“Uyquda yozilgan” hukm yoxud odam taqdirini hal qiladigan hujjatga qo‘l uchidagi munosabat

Sud hukmi inson taqdiriga daxldor bo‘lgan muhim hujjat. Uning yozilishida chalkashliklarga yo‘l qo‘yish jiddiy oqibatlar keltirib chiqarishi mumkin.

Biroq jinoyat ishlari bo‘yicha Oqqo‘rg‘on tuman sudida ko‘rilgan ishlarda bu qarashdan biroz chetlab o‘tiladi shekilli. Yo‘qsa, sud raisi Sanjar Isaqulov sudyalik qilgan ishda hukm “uyqu aralash” yozilmagan bo‘lardi. 2023 yil 22 dekabr kuni Sanjar Isaqulov tomonidan ko‘rilgan ish hukmini o‘qib, bunga amin bo‘ldik.

Mazkur ish ikki erkakning “jin chiqarish” paytida 42 yoshli ayolni o‘ldirib qo‘yishi bilan bog‘liq. Hukmdagi son-sanoqsiz orfografik hamda grammatik xatolar o‘z yo‘liga, mazmun jihatdan telba-teskari jumlalar shu qadar chalkashib ketganki, sudlanuvchi aslida kim ekanini adashtirib qo‘yish hech gap emas.

Hukmning ayrim o‘rinlariga to‘xtalib o‘tsak.

Jumladan, sudlanuvchi Rahim Boltaboyevning ko‘rsatmasi shu qadar chalkashtirib tashlanganki, birinchi gapning o‘zidanoq shaxslar almashib ketgan: sudlanuvchi aybiga qisman iqror bo‘lgani bilan boshlangan gap verguldan so‘ng birinchi shaxsga aylanib qoladi. Go‘yoki, sudlanuvchi emas, hukmni yozayotgan odam, ya’ni sudya boshidan o‘tganlarni gapirib berayotgandek.

“Sudlanuvchi R.Baltabayev sud majlisida aybiga qisman iqror bo‘lib, Men 2022 yil bahor oylarida uxlagan vaqtlarimda meni ko‘ziga noma’lum maxluqlar ko‘rinib, ko‘zini bir nimalar urib ketganga o‘xshab, og‘irliklar seza boshlagan. Shu vaqtlarda kechasi bir tush ko‘rdim, tushida oq rangli eshak o‘ng qo‘lini tishlab g‘ajib tashladi. Ushbu tushdan qo‘rqib uyg‘onib ketdim. Uyg‘onganimda tishlari bilan o‘zini o‘ng qo‘lini tishlayotgan ekan”.

Bu yerda 2022 yilning bahor oylarida kim uxlagan vaqtlarida ko‘ziga maxluq ko‘ringan? Kechasi bilan kim tush ko‘rgan? Oq rangli eshak kimning qo‘lini g‘ajigan? Kim o‘zining qo‘lini o‘zi tishlagan? Yuqoridagi jumlani takror va takror o‘qib, bu savollarga javob topish qiyin. Faqatgina ishning umumiy mazmunidan kelib chiqib, bu gaplar sudlanuvchiga tegishli ekanini xulosalash mumkin.

“Shu vaqtlarda meni qulog‘imga Jin (shayton)lar temirdan qo‘rqadi degan gaplarni eshitdim. 2022 yil bahor oylarida uyidagi temir bolg‘ani qorniga qattiq bosib “Baqara” surasi oyatlarini o‘qiganida duo juda yaxshi ta’sir qila boshladi. Shu orada bojam Yu.Turaxo‘jayevga o‘zidagi o‘zgarishlar, ya’ni o‘ziga-o‘zi dam solib o‘zini davolagani, bundan tashqari o‘g‘lini ham dam solib davoladi. Bojam Yu.Turaxodjayev meni gaplarimga ishonib hayron bo‘lib qoldi. 2023 yil may oyining oxirlarida bojam Yu.To‘raxo‘jayevni qaynisinglisi Surayyo bojamga Kamola ismli qizlik qo‘shnisining Sarvinoz ismli qizida jinlar (shayton) lari borligini, uni bir nechta joyga o‘qitish maqsadida olib borgan vaqtda Sarvinozni ichidagi jinlari chiqmasdan kechqurun ko‘zimga har xil narsalar, mahluqlar, ilonlar, itlar kirib, menga tinchlik bermayotgandi”.

Sud hukmida keltirilgan ushbu jumla ham shunchalar noaniqki, kim kimning bojasi-yu, kim kimning qizi ekanini o‘n o‘qishdayam anglab bo‘lmaydi. O‘rni kelganida bitta harf butun bir jumla mazmunini o‘zgartirib yuborishi mumkin. Ammo ikki insonni ozodlikdan mahrum qilgan hukmda gaplarning “oyog‘i osmondan” bo‘lib yotibdi.

“Kechalari baqirib chiqayotgandim. Ular Sarvinozni o‘qib qo‘yishini iltimos qilishdi. Bizlar qizim Sarvinozni o‘qitish maqsadida boshqa joylarga olib borishgan vaqtlarda ham ular ko‘p pul so‘rab yuborganligi sababli moddiy tomondan qiynalib qolganini aytishdi so‘ng 2023 yilning may oyining oxirlarida men bojam Yu.Turaxo‘jayev bilan Kamola opani O‘rtachiriq tumani, Beshtentak mahallasidagi uyiga keldim”.

Sarvinozni “o‘qib qo‘yish” kimdan iltimos qilindi? Sarvinoz kimning qizi o‘zi: hikoya qilib berayotgan odamningmi yoki Kamola ismli ayolning?

“Bojam suralardan o‘qigan vaqtlarda men bolg‘ani qorniga bosib turdi bojam Yu.Turaxo‘jayev bilan Sarvinozni oxirgi kuni o‘qiyotgan vaqtimda Kamola opani kelinoyisi Umidani onasini o‘zining turmush o‘rtog‘i meni oldimga ya’ni Sarvinozni uyiga olib keldi”, deya yoziladi hukmda.

Qizning qorniga temir bolg‘ani kim bosib turgani muhim fakt. Ammo bu jumlada ana shu jihat chalkashib ketgan: bolg‘ani kim bosib turgandi, bojasimi yoki o‘zi? Jumla shunchalar g‘aliz va noaniqki, kim kimning turmush o‘rtog‘i-yu, kim kimni qayerga olib kelganini tushunish qiyin.

“Sarvinozni o‘qib bo‘lganidan so‘ng mening onam Kamola opa menga 500.000 so‘m miqdoridagi pul berganman, bojam Yusufga ham 500.000 so‘m iqdoridagi pul berdim”.

Kim kimga pul bergani ham muhim jihat. Ammo ushbu jumlani o‘qib, buni aniqlab olish qiyin.

“Birinchi kun Umida opani o‘qigan kuni uni yerga osmonga qarab yotishini aytdim. Men yerga osmonga qarab yotdi. Birinchi bo‘lib bojam Yu.Turaxodjayev “Baqara” surasi oyatlaridan o‘qidim”.

Bu yerda ayblanuvchining ko‘rsatmasi vafot etgan 42 yoshli ayol haqida bormoqda. Ammo bu o‘rinda ham jumlalar noaniqlikni keltirib chiqargan: ayol osmonga qarab yotganmi yoki yerga? Birinchi bo‘lib kim o‘qigan?

Sud hukmi bilan ayblanuvchilar, ya’ni “jin chiqarish” bilan shug‘ullangan ikki erkak ayolni o‘ldirib qo‘ygani uchun biri 3 yil, ikkinchisi 2 yil 6 oy ozodlikdan mahrum qilish jazosiga tortilgan. Lekin sud hukmida noaniqlar shunchalik ko‘pki, Sanjar Isaqulov buni qanday aniqlashtirib olgani faqat o‘zigagina ayon.

Ma’lumot uchun, Sanjar Isaqulov 1985 yil 26 aprelda Samarqand viloyatining Payariq tumanida tug‘ilgan. 2005 yilda Toshkent davlat yuridik institutining bakalavr, 2007 yilda magistratura bosqichini tamomlagan.

U 2018 yildan buyon sudya bo‘lib ishlab keladi. 2020 yilda jinoyat ishlari bo‘yicha Oqqo‘rg‘on tuman sudi sudyasi lavozimiga tayinlangan. 2023 yil 27 yanvarda sudyalik lavozimida bo‘lishning navbatdagi 10 yillik, shundan 5 yil muddatga Toshkent viloyati jinoyat ishlari bo‘yicha Oqqo‘rg‘on tuman sudining raisi lavozimiga tayinlangan.

Bundan ancha avval «yo» bilan «yo»ning farqiga bormaydigan davlat mehnat huquq inspektori bir varaq qarorda 113 ta xatoga yo‘l qo‘yganidan so‘ng Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi bu xodimiga imlo lug‘ati sovg‘a qilib, to‘g‘ri yozish va grammatikaga oid bilim darajalarini tekshirish uchun diktant olgandi.

Sizningcha Oliy sud yoki Sudyalar oliy kengashi yuqoridagi holatlar bo‘yicha sudya Sanjar Isaqulovga qanday yo‘l tutsa to‘g‘ri bo‘ladi?

Ruslan Saburov
Kun.uz