensiv muzokaralar olib borishimiz talab etiladi», degan Fransiya prezidenti Putin bilan muzokaradan keyin.

Rossiya yetakchisi ham aynan qaysi masalalar haqida gap ketayotganini ochiqlamagan, ammo u Makronning takliflaridan ayrimlarini istiqbolli deb atagan. «Ehtimol bu haqda gapirishga hali ertadir, lekin uning qator g‘oyalari, takliflarini, menimcha, keyingi birgalikdagi qadamlarimiz asosiga aylantirish mumkin», degan Putin.

Fransiya prezidenti muhim masalalarda, masalan, NATOning ochiq eshiklar tamoyili bo‘yicha Putin bilan ixtiloflar saqlanib qolayotganini aytgan. Rossiya Shimoliy Atlantika alyansi Ukrainani (Gruziyani ham) safiga qabul qilmasligi bo‘yicha majburiyat talab qiladi, ammo NATO va unga a’zo bo‘lishga intilayotgan Sharqiy Yevropa mamlakatlari bu talabni qat’iyan rad etib, tashkilotga kirish yoki kirmaslik masalasi muayyan suveren mamlakat va blok o‘rtasida o‘zaro hal qilinishini aytadi.

O‘zaro tushunmovchiliklar haqida Putin ham gapirdi. U NATO va AQSh yo‘llangan yozma javobda Rossiyaning muhim talablarini inkor etganini yana bir bor ta’kidladi. «Barcha muhim masalalarda - NATOni kengaytirmaslik, chegaralarimiz yaqinida zarbdor tizimlarni joylashtirmaslik, NATO infratuzilmalarini 1997 yilgi chegaralarga qaytarish - nafaqat pozitsiya yo‘q, hatto javob yo‘q: ha yoki yo‘q. Biz u yerda savollarimizga javob emas, faqat siyosiy klishelar ko‘rdik», - degan Putin.

Rossiya prezidenti yadroviy urush boshlansa, unda g‘oliblar bo‘lmasligini ta’kidlagan.

«Ular NATO — mudofaa tashkiloti, deya Rossiyani ishontirishga urinmoqda, ammo Iroq, Liviya, Afg‘oniston va Serbiya aholisi bu borada allaqachon ishonch hosil qilgan. NATOning harbiy strategiyasida Rossiya bevosita raqib deb atalgan. Ular negadir bizning harbiylar o‘z hududimiz bo‘ylab harakatlanishini tahdid deb biladi va shuning uchun do‘stona bo‘lmagan siyosat yuritadi. Ular Ukrainani qurol-yarog‘ bilan shishirmoqda. Kiyev esa Minsk kelishuvlariga rioya etishni istamasdan, rusiyzabon aholini kamsitmoqda. Ular Poroshenkoni ham ta’qib qilmoqda, ammo biz unga siyosiy boshpana berishga tayyormiz. Agar Ukraina NATOga qo‘shilsa va Qrimni harbiy yo‘l bilan qaytarib olsa, Yevropa davlatlarining barchasi o‘zi istamagan holda mojaroga jalb etiladi. Agar yadroviy urush boshlansa — g‘oliblar bo‘lmaydi. Ukraina Minsk kelishuvlariga rioya etishi kerak: yoqadimi, yoqmaydimi — chidash kerak, go‘zalim. Biz NATOdan 30 yildan beri so‘raymiz — unday qilmang, bunday qilmang, ammo bizni shunchaki ignor qilishmoqda. Hozir esa ular takliflarimizga javob yuborishdi, ammo unda ham barcha asosiy savollar ignor qilingan», degan Rossiya rahbari.

O‘tgan yil dekabri o‘rtalarida Rossiya o‘z talablarini ochiqchasiga va xato ko‘rinishida ilgari surishi bilanoq NATO davlatlari va Ukraina bu talablarni bajarib bo‘lmasligi va bu borada muzokaralar o‘tkazish ham ilojsizligini bildirishgandi. G‘arbdagi ittifoqchilar xat ko‘rinishidagi yozma javobida Ukraina chegarasi va Belarusda hech qanday asossiz qo‘shin to‘plagan Rossiya keskinlikni yo‘qotishga chaqirilgan, shuningdek, Ukraina, Gruziya va Moldovadan harbiylarini olib ketish so‘ralgandi.

Parallel uchrashuvlar
Bu so‘nggi ikki yillikda Rossiya va Fransiya prezidentlarining ilk o‘zaro uchrashuvi bo‘ldi. Putin va Makron so‘nggi bor 2019 yilda yuzma-yuz uchrashgandi - o‘shanda fransuzlar yetakchisi rossiyalik hamkasbini Lojuvard sohildagi yozgi qarorgohida qabul qilgandi.

Moskvaga Ukraina inqirozini muhokama qilish uchun kelgan Makron endi Kiyevga uchgan, u 8 fevral kuni Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bilan uchrashadi.

Putin va Makron bilan bir vaqtda Ukraina atrofidagi vaziyat Vashingtonda AQSh prezidenti Jo Bayden va Germaniya kansleri Olaf Shols tomonidan ham muhokama etildi.

Shols uchrashuvdan keyingi matbuot anjumanida Rossiya Ukrainaga hujum qilgan taqdirda, G‘arb sanksiyalari juda qat’iy bo‘lishi, Germaniya bunday choralardan zarar ko‘rishi, ammo ittifoqchilar bilan kelishib harakat qilish tarafdori ekanini aytdi.

Bayden esa Rossiya Ukrainaga tajovuz qilsa, AQSh Rossiya gazini Ukrainani aylanib o‘tgan holda Yevropaga yetkazish uchun qurilgan «Shimoliy oqim-2» loyihasini to‘xtatishi haqida aytgan. «Agar Rossiya yana bostirib kirsa... «Shimoliy oqim-2» bo‘lmaydi. Biz uni butunlay to‘xtatamiz», degan AQSh prezidenti.

U Vashington bu maqsadga qanday erishmoqchi ekaniga aniqlik kiritmagan, ammo jurnalistlarning shu boradagi savoliga javoban shunday qayd etgan: «Ishonchingiz komil bo‘lsin, biz buni qila olamiz».

Seshanba kuni Shols ham xuddi Makron kabi Kiyevda muzokaralar o‘tkazadi. Dushanba kuni bu yerda Germaniya tashqi ishlar vaziri Annalena Berbok ukrainalik hamkasbi Dmitriy Kuleba bilan uchrashdi, ammo uning prezident Zelenskiy bilan uchrashuvi ro‘y bermadi - OAV xabariga ko‘ra, bu uchrashuvi Ukrainani qo‘llab-quvvatlash borasidagi kelishmovchiliklar tufayli bekor qilingan.

Emmanuel Makron Moskvadagi chiqishida Ukraina mavzusini doimiy ravishda Shols bilan ham, Yevroittifoqning boshqa davlatlari rahbarlari bilan ham, shuningdek AQSh va Britaniya bilan maslahatlashib turganini aytdi.

G‘arb mamlakatlari so‘nggi oylarda muntazam ravishda Ukraina chegaralarida Rossiya qo‘shinlari to‘plangani haqida bong urib keladi. Shu kunlarda AQSh prezidentining milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Jyeyk Sallivan Rossiya istalgan mahalda Ukrainaga qarshi harbiy harakat boshlashi mumkinligi haqida gapirdi.

Rossiya Ukrainaga qarshi harbiy amaliyot o‘tkazish niyati yo‘qligini aytib kelmoqda. Ammo Moskva G‘arbdan «xavfsizlik kafolati» taqdim etishni (NATO chegaralarini sharqqa qarab siljitmaslik va Ukrainani tashkilotga qabul qilmaslik) talab etadi.

Uzoq davom etgan telefon muzokaralari
Putin bilan uchrashuvdan oldin Makron jurnalistlarga bergan intervyusida «o‘z-o‘zidan bo‘ladigan mo‘jizaga ishonmasligi», lekin mo‘’tadil optimizmga egaligini aytgan.

Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov bu muzokaralardan «qandaydir hal qiluvchi burilish» kutmaslikka chaqirgan, ammo Putin Makron bilan telefon orqali muloqotda boshlangan muhokamani davom ettirishga tayyorligini qayd etgan.

Yelisey saroyidagilarning xabar qilishicha, o‘zaro uchrashuvdan oldin Makron Putin bilan besh marta telefon orqali muloqot qilgan. Kreml bayonotiga ko‘ra, Putin va Makron o‘rtasidagi so‘nggi telefon muloqoti 3 fevral kuni o‘tkazilgan va bu ikki siyosatchining bir hafta ichidagi uchinchi telefon muloqoti bo‘lgan.