Eski qora non, ko‘chadagi tun, vannadagi ko‘z yoshlar. Endrikning og‘ir bolalik haqidagi hikoyasi

Barcha «Real»ning eski va yangi yetakchilari Vinisius va Mbappega maftun bo‘lgan bir davrda Peres kelajak uchun yana bir yulduzni sahna ortida tayyorlayotgani sir emas – Endrik. Hozircha Madrid unga u qadar muhtoj bo‘lmasa-da, Braziliyada allaqachon uni Pele bilan qiyoslashni boshlab yuborishgan. Endrik milliy jamoada qator ko‘rsatkichlar bo‘yicha futbol qirolining rekordlarini zabt etgani ham bejiz emas.

Quyida yosh futbolchi o‘z ukasiga maktub yozadi va bugungi kunga yetib kelishdagi qiyinchiliklar haqida hikoya qilib, o‘gitlar beradi. Yosh bo‘lsa-da, hayotga bo‘lgan jiddiy qarash va qat’iyati biz uchun Endrikning yangi qirralarini ochadi va kelajakda hammasi yaxshi bo‘lishiga ishonch taqdim etadi.

«Azizim, Noa.

Seni yaxshi ko‘raman. Hammasidan ham eng muhimi mana shu. Ilk kunlardan beri oramizda o‘ziga xos rishta borligini his qilganman. Avval hech buni senga aytmaganman, bilasanmi, dunyoga kelishingdan oldin ham mening golimni kutgan eding. Bu rost.

O‘sha kuni o‘n uch yoshda edim va juda muhim o‘yinda maydonga tushishim kerak edi. Ota-onamiz esa, daqiqalar sanab sening dunyoga kelishingni kutib o‘tirishgan on. Shunda o‘yinni stadionda kuzatib o‘tirgan do‘sti otamga telefon qiladi:

«Duglas! Duglas! Hozirgina Endrik gol urdi!»

Xuddi shu paytda ichkarida chaqaloq yig‘isi eshitiladi. Tushunyapsanmi, mening golimni nishonlading! Kechroq tug‘ruqxonaga borganimda senga sovg‘a olib bordim. Albatta, biror o‘yinchoq sotib olishga pulim yo‘q, men o‘zim bilan turnirning «Oltin to‘p»ini ko‘tarib olgandim. Ko‘ryapsanmi, biz boylikda, hashamatda emas, futbolda tug‘ilganmiz. 

Bu xatimni qachon o‘qishingni bilmayman, lekin ayni paytda sen to‘rt yoshdasan va hayotimiz juda tez o‘zgarmoqda. Yaqinda Ispaniyada «Real»da o‘ynay boshlayman. Ha, o‘sha, sen doim tomosha qilib yotganingda, PlayStation’da men tanlaydigan jamoada. Tabiiyki, oilamiz tarixini butun dunyo bilishini xohlayman. Bu ajoyib hikoya!

Senga ham sir emaski, oilamizda hammasi to‘p bilan boshlanib, to‘p bilan tugaydi. Onamning aytishicha, bolaligimda umuman o‘yinchoq o‘ynamagan ekanman. Har qanaqasi qo‘limga tushishi bilan besh sekund uyoq-buyog‘ini qarab, qutisiga qaytib solib qo‘yardim. Faqat to‘p! Aniqrog‘i, mashina bo‘ladimi, paypoqmi, basketbol to‘pimi, dumaloqmi, to‘rtburchakmi, farqi yo‘q, nimani bo‘lsa, tepaverardim. Dadam o‘zi o‘ynagan futbol jamoasidan to‘p olib kelganida, maftun bo‘lib qolganim, erta-yu kech qo‘limdan tushirmay, uni quchoqlab uxlaganimni ham aytib berishadi.

Onamdan so‘rab ko‘r, bolaligimda kim meni ismimni so‘rasa, shunday javob berar ekanman:

«Endrik Filipe Moreyra de Souza, HUJUMChI»

Hamma ustimdan kulardi, lekin bilasanmi bolakay, men jiddiy edim. O‘shandayoq o‘zimga ishonardim va ko‘pincha, onam o‘sha kunlarni eslab yig‘lab ham oladi.

U paytda biz hozirgidek shinam kvartirada yashamasdik. Sen yaxshi ko‘radigan yogurt to‘la muzlatgichimiz ham bo‘lmagan. Vila-Guayragi kichik joyda yashar, hayotimiz tamomila boshqacha edi. Balki ulg‘ayganingga kimdir aytib ham berar, turmushimiz faqat og‘riq va qiyinchiliklardan iborat edi. Qizig‘i, shunda ham men ajoyib va unutilmas bolaligim bo‘lgan deb hisoblayman. Barchasi Xudo va ota-onam tufayli. Va albatta, futbol sababli.

Sen bilan tengqur paytimda ko‘chamiz baland tepalikda joylashgan va o‘sha yerda futbol o‘ynardik. U yerda o‘ynashning qiyinligi, keyinchalik bizga foydali bo‘lgan tomoni shunda ediki, mabodo gol ura olmasak, to‘p pastlikka qarab yumalab ketar va xato qilgan o‘yinchi to‘pni olib chiqqani pastga qarab yugurishiga to‘g‘ri kelardi. Shunaqa, xato qildingmi, vaziyatdan foydalana olmadingmi, qani marhamat, pastga qarab yugur! Bu bizni yaxshiroq o‘ynashga majbur qilardi. Qoidalar qattiq. 

Bolaligimni eslar ekanman, sog‘inaman, hatto eng og‘riqli xotiralar ham qandaydir jihatdan shirin. Ulg‘ayganingda «divandagi suhbat» hikoyasini eshitasan. Braziliyada bu haqida ko‘p gapirishadi, ammo sal adashishadi. Ular bizning kambag‘al bo‘lganimizni, yeyishga nonimiz bo‘lmaganini aytishadi, ammo bu noto‘g‘ri. Chunki ular onamni tanishmaydi – «men bolalarimizni och qoldiradigan ona emasman».

Haqiqat shundaki, o‘sha kuni dadamning yig‘laganini ko‘rdim. O‘n yoshli bolakay, o‘ylaymanki, ilk marta ahvolimiz chindan ham yomonligini anglagan bo‘lsam kerak. Stolimizda doim biz uchun nima kerak bo‘lsa, topilardi, ammo biz xohlagan hamma narsa emas. Farqini tushunyapsanmi?

– Xavotir olma, dada, men futbolchi bo‘lib yetishaman va bu qiyinchilikdan qutqaraman, – degan ekanman o‘sha kuni dadamga.

Shu kungacha, men shunchaki bola edim, futbol bir o‘yin edi. Shu kundan e’tiboran futbol yaxshiroq hayot uchun yagona yo‘lga aylangan edi.

Bir necha hafta o‘tib men San-Pauluga borib, «Palmeyras» akademiyasiga kirdim. Ilk asosiy maqsad – oilamizdagi holatni yaxshilash. Maqsadlar – hayotimdagi muhim qismlari. Bu Xudo bilan muloqot qilish usulim.

Onam uydagi hayotini tashlab, San-Pauluga, mening oldimga ko‘chib o‘tdi. Klubda faqat menga joy berishgandi, ammo u qat’iy turib oldi – usiz hech qayerga bormayman. Onam men va yana bir necha jamoadoshlarim bilan bir tom ostida yashay boshladi. Biz mashg‘ulotga yoki darsga ketganimizda, onam bir o‘zi qolar, suhbatlashgani sherik bo‘lmasdi. Na televizor, na internet bor, shuning uchun u Injilini ko‘tarib parkka borar va Xudo bilan yolg‘iz suhbatlashardi.

Onamning birgina stuli bor, sumkasini unga osib qo‘yar, biz uxlaganimizda esa, polga matras tushab yotardi. Bilaman, sen onamning polda yotganini tasavvur qila olmaysan, lekin bu haqiqat, rostan ham shunday bo‘lgandi.

Otam ishlab bizga pul yuborib turar, lekin ba’zida yetmay qolardi. Yoki ba’zan jo‘natilgan pullar bir necha kun kechikkan paytlar bo‘ladi. Yaxshi kunlarda, pul yetarli ekanida onam o‘rtoqlarimga ham qo‘shib sosiska pishirib berardi. Ammo aksariyat kunlari mablag‘imiz faqat mening qornim uchun yetarli bo‘lar, bolalar ovqatning hidini olib, nima pishirayotganini so‘rashsa, onam yolg‘on gapirishga majbur paytlari bo‘lgan. Bundan onam qattiq hijolat bo‘lib, keyinchalik, ovqat pishirmay qo‘ydi.

Ba’zan uyqu oldidan och qolgan paytlarimni eslayman.

– Endrik, uxlashga harakat qil, hammasi o‘tib ketadi, – deydi onam.

Men-ku aniq eslayman, lekin keyinchalik eslasam, onam o‘sha paytlari qanchalik och bo‘lgan ekan? Ochlik ajoyib, oddiy qora nonni ham juda shirin qilib qo‘yadi, deb kulardi u. Lekin menimcha, ochlik yomon, umid qilamanki, sen hech qachon buni his qilmaysan. Sen onamni yana bir marta qattiq quchib qo‘y, agar uning fidoyiligi bo‘lmaganda, biz bugungi kunlarga ham yetisha olmasdik.

Bilasanmi, yaqin kunlargacha men ham ko‘p narsani bilmasdim. Aslida onam ko‘p narsani mendan yashirgan, orzumdan chalg‘ishimni istamagan ekan. Hech qachon uning yig‘laganini ko‘rmaganman. Menga sezdirmas, vannaga kirib yig‘lab, juda ko‘p marta dadamga telefon qilib, ortiq chiday olmasligini ham aytgan. Shu payt men do‘stlarim bilan mashg‘ulotdan qaytamiz, quvnoq ohangda bo‘lgan voqealarni aytib beramiz, onam mening ko‘zlarimdagi chaqnashni ko‘radi va hammasi o‘sha holatda qoladi. Men uchun. Biz uchun.

Onamiz mana shunaqa, doim biz uchun eng keraklisini amalga oshira oladi. Ba’zida qattiqqo‘l, baqirib, biz uncha xohlamagan o‘gitlarni aytadi, ba’zida bizni o‘z bag‘riga olishi va dunyodagi eng shirin omletni pishirib berishi mumkin. U nima qilishidan qat’i nazar unutma, avvalo, biz uchun yaxshilikni xohlaydi.

Otam ham ko‘p qurbonliklar bergan. Bir necha oy o‘tib, u ham San-Pauluga keldi, klubga borib, unga har qanday ish berishlarini iltimos qildi. «Palmeyras»da birgina bo‘sh o‘rin bor ekan. Stadion tozalovchi. Otam klubda uch yil ishladi, stadiondagi chiqindilarni to‘plashdan boshlab, keyinchalik, kiyim almashtirish xonasini tozalash bilan shug‘ullandi. U asosiy jamoa futbolchilariga doim bir kun kelib o‘g‘li ular bilan o‘ynashini aytar ekan.

Bir kuni Jyeylson ismli darvozabon otamning kundan kunga ozib ketayotganini sezadi. Kafeda farroshlar futbolchilar bilan birga ovqatlanadi, Jyeylson qarasa, otam faqat suyuq ovqatni yeyapti.

– Ey, Duglas, telefoningni ber, xotiningda gapim bor, – deydi u otamni quchoqlab.

– Xotinim? U senga nega kerak?

– Men shunchaki undan so‘ramoqchiman, hammasi tinchmi? Nega hech ovqat yemayapsan?

Otam sababini aytishga uyaladi va Jyeylson hammasini onamdan bilib oladi. Bir paytlar otam qo‘lini qattiq kuydirib olgan va kuchli dorilar olishga majbur bo‘lgan. Bu esa, uning tishlariga zarar yetkazadi va «Palmeyras»da ish boshlagan paytlarda, hamma tishi to‘kilib tushgandi. Shuning uchun u faqat suyuq ovqat icha olardi, xolos. Klubdagi futbolchilar bundan xabar topgach, pul yig‘ib, otamga tish qo‘yib berishgan. Ilgari dadam orzusi olma tishlash ekanini ko‘p bor takrorlardi, mana, hozir u istagan narsani yeyishi mumkin.

Darvoqe, bu otam haqida hammasi emas. Aytishni unutayozibman...

Onam – bizning tirgagimiz bo‘lsa, otam – do‘st. Doim shunaqa bo‘lgan. Ammo sen eshitmagan boshqa voqealar ham ko‘p. Agar mening bolaligim qiyin o‘tgan, deb o‘ylasang, adashasan. Otam bilan taqqoslaganda, meniki jannat, ishonaver. Uning bolalik paytlarida buvam oilasi bilan birga emasdi, otam ham faqat futbol orqali kambag‘allikdan qutulishni o‘ylagan. O‘n besh yoshida uyidan chiqib ketib, San-Pauluga piyoda ketgan, tushunyapsanmi? Deyarli yarim yo‘lni piyoda bosib o‘tgan. Buni hatto onamga ham aytib bermagan ekan. Orqasiga bir juft butsi va ikki litrli suv idish olib olib, har bir shaharda to‘xtab, mahalliy klubda nazorat o‘yinlarda o‘zini ko‘rsatishni rejalashtirgan. San Pauluga kelib ham, har bir klubning eshigini taqillatib, nazorat o‘yinlari qachonligini so‘rab chiqqandi.

«San-Paulu» klubidagi kimdir otamdagi qat’iyatni ko‘rib, kafedan ozgina yemak olib beradi. Sovuq tunlarning birida qanaqadir xayriya tashkilotida ishlaydigan ayol otamning parkdagi daraxt tagida uxlab yotganini ko‘rib, yotoqxonaga olib ketadi. U yer shu darajada issiq ediki, otam shu uxlagancha, uch kun turmaydi. Ertasiga bo‘lishi kerak bo‘lgan «Nasional» klubi nazorat o‘yinlarini o‘tkazib yuboradi. Tasavvur qilyapsanmi? Tasavvur qilyapsanmi, o‘z orzusi yo‘lida bir hafta piyoda yurib, qiynalib, yana o‘sha eng muhim nazorat o‘yiniga uxlab qolish. 

Otam buni hikoya qilib berganida kulishni ham, yig‘lashni ham bilmay qolgandim. Yana bir kuni, u qayerda yotishni bilmasdan, «Palmeyras»dagi kassaxona tomining tagida ham uxlagan ekan. Ha, u o‘z orzusiga yetisha olmadi, lekin borini bergan edi. Ana endi, biz o‘z tirgaklarimiz, kimnidir qurbonliklari bo‘lmasa, qayergacha borishimiz mumkinligini o‘ylab ko‘rgin.

Braziliyaga qaytgach, u ko‘cha futbolida non topa boshladi. Bu qanaqa, hech qanday maosh yo‘q, shunchaki, g‘alaba uchun qandaydir yutuqlar qo‘lga kiritiladi. Topilgan pul elektr uchun to‘lovlar yo bir paket guruchga yetadi. Bolaligimda men ham o‘sha o‘yinlarga borar, maydon chetida to‘p tepib turardim. Tanaffus paytida musiqa chalar, qandaydir stavkalar qilinib, men ham chiqib ba’zi hunarlarimni ko‘rsatardim.

– Endrik, jin ursin, koka-kolani qayerdan olding? O‘g‘irlamadingmi? – deb so‘raydi otam o‘yindan so‘ng.

– Yo‘q, yo‘q. Men ustunga to‘pni tekkizdim va Dudu 10 real yutib oldi. Agar yana shunday tepa olsam, ko‘proq yutar ekan va menga shashlik olib berishga va’da berdi.

Xullas, aytdim-ku, sen futbolda tug‘ilgansan. Bu o‘yin nafaqat mening, balki otamning, buvamning, butun oilamizning orzusi bo‘lgan. Nima deb o‘ylaysan, otam o‘sha kuni «Palmeyras» kassasi tomi ostida yotib, o‘g‘li qachondir o‘sha yerda o‘ynashini orzu qilganmikin?

O‘n besh yoshimda «Palmeyras»ning professional a’zosiga aylandim. Endi onamga uy sotib olishim, Chapparaldagi xavfli xududlarda yashaydigan ikki buvimni ham yonimizga olib kelish imkoniga ega edim. Men o‘sha kuni divanda o‘tirib aytgan maqsadimga yetdim – oilam yaxshiroq yashashi uchun sharoit.

Sen tug‘ilganingda, biz allaqachon boshqacha yashay boshlagandik, o‘ylaymanki, keyingi yillarda hayotimiz yanada o‘zgaradi. «Real» Madrid!

7-8 yoshlarimda telefonim yo‘q edi, onamning kompyuterini olib, «Real»ning eng yaxshi lavhalarini tomosha qilardim. Hali ismlarni eslab qolishga yoshlik qilasan, lekin aytaveray, 2013-14 yillardagi «Real»ga oshiq bo‘lganman, Krishtianu, Modrich va Benzemalar davri. Keyinchalik Galaktikos tarixiga qiziqdim, chuqurroq kirib, Pushkash va Di Stefanolargacha yetib bordim. Ishonaver, endi Madriddamiz, bu ismlar yanada ko‘proq qulog‘imizga chalinadi.

YouTube’da hammasini bilish mumkin. Bu xuddi universitetga o‘xshaydi. Eng ko‘p Krishtianuga qiziqqanman. Faqat gollari yoki fintlari emas, u qanchalik mehnatkash ekani, boshqalar doim uning mentalitetini alohida e’tirof etishlarini. U orqali mehnat iste’doddan ham ustun ekanini anglab yetganman.

Qachondir u bilan uchrashishni orzu qilaman. Ushbu xatni yozayotganimda, hali bunga ulgurganim yo‘q. Uning o‘g‘li instagramda meni follov qilgan, demak, bu kunlar ham yaqin. Umid qilamanki, «Real»dagi faoliyatim yaxshi ketadi va bir kun Krishtianuning o‘zi ham meni follov qiladi. U bilan uchrashish mening yana bir maqsadim.

Keyingisi... Bilasanmi, qiziq, «Real»ga ilk bor tashrif buyurganimda ajoyib holatlar bo‘lgandi. Florentino Peres bilan uchrashdik va u otamga qarab, «Real» Endrikka o‘z o‘g‘lidek qaraydigan yagona klub bo‘ladi», dedi.

O‘sha onda otamning yuzini ko‘rsangiz edi. U yerda Bellinghem bilan uchrashdim. PlayStation’da doim menga gol urib beradigan Bellinhem bilan.

– Jud, keyingi golimni sening uslubingda nishonlayman, – dedim unga.

Keyin, gol urib, buni amalga oshirganimda, videosini instagramda Judga jo‘natdim, u ham o‘z sahifasiga joyladi.

Men hatto, Ronaldo, «O Fenomeno»dan ham bir qator maslahatlar oldim. Hammasi tushga o‘xshaydi. Hammasidan ham, kiyim almashtirish xonasiga kirganimda Modrich meni gapga solganini eslayman. Uning o‘ninchi raqamli futbolkasi osig‘liq turgandi, Luka unga ishora qilib, balkim, kelasi yili yonida mening «9» raqamli futbolkam turishi mumkinligini aytdi. Tavba, Modrichdek inson mening bu raqamga loyiq ekanimni aytyaptimi? Balki bir kun buni ham uddalarman...

Aslida maqsadlarim ko‘p, ba’zilariga erishib bo‘lganim uchun aytib o‘tirmayman. Asosiysi, o‘zing orzu qilgandek hayotga ega bo‘lish. Uch avlod, balkim ko‘proqdir, oilamiz futbol ketidan quvdi, shu orqali o‘z hayotini o‘zgartirishga urindi. Nihoyat biz bunga yetib keldik, senda bunday majburiyat yo‘q. Biz endi Ispaniyadamiz, sen istasang shifokor, istasang huquqshunos bo‘lishing, Nadal va Alkaras yurtidamiz, tennischi bo‘lishni orzu qilishing mumkin. Xuddi men kabi, sen ham to‘pni yaxshi ko‘rasan, balkim futbolchi ham bo‘larsan? Ammo senda bunday majburiyat yo‘q. Endi hech qanday bosim yo‘q, stress yo‘q, buning uchun avvalo, Xudoga, otam va onamga, futbolga rahmat.

Shunchaki, hayotdan istaganingdek zavq ol, uka. Bu senga mening sovg‘am. Xuddi o‘sha tug‘ruqxonadagidek. Mana shu yerda xatim tugab, kelajak boshlanadi. Hozir hamma mendan «Real» haqida, milliy jamoa to‘g‘risida so‘rashadi, faoliyatimga qiziqishadi. To‘g‘risi, bilmayman.

Hayotda ertangi kunni bilish qiyin. Umuman, ertangi kunimiz bormi, bu ham noma’lum. Qo‘limizdan kelgani, bugunimiz uchun Xudoga rahmat aytish. O‘ylaymanki, hammasini tushunding, bugungi hayotimiz birdaniga bo‘lib qolmaganini bilasan. Uning ortida og‘ir mehnat, juda ko‘p ko‘z yoshlar borligini bilasan. Onam hammasi birgina xato bilan hammasi buzilishi mumkinligini aytadi va u haq. Qachonki, qayerdan kelganimizni unutgan on, yo‘ldan adashishimiz turgan gap.

Aynan shuning uchun senga oilamiz tarixini sovg‘a qilyapman.

Onamizning eski qora nonlarni yeyishi. Otamizning kassa tomi ostida tunni o‘tkazishi. Onamning vannadagi ko‘z yoshlari. Otamning divanda o‘tirib yig‘lagani. Doim yodingda bo‘lsin.

Seni yaxshi ko‘raman.

Akang.

Endrik Filipe Moreyra de Souza, HUJUMChI»

ThePlayersTribune