Глобал бозорлар: фискал ҳукмронлик хавфи кучаймоқда

Инвесторлар йирик давлатларда фискал ҳукмронлик даври бошланганидан огоҳлантирмоқда. Давлат қарзининг рекорд даражага етиши ва қарз олиш харажатларининг ошиши марказий банкларни сиёсий босим остида қолдирмоқда.

АҚШдаги вазият

Президент Доналд Трамп Федерал резервни фоиз ставкаларини пасайтиришга чақирмоқда. Бу давлатнинг ички ёки ташқи бозордан қарзларини камайтиради, аммо инфляция хавфини кучайтириши мумкин. Қисқа муддатли облигациялар рентабеллиги пасаймоқда, узоқ муддатли даромадлилик эса ошишда давом этмоқда.

Европа ва Японияда қарз босими

Буюк Британияда 30 йиллик облигациялар даромадлилиги 5,6 фоизга етиб, сўнгги чорак асрдаги энг юқори даражани қайд этди. Японияда ҳам қарз юкининг ортиши марказий банк сиёсатини босим остида қолдирмоқда.

Инвесторларнинг хавотири

Ҳарвард профессори Кеннет Рогофф бу жараённи “фискал ҳукмронлик даври” деб атади. Машҳур инвестор Рэй Далио эса ҳаддан ташқари қарзланиш мамлакатларни “қарз спиралига” тушириб қўйиши мумкинлигини таъкидлади. Бу марказий банкларни яна пул босиб чиқаришга қайтариши ва валюталарнинг қадрсизланишига олиб келиши мумкин.

Бозорларнинг реакцияси

Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти маълумотларига кўра, ривожланган мамлакатларнинг қарз олиш ҳажми 2025 йилда рекорд – 17 триллион долларга етиши кутилмоқда. Бу ҳукуматларнинг қарз тўловларини оғирлаштириб, облигациялар бозорида даромадлиликни янада оширмоқда.

Олтин ва валюта хавфи

Машҳур инвестор Рэй Далионинг огоҳлантиришича, облигация даромадлилиги жуда юқори бўлса, марказий банклар мажбурий равишда облигацияларни сотиб олишга қайтади. Бу эса доллар ва евро каби валюталар қадрсизланишига олиб келиб, олтин нархини рекорд даражага кўтариши мумкин.