Россияда YouTubeʼни тезлаштираётган операторларга огоҳлантириш берилди

Икки кун аввал операторлар ҳокимият органлари томонидан ташкил этилаётган блоклаш ишларига халақит қилмаслик тўғрисида кўрсатма олган. Бу огоҳлантиришлар август ойидан буён секинлаштирилган YouТubeʼни қайта тезлаштиришга уринаётган провайдерларга ҳам тегишли, дейишмоқда бозор иштирокчилари ва юристлар. Уларнинг фикрича, YouТubeʼни тўлиқ блоклаб ташлашга тайёргарлик бўлиши эҳтимоли катта бўлган мазкур вазият аллақачон 2018 йилда Telegramʼни блоклаш ортидан юзага келган қийинчиликларни келтириб чиқармоқда, деб ёзмоқда Forbes Russia.

Иккинчи огоҳлантириш

Назорат этувчи орган интернет-провайдерлар манзилига оҳангни қатъийлаштирди. Тақиқланган ахборотга эга сайтларга уланишнинг блоклангани ва қийинлаштирилганига халақит қилмаслик тўғрисидаги кўрсатмадан сўнг икки кун ўтгач, Роскомнадзор бу кўрсатмаларни зудлик билан бажариш лозимлигини аниқлаштирган. Акс ҳолда операторлар РФ МЖтК бўйича маъмурий жавобгарликка тортилиши, иш «Алоқа тўғрисида»ги қонунга кўра, лицензияни бекор қилишгача бориб етиши тўғрисида огоҳлантирилган. Бу ҳақда Forbes танишган Роскомнадзорнинг бир неча ҳудудий бошқармалари хатида таъкидлаб ўтилган.

Роскомнадзор кўрсатмалари операторларга 28 август куни тарқатилган. Бунгача россиялик алоқа операторлари мустақил равишда YouТubeʼни тезлаштирувчи технологиялардан фойдаланаётгани тўғрисида хабарлар тарқалган эди. Операторлар видеоҳостингни блоклаш тўғрисида расмий кўрсатма йўқлиги ва бу хатти-ҳаракатлари ноқонуний эмаслигини таъкидлашаётган эди.

«Қўрқитиш усули»

Роскомнадзорнинг сўнгги хатлари албатта YouTube атрофидаги вазият билан боғлиқ, дейишган Forbesʼга бозор иштирокчилари ва юристлар. YouTubeʼнинг чекланиши унинг трафиги «Россия алоқа тармоқларига қандайдир критик экзистенциал таҳдид туғдирмоқда», деб қаралаётганди, дейди ЭБР юридик компаниясининг интеллектуал мулк амалиёти бўйича маслаҳатчи юристи Кирилл Ляхманов.

«Бу чинданам шундай, Роскомнадзор YouТube трафигини чеклаш бўйича директивани бузаётган алоқа операторининг лицензиясини қайтариб олиш бўйича судга мурожаат қилиши мумкин. Бироқ суд қарорисиз лицензияни олиб қўйиш учун бу ҳолатда асос йўқ», — деган юрист.

Бироқ Роскомнадзор судда трафик чиндан ҳам Россия алоқа тармоқларига хавф туғдираётганининг исботини келтириши керак, дея таъкидлаган юрист. Бироқ суд қарорисиз ҳам Роскомнадзор «трафикни чеклаш бўйича тўғридан тўғри кўрсатмани бажармаганлик» учун оператор лицензиясини тўхтатиб қўйиши мумкин, деган Ляхманов.

Дастлабки маъмурий таъсир чораси сифатида алоқа хизмати кўрсатиш учун лицензияни бекор қилиш қўлланмайди, дейди DRC юридик департаменти директори Олга Захарова.

«У суд тартибида, ҳуқуқбузарнинг айбига исбот келтириб ёки бошқа эътиборга молик далил ва важларга баҳо берилиб қабул қилинади. Лицензияни бекор қилиш тўғрисидаги қарорни суд қабул қилади, ўз навбатида лицензия соҳиби қарор устидан шикоят қилиши мумкин бўлади», — деб эслатади Захарова.

Олга Захарованинг сўзларига кўра, лицензияни бекор қилиш билан боғлиқ вазият амалда мумкин, бироқ механизм қонунчиликда назарда тутилган, бироқ алоқа оператори давлатнинг ҳуқуқий майдонидан ташқарида бўлган ресурснинг «трафигини тезлаштириш»ни қасддан давом эттиришини тасаввур қилиш қийин.

«Яъни Роскомнадзор назорат қилувчи орган сифатида бозор иштирокчиларини қўрқитиш усулини танлади ва бу билан талабнинг муҳимлик даражаси юқори эканлигини билдириб қўйди», — деб ҳисобламоқда у.

«Қаттиққўллик билан ўрнатилаёган тартиб»

YouTube айни пайтда Россия ҳудудида блокланмаган, шу сабабли Роскомнадзор операторларга қарши таъсир чоралари ёки қандайдир санкциялар қўллай олмайди, дейди Briefcase Law Office ҳамкори Григорий Волков. Бу ҳолатда жўнатилган хатларни сервисга уланишни кенг қамровли блоклашга тайёргарлик сифатида кўриш мумкин, дейди у.

«Эҳтимол режага кўра, қандайдир онда тўлиқ блоклаш амалга оширилади ва операторлар бунга қандайдир тўсиқ яратмаслиги учун шундай қилинаётгандир», дейди Волков.

Боз устига, Волковнинг фикрича, «ишлаётган YouТube» алоқа операторининг рақобатдаги устунлигига айланадиган сценарийларга реакция билдирмоқда.

«Бундай хатлар билан алоқа операторларига бундай қилмаслик кераклиги тушунтирилмоқда ва қаттиққўллик билан тартиб ўрнатилмоқда», — деган у.

YouТubeʼнинг секинлаштирилиши Россияда алоқа операторларига нотенг рақобат шарт-шароитлари яратди, демоқда Forbes суҳбатлашган бозор иштирокчилари.

«Нега мобил операторлар тармоғида YouТube одатдагидек ишлашда давом этаётганини тушунтирадиган одам йўқ», — дейди «Макател» кабел телевидениеси операторлари ассоциацияси президенти Алексей Амелкин.

«Уяли тармоқлар абонентлари ҳали расман тақиқланмаган YouТubeʼга уланиш имкониятини сақлаб қолишди, кабул тармоғи операторлари эса видеоҳостингдан узиб қўйилди», — дейди телефон алоқаси операторлари ассоциацияси бош директори Сергей Ефимов. У ҳозирги вазиятни 2018 йилда Telegramʼни муваффақиятсиз блоклашга уринишга танглаштирган. Унинг фикрича, ҳозир операторларга катта зиён етказилган ва уни ихтиёрий равишда компенсация қилиш лозим. Компенсация вариантларидан бири «катта тўртлик»дан бошқа барча операторларни бир йил муддатга универсал хизмат кўрсатиш захирасига йиғимлардан озод қилишдир.