Olaf Shols «Shimoliy oqim–2» bo‘yicha ko‘rsatma berdi

Germaniya Federativ Respublikasining sobiq kansleri Olaf Shols juma kuni, 21 noyabrda, Meklenburg – Old Pomeraniya federal yeri landtagi (parlamenti)ning tergov komissiyasi oldida ko‘rsatma berdi. U bahsli «Shimoliy oqim–2» gaz quvurini barpo etish bo‘yicha holatlarni aniqlash maqsadida guvoh sifatida so‘roq qilindi.

Deputatlarni eng ko‘p qiziqtirgan savol – federal hukumat 2021 yilda Meklenburg – Old Pomeraniya landtagi tomonidan tuzilgan Iqlim va atrof-muhitni himoya qilish fondi (Klima- und Umwelschutz MV)ni yaratishda qanday rol o‘ynagani bo‘ldi. AQSh sanksiyalari tahdidiga qaramay, aynan shu fond yordamida Rossiyadan Germaniyaga Boltiq dengizi tubi orqali o‘tuvchi «ShO–2» qurilishi yakunlangan edi.

Shverin qasrida — landtag binosida jurnalistlar va kuzatuvchilar huzurida so‘zga chiqqan Shols savollarga qisqa javob berib, ko‘p hollarda tafsilotlar yodida yo‘qligini aytib o‘tdi. Sobiq kanslerning so‘zlariga ko‘ra, u fond tashkil etish g‘oyasini shunchaki «ma’lumot uchun qabul qilgan», lekin bu masalaga aralashmagan, chunki u mahalliy hukumatning vakolatiga kirgan.

«Biz buni doim mahalliy hukumatning ishi, deb hisoblaganmiz», — deya ta’kidladi Shols. Uning aytishicha, 2020 yil noyabrida, fond tashkil etilishidan ikki oy oldin, Meklenburg – Old Pomeraniya yerining bosh vaziri Manuela Shvezig unga qo‘ng‘iroq qilib, fond tuzilayotgani haqida, shuningdek u landtagda Xristian-demokratik ittifoq (XDI) va So‘llar partiyasi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlanayotganini ma’lum qilgan. «Biz buni ma’lumot sifatida qabul qildik», — dedi GFR sobiq hukumat rahbari.

Shu bilan birga, Sholsning aytishicha, u fond kimning — mahalliy hukumat yoki gaz quvuri operatori Nord Stream AG kompaniyasining tashabbusi ekanini bilmaydi. Siyosatchining ta’kidlashicha, u Shvezig bilan muntazam muloqotda bo‘lgan, ular do‘stona aloqalarni saqlab keladi, ammo «Shimoliy oqim–2» va fond haqida atroflicha suhbatlashmagan.

Shu orada Germaniyaning sobiq kansleri ilk bor omma oldida 2020 yil avgust oyida AQSh hukumatiga maktub yo‘llaganini tan oldi. Ushbu maktubda Shols, o‘shanda moliya vaziri lavozimida ishlab, amerikalik hamkasbi Stiven Mnuchinga Berlin taklifi haqida ma’lum qilgan: u AQShdan suyultirilgan tabiiy gaz (STG) import qilish uchun Germaniyada terminallar barpo etishni taklif etgan, bunga javoban esa «Shimoliy oqim–2»ga nisbatan sanksiyalarni bekor qilish shart qilib qo‘yilgan.

«Maktub, chindan ham, bo‘lgan», — dedi Shols. Uning tushuntirishicha, u ancha vaqtdan beri energetik xavfsizlikni ta’minlash maqsadida STG-terminallar qurish tarafdori bo‘lib kelgan. Shu bilan birga, Shols o‘zi maktubning yagona muallifi emasligini, uni tayyorlashda federal kansler apparati ham qatnashganini qayd etdi.

Sobiq kansler, shuningdek, Rossiyaning Ukrainaga 2022 yil fevral oyidagi hujumidan oldin, u allaqachon qurib bo‘lingan gaz quvurini ishga tushirishga ruxsat bermaganini eslatib o‘tdi. Urush boshlanishi bilanoq «ShO–2» tarmoqqa ulanmasligi ayon bo‘lgan.

«Shimoliy oqim–2» so‘nggi o‘n yilliklarda Germaniyadagi eng bahsli loyihalardan biri hisoblanadi. Unga Moskva siyosiy ta’sirining quroli, deb qaraladi va Germaniyani Rossiya gaziga yanada ko‘proq bog‘lab qo‘yishi mumkin edi. Qurilishning yakuniy bosqichida «ShO–2» AQSh sanksiyalari tahdidi tufayli sekinlashgan. Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushi fonida gaz quvuri ekspluatatsiyaga ruxsat olmadi.

Bundan oldin Shverindagi komissiya yana bir qator taniqli guvohlarni — sobiq kansler Gerxard Shryoder, sobiq tashqi ishlar vaziri Zigmar Gabriel va Meklenburg – Old Pomeraniyaning sobiq bosh vaziri Ervin Zelleringni ham so‘roq qilgan edi. Ular barchasi, Shols singari, sotsial-demokratlardir. Komissiya 2026 yilda, navbatdagi mahalliy saylovlargacha tergovni yakunlashni rejalashtirmoqda.