Америкалик экспертлар: Ўзбек тили ўзбек миллатининг маданиятини кўрсатади

Ўзбекистон Республикасининг Вашингтондаги элчихонаси маълумотига кўра, мазкур анжуманда Оҳайо давлат университетининг Тарих ҳамда Яқин Шарқ тиллари ва маданияти кафедралари мудири Скотт Ливай, ушбу олийгоҳнинг Славян ва Шарқий Европа тадқиқотлари маркази директори Анжела Бринлингер, Аризона давлат университети Муҳим тиллар институти директори Ирина Левин, 20га яқин америкалик мустақил тадқиқотчи олимлар, докторант ва талабалар иштирок этишган.

Оҳайо давлат университети академик жиҳатдан AҚШнинг ижтимоий-гуманитар фанлар таълими йўналиши бўйича энг яхши университетлар рейтингида 17, жаҳонда 45-ўринни эгаллайди. Шунингдек, олийгоҳ мамлакатдаги энг катта кутубхоналардан бирига эга бўлиб, ўзида 1 миллиондан ортиқ китоб фондини сақлайди. Ҳозирги кунда ОДУ АҚШдаги энг йирик ўзбек тили таълими дастурига эга бўлиб, йилига ўртача ҳисобда 10-12та олийгоҳ талабаларига Ўзбекистон давлат тили ўргатилади.

Аризона давлат университети ҳам дунёнинг энг нуфузли олийгоҳларидан бири бўлиб, АҚШдаги энг инновацион ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Барқарор ривожланиш мақсадларига энг кўп ҳисса қўшаётган таълим масканидир. АДУ йилига 100 мингга яқин талабаларни ўзининг 17та кампусида 350дан ортиқ мутахассисликлар бўйича ўқитади.

Элчихонанинг хабар беришича, тадбирнинг очилиш маросимида иштирокчилар юртимизда ўзбек тилини кенг тарғиб қилиш бўйича олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотлар билан батафсил танишишган.

«Сўнгги йилларда Ўзбекистон ҳукумати томонидан ўзбек тили мамлакатда ва хорижий давлатларда ўқитилишини қўллаб-қувватлашга қаратилган устувор йўналишлар америкалик олимлар орасида катта эътибор қозонган. Илк бор Ўзбекистон президентининг БМТ Бош Ассамблеясида ўзбек тилида нутқ сўзлагани жаҳон ҳамжамияти учун яққол белги бўлиб хизмат қилади», деб таъкидлашади экспертлар.  

Шу билан бирга, анжуман иштирокчилари ўзлари тайёрлаган саҳна кўринишлари ва презентацияларини намойиш қилишган. Уларда тилимизга бўлган ҳурмат, миллий анъаналаримизни ўрганишга иштиёқ яққол кўзга ташланди.

Ташкил этилган вебинар давомида, америкалик иштирокчилар ўзларининг равон ўзбек тилидаги нутқлари билан чиқишлар қилишган, маданиятимиз ва тарихимизга бўлган улкан қизиқишларини намойиш этишган ва қуйидаги фикрларни билдиришган.

Мичиган университети тарих фани ўқитувчиси ва докторанти Альберт Кавалларо:

«Ассалому алайкум, хонимлар ва жаноблар! Менинг исмим Альберт, мен тарихчиман, Мичиган университетда тарих фани ўқитувчиси бўлиб ишлайман. Бундан ташқари, мен Мичиган университетида докторантман. Менинг илмий ишим Марказий Осиё билан боғлиқ.

Нега мен ўзбек тилини ўрганяпман? Албатта, илмий ишимни яхши ёзишим учун ўзбек тилини ўрганишим керак. Лекин асосий сабаб ҳам, мақсад ҳам бу эмас. Мен шуни биламанки, ўзбек тилида эллик миллион одам гапиради. Ўзбекистонда ва Афғонистоннинг шимолида ўзбек тили давлат тилидир. Ва бу тилнинг тарихи жуда қизиқ.

Ўзбек адабий тилида ва шеваларда кўп сўзлар бор, қоидалар бор. Агар сиз бу қоидаларни яхши билсангиз, дунёдаги яна йигирмадан ортиқ тилларни тушуна оласиз. Яъни ўзбек тилида бошқа туркий тилларда бўладиган ҳодисалар бор ва бу тил бошқа кўп туркий тилларни ҳам ўрганиш учун асос бўла олади.

Ўзбек тили ўзбек миллатининг маданиятини кўрсатади ва бу ҳам мен учун жуда қизиқ. Менга бу ҳам сабаб бўлди. Шунинг учун мен ўзбек тилини севиб ўргандим, Аризона давлат университетида Муҳим тиллар институтида 7 ҳафта ўзбек тилини ўргандим ва Америка консуллигининг сертификатини олдим. Менга ўртадан юқори даражасини бердилар. Ўқитувчим мендан ҳам кўпроқ хурсанд бўлди, менимча.

Аризонадаги дарслардан мен ўзбек маданияти ҳақида ҳам кўп ўргандим. Айниқса, мен палов пиширишни ўргандим ва бундан хурсандман. Лекин менинг паловим ҳеч қачон Чустийнинг паловидек ёки бошқа машҳур ўзбек ошпазларининг паловидек бўлмайди. Умид қиламанки, бир кун Ўзбекистонга бораман, кўп ўзбек дўстларни топаман. Ва биз бирга яна кўп илмий ишларни қиламиз. Ҳамма-ҳаммага ўзбек тили байрами муборак бўлсин».

«Гартнер» компаниясининг тадқиқотлар бўйича мутахассиси Керолайн Мэса:

«Aссалому алайкум! Менинг исмин Керолайн. Менимча, янги тилларни ўрганиш жуда муҳим! Менинг энг севганим ўзбек тили. Мен Aризонанинг Муҳим тиллар институтида ўзбек тилини ўргандим ва уни севиб қолдим. Мен рақс тушишни жуда яхши кўраман. Aйниқса, салса, бачатани, ва ча-ча-чани мазза қилиб ўйнайман. Мен ўзбек рақсига ҳам қизиқаман. Чунки ўзбек миллий рақс санъати узоқ ва бой тарихга эга.

Келажакда мен Фулбрайт дастури орқали Ўзбекистонга бораман. Мен талабаларга инглиз тилидан дарс бераман. Мен Ўзбекистонга боришимдан жуда хурсандман. Кўришгунча!»

Аризона давлат университети докторанти Никол Тиг:

• «Aссалому алайкум, менинг исмим Никол, танишганимдан хурсандман. Aризона давлат университетида аспирантман ва тарихни ўрганяпман. Ҳозирда мен Иккинчи жаҳон урушида иштирок этган ўрта осиёлик аскарларни тадқиқ қиляпман.
• Мен 2019 йилда ўзбек тилини ўрганишни бошладим. Мен ўтган ёзда Ўзбекистонга ўзбек тилини ўрганиш учун боришни режалаштиргандим, лекин афсуски, пандемия бошланди ва боришнинг иложи бўлмади. Умид қиламанки, келаси йил мен Ўзбекистонга бораман. Келажакда мен ўзбек тилини ўрганишда давом этаман, чунки мен Ўзбекистон тарихини ўрганишим керак».

Оҳайо давлат университети талабаси Максвелл Паркер:

«Сизлар билан танишганимдан хурсандман. Менинг исмим Максвелл Паркер, мен Оҳайо давлат университетида ўқийман. Мен тарих, сиёсат ва тилларга қизиқаман. Мен ўзбек тилидан ташқари рус, испан ва хитой тилларини ўрганганман. Мен ўзбек тилини ўрганяпман, чунки менимча у жуда қизиқ, муҳим ва бошқача».

Глендейл коллежи япон тили ўқитувчиси Шигеко Тойота:

«Aссалому алайкум! Менинг исмим Шигеко Тойота. Мен олти йил аввал Aризона давлат университетида ўзбек тилини ўргандим. Кейин Ўзбекистонга бордим. Менга ўзбек одамлари жуда ёқади. Улар жуда меҳрибон. Сизларни ўзбек тили байрами билан табриклайман!»